Wouter Wuite – Stedelijk beheerder Gemeente Leiden:
Eigenlijk is het, dat is een mooi woord, intrinsieke motivatie. Eigenlijk gewoon wat ik gestudeerd heb, waarom ik wilde werken voor de overheid. Voor de toekomst en omdat het niet eens zoveel meer hoeft te kosten. Dan is het eigenlijk ook een deel werkplezier om ermee aan de gang te gaan. 

Verteller:
Welkom. Deze film is bedoeld voor opdrachtgevers die projecten uitzetten met overheidsgelden. Bent u dat? Dan heeft u meer invloed dan u denkt. Of u nu grote of kleine projecten heeft, in beide gevallen is veel maatschappelijke winst te behalen. U kent de term Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Maar kent u ook Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen? In dit programma nemen we u mee op weg naar impactvol inkopen en opdrachtgeven. En laten we zien hoe eenvoudig het kan zijn om echt het verschil te maken. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Van MVI naar MVOI.

Wouter Wuite:
Deze kade is aan het einde van z'n levensduur. Een betonnen kade, goeie 100 jaar oud. Hij moet vernieuwd worden. Wat we nu gaan doen is het beton helemaal vermalen tot z'n fijnste fractie. En het materiaal wat chemisch niet gereageerd heeft, dat kunnen we hergebruiken. Dat is voldoende materiaal. En dan krijgen we weer een hele nieuwe kade. Die dan weer vreselijk lang meegaat. Dat is goed voor het milieu en ook goed voor de portemonnee. 

Verteller:
Als inkoper en opdrachtgever draagt u een grote verantwoordelijkheid. U werkt aan projecten waar veel overheidsgeld mee is gemoeid en u heeft een grote impact over waar en hoe dit geld besteed wordt. Nederlandse overheden kopen jaarlijks voor ruim 85 miljard euro in aan producten, werken en diensten. Dat betekent ook dat u zich op een sleutelpositie bevindt als het aankomt op de wijze waarop deze opdrachten worden uitgevoerd. U mag het zeggen. In het manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen zien we dat er sprake is van een verschuiving. MVI is niet alleen relevant voor inkopers, maar ook voor opdrachtgevers. Om duurzaamheid te borgen in de hele organisatie. We spreken in dat geval van duurzaam intern opdrachtgeverschap. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Circulair (inclusief biobased).
Bijvoorbeeld:
Biobased materialen in de bouw.
Refurbishen in plaats van nieuw meubilair.

Wouter Wuite:
Als beheerders hebben wij nieuwe beheersplannen geschreven. Daarin zijn allemaal thema's meegenomen die we eigenlijk vaak al persoonlijk belangrijk vinden, maar die ook echt leven. Dan nemen we circulair mee en duurzaamheid. De Koningsbrug was aan het einde van de levensduur. Die hebben we helemaal vernieuwd. Dat hadden we kunnen doen zoals die was, van hout. Maar we hebben gekozen om een hele circulaire brug te maken. Niet houten planken en houten leuningen, maar allemaal van circulair plastic. 

Verteller:
Binnen MVOI werken we met zes maatschappelijke doelen, gebaseerd op zes thema's. Door in uw opdrachten deze maatschappelijke doelen te betrekken, zet u zich in voor de transitie naar een duurzame sociale wereld. Deze thema’s zijn: Klimaat, Circulair (inclusief biobased), Ketenverantwoordelijkheid of Internationale sociale voorwaarden. Diversiteit en inclusie, Social Return en Milieu en biodiversiteit. 

U kunt deze doelen onderdeel maken van uw aanvraag door er simpelweg om te vragen. Of om meer punten toe te kennen aan het plan dat het meest bijdraagt aan deze doelen. Het kan de moeite waard zijn om iets meer te betalen voor een plan dat uitgevoerd wordt met oog voor mens en milieu. Maar in sommige gevallen kan het ook zijn dat het plan even duur of zelfs goedkoper is. Beter is dus niet altijd duurder. Zeker als u kijkt naar de lange termijn. 

Als u MVOI toepast, draagt u ook bij aan het nakomen van bestuurlijke afspraken. Zoals het Klimaatakkoord, het Grondstoffenakkoord en het quotum arbeidsbeperkten. Een win-winsituatie. Dus wat is nu de eerste stap om aan de slag te gaan met deze doelen via Opdrachtgeven en Inkopen? De eerste stap is vragen om verandering. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Milieu en biodeversiteit.
Bijvoorbeeld:
Voedselverspilling voorkomen in de catering.
Flora- en faunavriendelijke LED straatverlichting.

Bart van Els – Plv. divisiedirecteur forensische zorg en justitiële jeugdinrichtingen:
Wat ik hier heb, is de raamovereenkomst Voeding en Restauratieve voorzieningen Rijks Justitiële Jeugdinrichting. Het contract wat de voeding regelt voor al onze jeugdigen. Mijn rol was vooral die van opdrachtgever. Kijkend vanuit het verleden was verspilling toch wel een groot item. Iedereen pindakaas geven, terwijl maar de helft pindakaas lust, dat moet je dus niet doen. Dat leidt tot tot verspilling, dat leidt tot ontevredenheid. 

