Welkom bij deze podcast van MKB in Europa. Binnen het programma MKB in Europa ondersteunen ZonMw en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zorgondernemers bij het vormgeven van internationale plannen. We doen dit met informatie over subsidies in Nederland en de EU. En netwerken die hierbij kunnen helpen. In deze podcast belichten we de diensten en ondersteuning van een belangrijke speler binnen de ondersteunende netwerken; het Netherlands Business Support Office of kortweg, NBSO. In Duitsland, Stuttgart om precies te zijn. Netherlands Business Support Offices zijn handelskantoren van de Nederlandse overheid in het buitenland. Ze zijn geïnitieerd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Mijn naam is Michelle Lemmers ik ben adviseur internationaal innoveren binnen de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Ik spreek vandaag met Mirjam Mulder van de NBSO in Stuttgart. Mirjam, welkom. Dank je Michelle. Wat doet een NBSO? Netherlands Business Support Office, NBSO's, dat zijn handels- kantoren van de Nederlandse overheid in het buitenland. En we zijn onderdeel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO. Wat wederom valt onder het ministerie van EZK. Wat we doen is heel concreet, we ondersteunen Nederlandse onder- nemers op een hele praktische manier bij het zakendoen in buitenland. En ik zeg we want we zitten hier met twee personen. Agaath Hulzebos mijn collega en ik. Jij zit dus in Stuttgart niet in Berlijn bij de ambassade dus? Dat klopt. Ik woon en ik werk vanuit Stuttgart dat is de hoofdstad van de deelstaat Baden-Württemberg in Zuidwest Duitsland. En voor Nederland is Duitsland de belangrijkste handelspartner en daarmee heeft de Nederlandse overheid   hier een heel uitgebreid netwerk zitten om het Nederlandse bedrijfsleven zo goed mogelijk te helpen. En we maken met onze handelskantoren in Hamburg, in het Noorden, Frankfurt, in het midden en Stuttgart in het Zuidwesten onderdeel uit van het Nederlandse Postennetwerk hier in Duitsland. Dat wil eigenlijk zeggen dat we inhoudelijk worden aangestuurd door de Nederlandse ambassade in Berlijn en ook heel intensief samenwerken met onze collega's in Berlijn. En ook de collega's van de 2 consulaten-generaal in Düsseldorf en in München en iedere post heeft minstens één thematische en ook een regionale focus. En voor ons in Stuttgart wij richten ons op het thema gezondheidszorg en natuurlijk op Zuidwest Duitsland. Maakt het uit waar een ondernemer zich meldt? Er zijn dus meerdere plekken. Dat maakt in principe niet uit. Wij weten de weg en wij kunnen goed doorverwijzen. Wereldwijd zijn er zo'n 23 kantoren NBSO's en in de regel bestaan wij uit twee personen. We zitten in 11 verschillende landen op 4 continenten. Zoals gezegd wij kunnen altijd doorverwijzen naar de juiste persoon zowel in Duitsland als ook wereldwijd. Wij zijn één netwerk. Op welke manier helpen jullie ondernemers? Waarvoor kunnen ondernemers bij jullie terecht? Wij helpen op heel veel verschillende manieren we helpen zowel individueel als ook collectief en zo kloppen ondernemers bijvoorbeeld bij ons aan als ze samenwerkingspartners zoeken of als ze graag willen toetsen of er concurrentie voor hun product of dienst in Duitsland bestaat, of als ze meer willen weten over   subsidies of over mogelijkheden om zich hier in de media te presenteren. Willen dan bijvoorbeeld weten via welke vakbladen. Welk vak personeel in de zorg welke bladen lezen bijvoorbeeld. Wij werken echt vraag gestuurd en we leveren marktinformatie op maat, dus we geven inzichten in dit geval in de Duitse markt. In de Duitse zorgmarkt zijn zorginkopers natuurlijk een belangrijke partij, kun jij voor een zorgondernemer uit Nederland een afspraak regelen met een zorginkoper in Duitsland? Die vraag krijgen