Frame 1
In de film Eternal sunshine of the spotless mind laat hoofdpersoon Joel tijdens zijn slaap alle herinneringen aan zijn stukgelopen liefde uit zijn geheugen wissen. Dit klinkt als science-fictie, maar is het misschien niet. 

Frame 2
In mijn Off road project gebruik ik geheugenmanipulatie tijdens slaap in een poging post-traumatische stress stoornis (PTSS) te behandelen. Wat houdt het onderzoek in en wat is de status?

Frame 3
PTSS is een ernstige psychiatrische stoornis waarbij traumatische herinneringen, bijvoorbeeld aan een oorlogssituatie, de basis vormen voor herbelevingen en nachtmerries. 

Frame 4
Tijdens een behandeling voor PTSS wordt de trauma herinnering gereactiveerd om vervolgens met minder angst weer opgeslagen te worden. Zo dooft de herinnering langzaam uit. 

Frame 5
De  slaap die volgt op een behandelsessie, essentieel is in dit proces. Dat is namelijk het moment waarop de geneutraliseerde herinnering wordt opgeslagen, wordt geconsolideerd in lange termijn geheugennetwerken.

Frame 6
Een recente ontdekking in geheugenonderzoek laat zien dat je geheugen consolidatie kan versterken door tijdens het opslaan van nieuwe herinneringen een context-cue aan te bieden, bv een geluid, dat je vervolgens opnieuw aanbiedt tijdens de diepe slaap na het leren. Dat stimuleert de verhuizing naar de lange termijn geheugennetwerken, waardoor de herinnering sterker wordt. Dit proces noem je targeted memory reactivation (TMR). 

Frame 7
In dit project gebruiken we deze fascinerende ontdekking voor het eerst om een psychiatrische stoornis te behandelen. Patiënten met PTSS krijgen eerst in dit experiment een standaard behandelsessie met de trauma-verwerkende therapie EMDR, in dit geval met afleiding door licht en door geluid, de clicks. 

Frame 8
Na deze behandelsessie gaan patiënten naar bed hier in het slaapcentrum. Met EEG meten we dan hun slaap en in een bepaalde fase van de diepe slaap, bieden we opnieuw, in de helft van de patiënten de EMDR clicks aan;  In een poging om het geneutraliseerde trauma geheugen wat overblijft aan het einde van de behandelsessie versterkt vast te leggen in het geheugen en zo het symptoom-niveau van de PTSS sterker af te laten nemen. In de andere groep bieden we geen EMDR clicks aan. 

Frame 9 
Het effect van de interventie wordt gemeten door patiënten voor en na behandeling in de MRI scanner te laten luisteren naar een audiofragment van hun eigen traumatische herinnering. Enerzijds meten we dan hoe angstig patiënten nog worden van hun eigen herinnering; Anderzijds worden de betrokken hersengebieden in kaart gebracht. 

Frame 10
De grootste uitdaging van het project is de inclusie, die achterloopt op de planning. Ik kan dus helaas ook nog geen resultaten laten zien. Hoe is het om dit onderzoek te doen tot slot? Ondanks de nodige hobbels, blijf ik het een fascinerend project vinden, wat buiten de gebaande paden omgaat, en vanuit basaal hersenonderzoek probeert slaap te openen als nieuw therapeutisch venster in de psychiatrie.