Verteller:
U vraagt zich misschien af: Wat kan ik doen? Hoe steek ik een project in? Welke overwegingen neem ik mee? Welke eisen stel ik aan een project? Aan u de keus. Als u het in uw opdracht opneemt, dan is het aan de inkoper om het op deze manier in de markt uit te zetten. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Diversiteit en inclusie.
Bijvoorbeeld:
Inclusieve vacatureteksten en jobbranding.
Genderneutrale uniformen.

Verteller:
Wat voorbeelden. U kunt denken aan een snelweg die gerealiseerd wordt met circulair beton. Kiest u voor grijs of groen? Geeft u in uw opdracht aan de voorkeur te hebben voor een leverancier die een duidelijk diversiteitsbeleid naleeft? Of prefereert u een dienstverlener die de CO2-uitstoot beperkt tijdens vervoersbewegingen. Met uw invloed draagt uw organisatie bij aan een betere wereld. En beweegt u marktpartijen om steeds meer duurzame en sociale producten en diensten te ontwikkelen en te leveren. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Klimaat.
Bijvoorbeeld:
Energiezuinige gebouwen met zonnepanelen.
Inzet emissieloze bouwmachines.

Bart van Els:
Om duurzaamheid in een contract te krijgen, heb je in feite, heel simpel gesteld, twee stappen nodig. Dat begint met het besluit vooraf dat je zegt: Het gebeurt zo. Dus dat is het kader. Dat is wat DJI heeft gedaan. Wat je ziet is dat de markt dit echt als een uitdaging heeft opgepakt. Dus met name het gesprek erover. Waarbij ook al die locaties betrokken zijn. Dat heeft tot heel veel positieve reacties geleid. Ik heb in ieder geval één marktpartij gesproken die ook echt zei: We werden geprikkeld, we werden op scherp gezet op een prettige manier, die ook heeft geleid tot een goed resultaat. 


Wouter Wuite:
Als je begint met, ik ga het gewoon doen, dan zal je zien dat er heel veel ruimte is om dat mogelijk te maken. Misschien 10 procent of 20, maar opeens zal je merken dat toch nog 50 of 70 procent circulair kan. 

Bart van Els:
Er is altijd de vraag of duurzaamheid invloed heeft op de kosten. Dat is ook altijd een beetje hoe je het bekijkt. Wat je natuurlijk wel ziet in alle kostenramingen die er zijn, is dat je natuurlijk uiteindelijk ook te maken hebt met producten die de afgelopen jaren ook in prijs gestegen zijn. Tegelijkertijd; op het moment dat je in het kader van duurzaamheid kunt bewerkstelligen dat wat je inkoopt en klaarmaakt ook opeet en verspilling tegengaat, dan win je daar ook een heleboel geld mee terug. 

Verteller:
Laten we eens kijken naar drie tips die ons op weg helpen om impact te maken met MVOI. Tip één: Realiseer je het belang van je eigen rol als opdrachtgever en neem daarin de verantwoordelijkheid. Niet alleen bij grote Europese aanbestedingen, maar ook bij onderhandse inkooptrajecten. Als we dat allemaal doen, maken we ook met al deze kleinere projecten veel impact. 

*muziek speelt*

Beeldtekst: Social Return.
Bijvoorbeeld:
Inzet mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Reparaties uitvoeren door sociale werkplaats.

Verteller:
Tip twee: Onderzoek aan welke knoppen je kunt draaien om maatschappelijke impact te maken. En informeer jezelf over de ontwikkelingen in die markt. Betrek daarbij ook de eigen organisatie. Wellicht heeft jouw organisatie al een actieplan MVOI opgesteld, waarin staat beschreven welke ambities op welke manier behaald kunnen worden. 

*muziek speelt:

Beeldtekst: Ketenverantwoordelijkheid (ISV).
Bijvoorbeeld:
Waarborg leefbaar loon in textielindustrie.
Kinderarbeidvrije winning van natuursteen.

Verteller:
Tip drie: Laat je, bijvoorbeeld een jaar later, informeren over de resultaten. Vraag bij de inkoper na hoe het proces loopt en laat onderzoeken wat het heeft opgeleverd. Hoeveel verspilling is er bijvoorbeeld tegengegaan in de catering. Koppel dit ook terug aan het bestuur. Nog meer tips en een uitgebreidere beschrijving vind je op de website van PIANOo. 

Bart van Els:
Ik denk dat er nu iets heel moois ligt. Was dat nou zo moeilijk om dat toe te passen? Eigenlijk niet. Het is gewoon simpel te stellen als een kwestie van doen. 

Verteller:
Bedankt voor het kijken. Hopelijk heeft u handvatten gekregen om aan de slag te gaan met MVOI. De manier om ons land op een duurzame en toekomstbestendige manier vorm te geven. Heeft u vragen of wilt u meer informatie, neem dan contact op met PIANOo. Wij staan met informatie en hulpmiddelen klaar om u te assisteren. Zodat u het verschil kunt maken.

Beeldtekst: Meer weten?
info@pianoo.nl.