1 00:00:00,000 --> 00:00:03,167 {\an5}Welkom, en fijn dat u kijkt naar dit webinar. 2 00:00:03,292 --> 00:00:08,626 {\an5}We gaan praten over de Brexit en de nieuwe grens tussen de EU en het VK. 3 00:00:08,751 --> 00:00:12,292 {\an5}Ik ben Tom Jessen. Ik mag u het komende uur door dit programma leiden. 4 00:00:12,417 --> 00:00:14,667 {\an5}Dat ga ik doen met mijn gasten hier aan tafel. 5 00:00:14,792 --> 00:00:18,709 {\an5}Die ga ik zo meteen aan u voorstellen, maar eerst even de actualiteit. 6 00:00:18,834 --> 00:00:24,584 {\an5}U heeft ongetwijfeld de persconferentie van gisteren meegekregen. 7 00:00:24,709 --> 00:00:26,667 {\an5}We hebben in aanloop naar dit webinar... 8 00:00:26,792 --> 00:00:31,042 {\an5}de afweging gemaakt welke personen hier noodzakelijk aanwezig moeten zijn. 9 00:00:31,167 --> 00:00:34,751 {\an5}Er zijn ook een aantal mensen niet aanwezig vanwege corona. 10 00:00:34,876 --> 00:00:37,584 {\an5}Uiteraard houden wij alle reglementen in stand... 11 00:00:37,709 --> 00:00:41,042 {\an5}zoals de anderhalve meter en de hygiënemaatregelen. 12 00:00:41,167 --> 00:00:43,751 {\an5}Daar houden we ons aan, ook hier aan tafel. 13 00:00:43,876 --> 00:00:47,500 {\an5}Weet in ieder geval dat dat in de afwegingen heeft plaatsgevonden. 14 00:00:47,626 --> 00:00:49,834 {\an5}Dan het onderwerp voor vandaag: de Brexit. 15 00:00:49,959 --> 00:00:51,459 {\an5}Daar is veel over te bespreken. 16 00:00:51,584 --> 00:00:56,334 {\an5}1 januari loopt de huidige periode van onderhandelen af. 17 00:00:56,459 --> 00:00:58,292 {\an5}Daar gaan we het zo meteen over hebben. 18 00:00:58,417 --> 00:01:00,375 {\an5}Maar eerst gaan we luisteren... 19 00:01:00,500 --> 00:01:03,542 {\an5}naar de Nederlandse ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk... 20 00:01:03,667 --> 00:01:05,876 {\an5}want die opent dit webinar. 21 00:01:07,709 --> 00:01:10,667 {\an5}Tom, dank je wel voor die aardige introductie. 22 00:01:10,792 --> 00:01:15,000 {\an5}En RVO, dank je wel dat dit webinar georganiseerd is. 23 00:01:15,125 --> 00:01:19,542 Want het komt eraan. Op 1 januari is er een einde aan de overgangsperiode... 24 00:01:19,667 --> 00:01:22,584 en is Brexit helemaal definitief. 25 00:01:22,709 --> 00:01:24,918 En het stomme is dat we nog niet precies weten... 26 00:01:25,000 --> 00:01:29,167 hoe op 1 januari de wereld er dan op dit punt uitziet. 27 00:01:29,292 --> 00:01:31,000 Er wordt nog steeds onderhandeld... 28 00:01:31,125 --> 00:01:36,375 hoe de toekomstige relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk... 29 00:01:36,500 --> 00:01:38,626 dan vorm gaat krijgen. 30 00:01:38,751 --> 00:01:42,375 En daarom ga ik vandaag aan drie onderwerpen aandacht geven: 31 00:01:42,500 --> 00:01:47,000 De V van verandering, de V van voorbereiding... 32 00:01:47,125 --> 00:01:50,417 en de derde V van verbinding. 33 00:01:50,542 --> 00:01:53,999 Het eerste onderwerp is de V van verandering. 34 00:01:54,083 --> 00:01:59,125 Op 1 januari 2021 ontstaat er een nieuwe situatie. 