Hoe gemeenten nu aan een gezonde leefomgeving werken, dat is heel divers. Dus de ene die zou meer op de gezondheidsbescherming gaan zitten en de andere kijkt ook echt naar de gezondheidsbevordering. Maar dat laatste gebeurt toch nog minder omdat daar veel minder handvatten en normen voor zijn. Het is heel belangrijk om aandacht te besteden aan een gezonde leefomgeving omdat er heel veel dingen samenkomen eigenlijk in die leefomgeving. Uitdagingen waar we nu mee te maken hebben zoals bijvoorbeeld klimaatverandering, maar ook bijvoorbeeld aan de gezondheidskant. En dan is het mooi om te kijken hoe kan een leefomgeving eigenlijk zorgen dat de mensen gezond zijn en blijven. En hoe bijvoorbeeld ook stimuleren dat ze kunnen bewegen of langer thuis kunnen wonen. De omgevingswet is nu net sinds 1 januari van kracht en dat is ook wel echt een stimulans voor gemeenten om aan de gezonde leefomgeving te werken samen. Er zijn drie 'Living Labs' in dit ZonMw-traject meegenomen, waarin samengewerkt wordt aan een gezonde leefomgeving. Het belang van het leren in deze 'Living Labs' is dat het uiteindelijk ook handvatten oplevert. Hopelijk ook voor andere gemeenten bruikbaar om te kunnen werken aan die gezonde leefomgeving. Het mooie is dat in deze 'Living Labs'concrete producten worden gemaakt waar hopelijk die andere gemeenten ook zo mee aan de slag kunnen. Om bij gebiedsontwikkeling echt rekening te kunnen houden met gezondheid zijn er best een aantal dingen nodig. Allereerst bestuurlijk draagvlak en soms ook bestuurlijk lef. Om echt gezondheid ook volwaardig mee te nemen in die ruimtelijke afwegingen. Daarnaast ook de samenwerking tussen verschillende domeinen. Dus het sociale en het fysieke domein is een hele belangrijke. Daar moet je dan ook weer de tijd en ruimte voor zien en elkaar ook echt op kunnen vinden. Als je kijkt naar die samenwerking tussen sociale en fysieke domein van gemeenten dan is het nog helemaal niet standaard. Dus de eerste stap is eigenlijk het elkaar leren kennen. In het kader van de omgevingswet zie je daar wel dingen op gebeuren dat mensen wel vaker bij elkaar zitten ook bijvoorbeeld. En dan wordt het weer spannend omdat ze ook heel verschillend werken. Er zijn verschillende belangen. Dus het is echt noodzaak om te kijken waar de gezamenlijke kansen liggen. Waar liggen koppelkansen, waar zitten de gemeenschappelijke doelen? Eigenlijk de 'lessons learned'ook breder benutten en ook blijven leren. Een antwoord op hoe je dat dan goed borgt is, is er nog niet. Er zijn wel wat succes voorbeelden. Bijvoorbeeld in Utrecht heeft men het echt geborgd in het meerjarenbeleid. Dus elk plan dat er langs komt moet getoetst worden op gezondheid. En dan zie je dat gewoon op allerlei plekken verder doorwerken. Dus hier zie je nu in gebiedsontwikkelingen ook echt gezondheid meer naar voren komen. Waar je het uiteindelijk natuurlijk voor doet en ook leert in deze 'Living Labs'is die gezonde leefomgeving voor iedereen. Iets waar de bewoners ook echt zelf wat van merken.