Erasmus MC presenteert: Bloedstollend veilig.

Safety-II-onderwijs gericht op antistolling in de master geneeskunde. Neem met ons een kijkje op de afdeling oncologie.

Nou, zoals je ziet, mevrouw Jansen gaat met ontslag.
Maak even een printje van het medicatieoverzicht en haar ontslagrapport en stuur het dan door naar de secretaresse, die maakt het allemaal geregeld en die stuurt het allemaal naar de huisarts.

Oh, maar ik dacht dat in een werkinstructie stond dat ik dat zelf moest doen.

Ja, dat staat wel in de werkinstructie, maar zo doen we het altijd zo. Onze secretaresse is supergoed en die regelt dat allemaal.

Oké, komt goed.

Verpleegkundige: 'Dat kan echt niet hoor van een protocol afwijken is niet de bedoeling.'

Opleider: 'Ja, maar in dit geval is de afwijking van het protocol misschien niet negatief. Want als de secretaresse het doet, is het misschien wel én efficiënter én beter dan wanneer de arts het doet. 

Ja.

Het borgen van medicatieveiligheid doe je niet door enkel op fouten te letten. Er gaat ook namelijk zoveel goed. En het Safety-II-principe richt zich op het hele werkproces. Dus wat fout gaat, wat gemiddeld gaat, maar ook vooral op wat goed gaat. En op deze manier kan je verborgen krachten binnen een werkproces identificeren. En in dit geval is de secretaresse een ware kracht.

In het Erasmus MC leren wij geneeskunde studenten om afwijkingen van een protocol niet direct af te schrijven. Door een flexibele houding op de werkvloer te ontwikkelen en met een kritische blik naar de processen te kijken, leren studenten inventieve en creatieve oplossingen herkennen, waarderen en benutten. En dit draagt bij aan een verbeterde werkervaring voor alle betrokkenen.

De Safety-II-methode maakt gebruik van een Functional Resonance Analysis Method. Oftewel een FRAM. Met een FRAM breng je in beeld hoe een proces op papier eraan toe gaat. Oftewel work as imagined. En dat vergelijk je dan met hoe het proces in de praktijk eraan toe gaat: the work has done.

We hebben gedurende een jaar lang medicatieveiligheidsonderwijs gegeven aan master geneeskundestudenten. In het kader van Safety-II. En hierbij hebben we wel 64 FRAMs gemaakt.

Wat ons vooral opviel, is dat studenten normaliter wel een idee hebben van hoe een proces gaat. Maar niet duidelijk hebben welke personen betrokken zijn. Of welke afhankelijkheden er binnen proces zijn. En door studenten FRAM te laten tekenen en het letterlijk op papier te zetten, werd het voor de studenten goed zichtbaar.

Voorafgaand aan de les maken de studenten een e-learning waarin we de onderwerpen Safety-II en FRAM introduceren. Dan, in de les, gaan zij aan het werk. Ze maken zelf een FRAM en zetten dus op papier hoe het proces volgens een werkinstructie of een protocol zou moeten verlopen.

Dit groepje is bijvoorbeeld bezig met een ontslagcasus waarbij de patiënt naar een verpleeghuis gaat. En dat groepje is bezig met casus van de patiënt die met spoed OK gaat.

En hierna gaan ze hun coschap heelkunde in. En daar gaan ze zien hoe dit in het echt eraan toe gaat. Gaat het dan precies hetzelfde als volgens het protocol? Of gaat het toch een beetje anders? En in een reflectie-les na dat coschap, gaan we die ervaringen met elkaar uitwisselen.

Als academisch ziekenhuis vinden wij onderwijs over medicatieveiligheid natuurlijk erg belangrijk. Wij hebben met een zorgvuldig samengesteld team een innovatief onderwijsmoment ontwikkeld, dat helemaal bij deze tijd past. We moeten ons namelijk niet alleen met veiligheid bezighouden wanneer er iets fout gaat. Daarom sporen wij geneeskundestudenten, en eigenlijk natuurlijk alle studenten, aan om je ogen en oren altijd open te houden op de werkvloer.

Veiligheid in de zorg is vaak situatie afhankelijk en vraagt om aanpassingsvermogen. Soms betekent dit dat zorgverleners creatief met de regels moeten omgaan, om de beste zorg te kunnen blijven leveren. Hiervoor zijn belangrijke eigenschappen nodig. Zoals moed, initiatief en natuurlijk dus het vermogen om zich te kunnen aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Dit zijn de artsen die wij opleiden.

Wij willen ons mooie onderwijs met jullie allemaal delen. En daarom hebben we een e-learning ontwikkeld die jullie zelf kunnen introduceren binnen een team of afdeling. Laten we samen wat vaker de Safety-II-bril opzetten. 

Scan de QR-code om onze e-learning te bekijken. 

Dank voor jullie aandacht!