35 00:01:59,250 --> 00:02:02,375 Het Verenigd Koninkrijk treedt uit de douane-unie... 36 00:02:02,500 --> 00:02:05,792 en uit de interne markt van de Europese Unie. 37 00:02:05,918 --> 00:02:10,209 Dat betekent dat zakendoen met het Verenigd Koninkrijk anders wordt... 38 00:02:10,334 --> 00:02:15,626 en meer gaat lijken op zakendoen met andere landen buiten de EU... 39 00:02:15,751 --> 00:02:17,999 zoals u dat allemaal wel kent. 40 00:02:18,083 --> 00:02:20,999 U gaat rekening houden met nieuwe buitengrenzen... 41 00:02:21,083 --> 00:02:25,999 en de bijbehorende procedures, aangiftes en controles. 42 00:02:26,083 --> 00:02:29,834 De relatie met het Verenigd Koninkrijk wordt anders en minder intensief... 43 00:02:29,959 --> 00:02:33,083 wanneer het uit de EU is getreden. 44 00:02:33,209 --> 00:02:37,292 De uitkomst van de onderhandelingen over de toekomstige relatie... 45 00:02:37,417 --> 00:02:39,000 is nog niet bekend. 46 00:02:39,125 --> 00:02:42,959 Maar veel is al wel zeker: Het wordt allemaal anders. 47 00:02:43,042 --> 00:02:47,500 Omdat die veranderingen zo groot zijn, moet u zich goed voorbereiden. 48 00:02:47,626 --> 00:02:50,834 M'n tweede V van voorbereiding. 49 00:02:50,959 --> 00:02:55,792 Doe de Brexit Scan. Of eigenlijk heet ie: Doe de Brexit Impact Scan. 50 00:02:55,918 --> 00:02:57,959 Bezoek het Brexitloket. 51 00:02:58,042 --> 00:03:01,334 Gebruik de checklist van de Europese Commissie in uw voorbereiding. 52 00:03:01,459 --> 00:03:05,000 En kijk naar de afspraken die al door de douane zijn gemaakt. 53 00:03:05,125 --> 00:03:09,667 Dat ziet u op de website Brexitloket.nl. 54 00:03:11,459 --> 00:03:15,334 U gaat zich voorbereiden op deze grote veranderingen. 55 00:03:15,459 --> 00:03:18,083 Tegelijkertijd blijft één ding hetzelfde: 56 00:03:18,209 --> 00:03:21,125 Het Verenigd Koninkrijk blijft liggen waar het ligt. 57 00:03:21,250 --> 00:03:27,292 Die verbinding tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk is er. 58 00:03:27,417 --> 00:03:33,042 Die verbinding geldt voor het openbaar bestuur, voor bedrijven en burgers. 59 00:03:33,167 --> 00:03:36,626 Voor bedrijven geldt heel sterk dat er nog steeds grote kansen liggen... 60 00:03:36,751 --> 00:03:42,083 op de markt van het Verenigd Koninkrijk. Ook na 1 januari 2021. 61 00:03:42,209 --> 00:03:45,292 Ik denk aan onderwerpen als de energietransitie... 62 00:03:45,417 --> 00:03:49,500 aan circulaire economie, aan duurzame mobiliteit. 63 00:03:49,626 --> 00:03:54,959 Daarom gaat de ambassade samen met de RVO en ministeries in Den Haag... 64 00:03:55,042 --> 00:03:58,125 de komende maanden nog meer informatie beschikbaar maken... 65 00:03:58,250 --> 00:04:00,209 zodat u ook na 1 januari 2021... 66 00:04:00,334 --> 00:04:06,000 de verbinding met het Verenigd Koninkrijk kunt blijven maken. 67 00:04:06,125 --> 00:04:11,125 Kortom: Onze relatie met het Verenigd Koninkrijk gaat veranderen. 68 00:04:11,250 --> 00:04:13,918 U gaat zich op die nieuwe situatie voorbereiden. 69 00:04:14,000 --> 00:04:20,834 En tegelijkertijd blijft ook in 2021 de verbinding met het VK bestaan. 