we opvallend vaak. Ja, als de interesse in bepaalde informatie heel groot is en als de wensen hetzelfde zijn dan proberen we dat eigenlijk ook op een slimme manier te bundelen. Zo hebben wij een document opgesteld over gezondheidszorg in Duitsland dat geeft in een notendop de basics van demografische ontwikkelingen tot zorgverzekeraars, welke typen zijn er? Het zorglandschap, je hebt hier verschillende type ziekenhuizen, zorginstellingen. De financiering is hier heel anders, de inkoop, hoe loopt dat en dit document hebben uiteraard aan iedere ondernemer ter beschikking die zich wil oriënteren op de Duitse markt. Aan de andere kant bieden we ook concreet toegang tot ziektekostenverzekeraars in die zin dat we, we hebben bijvoorbeeld vorig jaar een E-health webinar reeks georganiseerd. Met drie Nederlandse regionale ontwikkelingsmaatschappijen, die van Brabant, Limburg en Oost-Nederland. En bij onze tweede sessie konden Nederlandse ondernemers een product of dienst presenteren, pitchen, voor een vakjury bestaande uit deze ziektekostenverzekeraars en verschillende   type ziekenhuizen. En op deze manier boden we Nederlandse bedrijven een laagdrempelige mogelijkheid om zich ten eerste voor te stellen en ten tweede natuurlijk ook om direct in contact te komen tijdens of ook na deze webinar sessies. Dus jullie bundelen de vragen en waar je kunt ga je collectief te werk. Je gaf je introductie aan dat je ook individueel ondernemers helpt. Kun je een voorbeeld geven van zo'n ondernemer en hoe je die hebt geholpen? Ja we helpen, een beetje voor de beeldvorming, wij helpen zo'n 200 bedrijven per jaar en iedere vraag is anders. Maar als ik even terugblik concreet op afgelopen week bijvoorbeeld en als ik daar drie, vier dingen uit pak van wat hebben we nou gedaan. Er was een Brabantse High-Tech toeleverancier bijvoorbeeld. Die wilde graag met het management van de grote medische technologie producent hier in Böblingen in contact komen en wij hebben die beide partijen aan elkaar gekoppeld. Er was een Life Science cluster hier in Baden-Württemberg. BioLAGO, dat is een gezondheidsnetwerk aan het Bodenmeer. En die was op zoek naar een innovatief Nederlands bedrijf voor een toegekend EU-project en daar hebben wij gekeken met partners in Nederland of we geschikte partijen konden vinden en ze zijn nu in gesprek met een bedrijf op het gebied van microscopische inspectie. Dus het is ook het vraag en aanbod bundelen van beide kanten wat we doen. Het gaat dus twee kanten op. Van Nederland naar Duitsland en van Duitsland naar Nederland?   We zijn er echt voor de BV Nederland dat is onze hoofd interesse maar natuurlijk handel is een tweerichtingsverkeer. En wat we ook hebben gedaan, we hebben kennis gemaakt met de winnares van het oranje handelsmissiefonds. En deze dame levert interactief bewegingsconcepten op maat. En dat wil zeggen nieuwe technologieën die je kunt koppelen aan bewegingsapparatuur. En zij heeft voor Duitsland als doel land gekozen, dus hebben we een uitgebreid kennismakingsgesprek met haar gevoerd, zodat we haar intensief kunnen begeleiden en helpen. Verder hebben we een rapport opgeleverd voor een onderneemster die VR-brillen aanbiedt in de zorg. En ja, ze biedt VR-software, een ontspannings- tool tegen stress, tegen burn-out, maar het wordt ook ingezet bij pijn afleiding en zij heeft interesse in Duitse zorgverzekeraars en ziekenhuizen dus we hebben voor haar het landschap in kaart gebracht. Maar ook heel concreet. Ze vroeg naar ziekenfondsen. Wat zijn de grootste ziekenfondsen? Welke ziekenfondsen richten zich op preventie? We hebben gekeken naar terminologie natuurlijk hier in Duitsland andere taal, wat is hier de gangbare terminologie? We hebben een beeld van de concurrentie geschetst en ik denk dat dus ook een belangrijk