70 00:04:20,959 --> 00:04:28,042 De ambassade is er om u bij te staan in een ingewikkelde overgangsperiode. 71 00:04:28,167 --> 00:04:33,751 {\an5}U kunt contact met ons houden. Volg de 'Twitter handle' die u nu in beeld ziet. 72 00:04:33,876 --> 00:04:38,876 {\an5}Concrete vragen kunt u naar onderstaand e-mailadres sturen. 73 00:04:38,999 --> 00:04:41,999 {\an5}Verder wens ik u een succesvolle bijeenkomst toe... 74 00:04:42,083 --> 00:04:45,751 en veel succes met de voorbereiding op de nieuwe situatie. 75 00:04:46,918 --> 00:04:50,626 {\an5}Dat was de ambassadeur. Dank, Karel van Oosterom. 76 00:04:50,751 --> 00:04:53,792 {\an5}Sinds kort is hij de nieuwe ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk. 77 00:04:53,918 --> 00:04:57,417 {\an5}Veel kijkers vandaag bestaan uit mkb-ondernemers. 78 00:04:57,542 --> 00:05:00,375 {\an5}Dus daar gaan we extra op focussen in dit webinar. 79 00:05:00,500 --> 00:05:02,667 {\an5}Met gasten hier aan tafel, zoals ik al zei. 80 00:05:02,792 --> 00:05:06,459 {\an5}Even een voorstelrondje. Ik begin bij jou. -Ik ben Djoeke Adimi. 81 00:05:06,584 --> 00:05:10,209 {\an5}Ik werk voor de taskforce VK bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. 82 00:05:10,334 --> 00:05:16,417 {\an5}Wij coördineren de voorbereidingen op alles wat je moet doen voor de Brexit. 83 00:05:16,542 --> 00:05:20,751 {\an5}Jouw collega bij de taskforce is Jochem, ook hier aanwezig. 84 00:05:20,876 --> 00:05:25,125 {\an5}Wat doe jij precies? -Ik ben hoofd van die taskforce. 85 00:05:25,250 --> 00:05:29,459 {\an5}We zijn in die taskforce verantwoordelijk voor twee dingen. 86 00:05:29,584 --> 00:05:32,083 {\an5}Nederlandse belangen behartigen in die onderhandelingen... 87 00:05:32,209 --> 00:05:34,375 {\an5}tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. 88 00:05:34,500 --> 00:05:38,999 {\an5}Met Djoeke dus en de rest van het team, en met al die andere partners... 89 00:05:39,083 --> 00:05:42,459 {\an5}zorgen dat Nederland straks klaar is voor het einde van die overgangsperiode. 90 00:05:42,584 --> 00:05:43,999 {\an5}Welkom. Fijn dat je er bent. 91 00:05:44,083 --> 00:05:48,834 {\an5}En Leendert-Jan, jij zit hier namens de bedrijven, hè? 92 00:05:48,959 --> 00:05:53,083 {\an5}Ja, ik ben directeur van MKB-Nederland. Inderdaad namens de bedrijven. 93 00:05:53,209 --> 00:05:58,083 {\an5}We werken heel nauw samen met Buitenlandse Zaken, de RVO... 94 00:05:58,209 --> 00:06:02,626 {\an5}met de collega's van VNO-NCW, en alle anderen... 95 00:06:02,751 --> 00:06:07,334 {\an5}om deze lastige vragen over de Brexit zo in te vullen... 96 00:06:07,459 --> 00:06:12,709 {\an5}dat ondernemers goed voorbereid naar een nieuwe fase toe kunnen werken. 97 00:06:12,834 --> 00:06:15,417 {\an5}Fijn dat je er bent, want het is nu een drukke periode. 98 00:06:15,542 --> 00:06:18,209 {\an5}Vanwege de Brexit, maar ook door corona. 99 00:06:18,334 --> 00:06:21,334 {\an5}Even een paar zaken die belangrijk zijn om te weten. 