punt. We hebben ook aangegeven hoe deze spelers de markt hier al bewerken. Dus met welke zorgverzekeraars gaan ze hier in zee? Hoe worden hun producten vergoed? Op welke manier? Ja, dat eigenlijk alles met het doel ondernemers met deze informatie   en kennis hun voordeel te laten doen bij het toetreden tot de Duitse markt. Dus zowel individueel als collectief. Er is dus veel ondersteuning beschikbaar voor ondernemers die de Duitse markt willen betreden. Welke ondernemers zie jij die stappen succesvol zetten? Ik denk met name de ondernemers die het echt serieus aanpakken. Die tijd, die capaciteit, die geld investeren. Echt een duidelijke strategie voor ogen hebben, ook een lange adem hebben dat is voor Duitsland ook nodig. En ondernemers die bereid zijn zich grondig te verdiepen in de lokale markt. Dus wat ik eerder al aansprak wet en regelgeving, concurrentie en dergelijke. En wat ik ook denk is dat ondernemers die er klaar voor zijn in die zin dat het product of de dienst al succesvol is op de Nederlandse markt helpt als je referenties kunt laten zien, certificeringen, als je netwerk of cluster lidmaatschappen hebt. Misschien eventueel al EU-samenwerkingen, alles tussen aanhalingstekens bewijsmateriaal wat je kan voorleggen om Duitse partijen te overtuigen om een samenwerking met de Nederlandse partij aan te gaan. En verder vind ik het ook essentieel en is het echt een voordeel als medewerkers de taal machtig zijn en ook materiaal kunnen voorleggen in de taal van het doel land. Het laatste punt dat me te binnen schiet, is het partneren met relevante Duitse spelers onder het motto:   'alleen ben je sneller samen kom je verder'. Je hebt die netwerken hier echt nodig en dat kan je echt enorm helpen. En wij kunnen natuurlijk ook helpen bij het vinden of het aanhaken bij netwerken al hier. Ik sprak laatst een ondernemer die zei 'Ja, Duitsland dat ligt voor ons echt voor de hand, het is hier een half uurtje vandaan. In de stad komen veel Duitsers dus ze spreken ook al veel Duits'. Denk je dat ondernemers Duitsland ook wel eens onderschatten in de zin van 'hoe moeilijk het kan zijn om in Duitsland voet aan de grond te krijgen'? Ja dat denk ik zeker, want de Duitse gezondheidssector is de afgelopen pakweg 10 jaar echt jaarlijks met 4% gegroeid. Meer dan een BBP en de gezondheidsindustrie blijft natuurlijk ook een groeisector, onaflatende vraag, het is minder conjunctuurgevoelig. Ja, daarom zien veel ondernemers en adviseurs Duitsland als doel land en de dimensies zijn ook anders, 83 miljoen inwoners, circa 1900 ziekenhuizen, 4,1 miljoen zorgbehoevenden. Dat klinkt natuurlijk heel interessant, is het ook maar aan de andere kant staat daar wel wel tegenover dat Duitsland natuurlijk een federale structuur heeft. 16 deelstaten, het heeft een compleet ander zorgstelsel. Andere vergoedingsstructuren en ja zoals eerder gezegd de voertaal is hier Duits en dat wordt door Nederlanders weleens onderschat. Als iemand nu denkt hier moet ik meer van weten wat kan zij of hij dan doen? Daar staan we als Nederlands Postennet in het buitenland uiteraard heel graag ter beschikking.   Ik kan kan aanraden om het nieuws van het NBSO Stuttgart via LinkedIn of Twitter goed in de gaten te houden of te volgen omdat we hoofdzakelijk via deze kanalen over actuele kansen berichten. Stuur ons vooral een mail of pak de telefoon. Iedere vraag is welkom. Dank je wel Mirjam voor dit gesprek, je hebt een goed beeld geschetst van wat de NBSO kan bieden aan zorgondernemers en met een aantal voorbeelden duidelijk toegelicht wat zij kunnen verwachten. Mirjam gaf al aan, voor ondernemers die nu denken 'dit is iets voor mij'. Neem contact op met Mirjam of met één van haar collega's bij een andere NBSO. De contactgegevens zijn te vinden op www.rvo.nl/nbso Welkom bij deze podcast van MKB in Europa. Binnen het programma MKB in Europa ondersteunen ZonMw en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zorgondernemers bij het vormgeven van internationale plannen. We doen dit met informatie over subsidies in Nederland en de EU. En netwerken die hierbij kunnen helpen. In deze podcast belichten we de diensten en ondersteuning van een belangrijke speler binnen de ondersteunende netwerken het Netherlands Business Support Office of kortweg, NBSO. In Duitsland, Stuttgart om precies te zijn. Netherlands Business Support Offices zijn handelskantoren van de Nederlandse overheid in het buitenland. Ze zijn geïnitieerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Mijn naam is Michelle Lemmers ik ben adviseur internationaal innoveren binnen de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Ik spreek vandaag met Mirjam Mulder van de NBSO in Stuttgart. Mirjam, welkom.   Dank je Michelle. Wat doet een NBSO? Netherlands Business Support Office (NBSO's) dat zijn handels- kantoren van de Nederlandse overheid in het buitenland. En we zijn onderdeel van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO wat wederom valt onder het Ministerie van EZK. Wat we doen is heel concreet. We ondersteunen Nederlandse onder- nemers op een praktische manier bij het zakendoen in buitenland. En ik zeg we want we zitten hier met twee personen Agaath Hulzebos mijn collega en ik. Jij zit dus in Stuttgart niet in Berlijn bij de ambassade dus? Dat klopt. Ik woon en ik werk vanuit Stuttgart dat is de hoofdstad van de deelstaat bij De Wittenberg in Zuidwest Duitsland. En ja, voor Nederland is Duitsland de belangrijkste handelspartner en daarmee heeft de Nederlandse overheid hier een heel uitgebreid netwerk zitten om het Nederlandse bedrijfsleven zo goed mogelijk te helpen. En we maken met onze handelskantoren in Hamburg, in het Noorden, Frankfurt, in het midden en Stuttgart in het zuidwesten maken we onderdeel uit van het Nederlandse posten netwerk hier in Duitsland. Dat wil eigenlijk zeggen dat we inhoudelijk worden aangestuurd door de Nederlandse ambassade in Berlijn en ook heel intensief samenwerken met onze collega's in Berlijn. En ook de collega's van de 2 consulaat-generaal in Düsseldorf en in München en iedere post heeft minstens één thematische en ook een regionale Focus. En voor ons in Stuttgart wij richten ons op het thema gezondheidszorg en natuurlijk op Zuid-West Duitsland. Maakt het uit waar een Ondernemer zich meldt? Er zijn dus meerdere plekken. Dat maakt in principe niet uit.   Wij weten de weg en wij kunnen goed doorverwijzen, wereldwijd zijn er zo'n 23 kantoren NBSO's en in de regel bestaan wij uit twee personen. We zitten in 11 verschillende landen op 4 continenten. Ja zoals gezegd wij kunnen graag, altijd doorverwijzen naar de juiste persoon zowel in Duitsland als ook wereldwijd. Wij zijn één netwerk. Op welke manier helpen jullie ondernemers? Waarvoor kunnen ondernemers bij jullie terecht? Wij helpen p heel veel verschillende manieren we helpen zowel individueel als ook collectief en zo kloppen ondernemers bijvoorbeeld bij ons aan als ze samenwerkingspartners zoeken of als ze graag willen toetsen of er concurrentie voor hun product of dienst in Duitsland bestaat, of als ze meer willen weten over subsidies of over mogelijkheden om zich hier in de media te presenteren. Willen dan bijvoorbeeld weten via welke vakbladen. Welk vakpersoneel in de zorg welke bladen lezen bijvoorbeeld. Wij werken echt vraaggestuurd en we leveren marktinformatie op maat, dus we geven inzichten in in dit geval de Duitse markt. In de Duitse zorgmarkt zijn zorginkopers natuurlijk een belangrijke partij, kun jij voor een zorgondernemer uit Nederland een afspraak regelen met een zorginkoper in Duitsland? Die vraag krijgen we opvallend vaak. Ja, we proberen als het interesse in bepaalde informatie heel groot is en als de wensen hetzelfde zijn dan proberen we dat eigenlijk ook op een slimme manier te bundelen. Zo hebben wij een document opgesteld over gezondheidszorg in Duitsland dat geeft in een notendop de basics van demografische ontwikkelingen tot zorgverzekeraars, welke typen zijn er?   Het zorglandschap, je hebt hier verschillende type ziekenhuizen, zorginstellingen. De financiering is hier heel anders, de inkoop hoe loopt dat en dit document hebben uiteraard aan iedere ondernemer ter beschikking die zich wil oriënteren op de Duitse Markt. Aan de andere kant bieden we ook concreet toegang tot ziektekostenverzekeraars in die zin dat we... we hebben bijvoorbeeld vorig jaar een E-health webinar reeks georganiseerd. Met drie Nederlandse regionale ontwikkelingsmaatschappijen, die van Brabant, Limburg en Oost-Nederland. En bij onze tweede sessie konden Nederlandse ondernemers een product of dienst presenteren, pitchen voor een vak jury bestaande uit deze ziektekostenverzekeraars en verschillende type ziekenhuizen. En op deze manier boden we Nederlandse bedrijven een laagdrempelige mogelijkheid om zich ten eerste voor te stellen en ten tweede natuurlijk ook om direct in contact te komen tijdens of ook na deze webinar sessies. Dus jullie bundelen de vragen en waar je kunt ga je collectief te werk. Je gaf je introductie aan dat je ook individueel ondernemers helpt. Kun je een voorbeeld geven van zo'n ondernemer en hoe je die hebt geholpen? Ja we helpen...een beetje voor de beeldvorming wij helpen zo'n 200 bedrijven per jaar en iedere vraag is anders, Maar als ik even terugblik concreet op afgelopen week bijvoorbeeld en als ik daar drie, vier dingen uit pak van wat hebben we nou gedaan. Er was een Brabantse high tech toeleverancier bijvoorbeeld. Die wilde graag met het management van de grote medische   technologie producent hier in Böblingen in contact komen en wij hebben die beide partijen aan elkaar gekoppeld. Er was een lifescience cluster hier in Baden-Württemberg. BioLAGO, dat is een gezondheidsnetwerk aan het bodenmeer. En die was op zoek naar een innovatief Nederlands bedrijf voor een toegekend EU project en daar hebben wij gekeken met partners in Nederland of we geschikte partijen konden vinden en ze zijn nu in gesprek met een bedrijf op het gebied van microscopische inspectie. Dus het is ook het vraag en aanbod bundelen van beide kanten wat we doen. Het gaat dus twee kanten op. Van Nederland naar Duitsland en van Duitsland naar Nederland? W zijn er echt voor de BV Nederland dat is ons hoofd interesse maar natuurlijk handel is een tweerichtingsverkeer. En wat we ook hebben gedaan we hebben kennis gemaakt met de winnares van het oranje handelsmissiefonds. En deze dame levert interactief bewegings concepten op maat. En dat wil zeggen nieuwe technologieën die je kunt koppelen aan bewegingsapparatuur. En zij heeft voor Duitsland als doelland gekozen, dus hebben we een uitgebreid kennismakingsgesprek met haar gevoerd, zodat we haar ja intensief kunnen begeleiden en helpen. Verder hebben we een rapport opgeleverd voor een onderneemster die vr-brillen aanbiedt in de zorg. En ja, dat is iets VR software, een ontspannings tool tegen stress, tegen burn out, maar het wordt ook ingezet bij pijn afleiding en zij heeft interesse in Duitse zorgverzekeraars en ziekenhuizen dus we   hebben voor haar het landschap in kaart gebracht. Maar ook heel concreet, ze vroeg naar ziekenfondsen. Wat zijn de grootste ziekenfondsen? Welke ziekenfondsen richten zich op preventie? We hebben gekeken naar terminologie natuurlijk hier in Duitsland andere taal, wat is hier de gangbare terminologie? We hebben een beeld van de concurrentie geschetst en ik denk dat dus ook een belangrijk punt. We hebben ook aangegeven hoe deze spelers de markt al hier bewerkt. Dus met welke zorgverzekeraars gaan ze hier in zee? Hoe worden hun producten vergoed? Op welke manier? Ja dat eigenlijk alles met het doel ondernemers met deze informatie en kennis hun voordeel te laten doen bij het toetreden tot de Duitse markt. Dus zowel individueel als collectief. Er is dus veel ondersteuning beschikbaar voor ondernemers die de Duitse Markt willen betreden. Welke ondernemers zie jij die stappen succesvol zetten? Ik denk met name de ondernemers die het echt serieus aanpakken. Die tijd hebben, die capaciteit hebben, die geld investeren. Echt een duidelijke strategie voor ogen hebben, ook een lange adem hebben dat is voor Duitsland ook nodig. En ondernemers die bereid zijn zich grondig te verdiepen in de lokale markt. Dus wat ik eerder al aansprak wet en regelgeving, concurrentie en dergelijke. En wat ik ook denk is dat ondernemers die er klaar voor zijn in die zin dat het product of de dienst al succesvol   is op de Nederlandse markt helpt als je referenties kunt laten zien, certificeringen, Als je netwerk of cluster lidmaatschappen hebt. Misschien eventueel al EU samenwerkingen, alles tussen aanhalingstekens bewijsmateriaal wat je kan voorleggen om Duitse partijen te overtuigen om een samenwerking met de Nederlandse partijen aan te gaan. En verder vind ik het ook essentieel en is het echt een voordeel als medewerkers de taal machtig zijn en ook materiaal kunnen voorleggen in de taal van het doelland. Het laatste punt dat me te binnen schiet is het partneren met relevante Duitse spelers onder het motto: Alleen ben je sneller samen kom je verder. Je hebt die netwerken hier echt nodig en dat kan je echt enorm helpen. En wij kunnen natuurlijk ook helpen bij het vinden of het aanhaken bij netwerken al hier. Ik sprak laatst een ondernemer die zei 'Ja Duitsland dat ligt voor ons echt voor de hand, het is hier een half uurtje vandaan, in de stad komen veel Duitsers dus ze spreken ook al veel Duits. Denk je dat ondernemers Duitsland ook wel eens onderschatten in de zin van hoe moeilijk het kan zijn om in Duitsland voet aan de grond te krijgen? Ja dat denk ik zeker, want de Duitse gezondheidssector is de afgelopen pakweg 10 jaar echt jaarlijks met 4% gegroeid. Meer dan een BBP en de gezondheidsindustrie blijft natuurlijk ook een groeisector, onaflatende vraag, het is minder conjunctuurgevoelig. Ja daarom zie ondernemers en adviseurs Duitsland als doelland en die dimensies zijn ook anders,   83 miljoen inwoners, circa 1900 ziekenhuizen, 4,1 miljoen zorgbehoevenden. Dat klinkt natuurlijk heel interessant, is het ook maar aan de andere kant staat daar wel wel tegenover dat Duitsland natuurlijk een federale structuur heeft. 16 deelstaten, het heeft een compleet ander zorgstelsel. Andere vergoeding structuren en ja zoals eerder gezegd de voertaal is hier Duits en dat wordt door Nederlanders weleens onderschat. Als iemand nu denkt hier moet ik meer van weten wat kan zij of hij dan doen? Daar staan we als Nederlands postennet in het buitenland uiteraard heel graag ter beschikking. Ik kan kan aanraden om het nieuws van het NBSO Stuttgart via LinkedIn of Twitter goed in de gaten te houden of te volgen omdat we hoofdzakelijk via deze kanalen over actuele kansen berichten. Stuur ons vooral een mail of pak de telefoon. Iedere vraag is welkom. Dankjewel Mirjam voor dit gesprek, je hebt een goed beeld geschetst van wat de NBSO kan bieden aan zorgondernemers en met een aantal voorbeelden duidelijk toegelicht wat zij kunnen verwachten. Mirjam gaf al aan, voor ondernemers die nu denken 'dit is iets voor mij', Neem contact op met Mirjam of met een van haar collega's bij een andere NBSO. De contactgegevens zijn te vinden op www.rvo.nl/nbso