100 00:06:21,459 --> 00:06:25,375 {\an5}Aan de zijkant van het scherm kun je vragen stellen in de chat. 101 00:06:25,500 --> 00:06:28,709 {\an5}Vragen voor gasten hier aan tafel mag je nu al indienen. 102 00:06:28,834 --> 00:06:31,542 {\an5}Die gaan we zo meteen hier aan tafel bespreken. 103 00:06:31,667 --> 00:06:33,417 {\an5}Tussendoor hebben we poll-vragen. 104 00:06:33,542 --> 00:06:38,000 {\an5}Vragen die wij aan jullie stellen, waar je op kunt reageren. 105 00:06:38,125 --> 00:06:41,250 {\an5}Aan de hand van de uitslag praten wij hier aan tafel weer verder. 106 00:06:41,375 --> 00:06:43,751 {\an5}Dit is het hoofdwebinar als je het zo wilt noemen. 107 00:06:43,876 --> 00:06:46,999 {\an5}Aansluitend zijn er thema-sessies over verschillende onderwerpen. 108 00:06:47,083 --> 00:06:49,626 {\an5}In je mail heb je daar meer informatie over ontvangen. 109 00:06:49,751 --> 00:06:52,584 {\an5}En de juiste Webex-link die na dit webinar... 110 00:06:52,709 --> 00:06:55,250 {\an5}en de sessie van morgenochtend daarheen leidt. 111 00:06:55,375 --> 00:06:57,083 {\an5}Daar vind je ook de verschillende onderwerpen. 112 00:06:57,209 --> 00:06:59,042 {\an5}Mocht je dit webinar missen... 113 00:06:59,167 --> 00:07:03,042 {\an5}of mochten er anderen zijn die nu niet in de gelegenheid zijn dit te bekijken... 114 00:07:03,167 --> 00:07:07,751 {\an5}dan is dit vanaf morgen terug te kijken. De link ontvang je in je mail. 115 00:07:07,876 --> 00:07:12,459 {\an5}We beginnen met de actualiteit. Ik wil even bij jou beginnen, Jochem. 116 00:07:12,584 --> 00:07:17,209 {\an5}De ambassadeur noemde het ook: 1 januari is een belangrijke datum. 117 00:07:17,334 --> 00:07:19,999 Dan loopt de Brexit-overgangsperiode af. 118 00:07:20,083 --> 00:07:23,083 {\an5}Hoe staat het op dit moment met de onderhandelingen? 119 00:07:23,209 --> 00:07:25,292 {\an5}Wat is het laatste nieuws? 120 00:07:25,417 --> 00:07:30,709 {\an5}Laat ik allereerst benadrukken dat de Brexit al een feit is. 121 00:07:30,834 --> 00:07:34,459 {\an5}Per 1 februari is die overgangsperiode ingegaan... 122 00:07:34,584 --> 00:07:37,667 {\an5}en heeft het VK dus de EU verlaten. 123 00:07:37,792 --> 00:07:41,209 {\an5}Alleen merk je er nog niet zo heel veel van dankzij die overgangsperiode. 124 00:07:41,334 --> 00:07:45,876 {\an5}In die overgangsperiode is het EU-recht nog van toepassing op het VK. 125 00:07:45,999 --> 00:07:49,459 {\an5}Dat betekent dat er nu nog geen douanegrens is, en noem maar op. 126 00:07:49,584 --> 00:07:51,626 {\an5}Dat gaat per 1 januari veranderen. 127 00:07:51,751 --> 00:07:56,167 {\an5}Er is een hele korte periode om een heel breed akkoord uit te onderhandelen. 128 00:07:56,292 --> 00:08:01,167 {\an5}We hebben weliswaar wat voortgang gemaakt in de afgelopen maanden... 129 00:08:01,292 --> 00:08:04,918 {\an5}maar we zijn er nog niet. Dat baart ons ook wel zorgen. 130 00:08:05,000 --> 00:08:08,459 {\an5}We hadden uiterlijk in oktober klaar willen zijn. 131 00:08:08,584 --> 00:08:11,792 {\an5}Wat is het vandaag? Het is bijna oktober. 132 00:08:11,918 --> 00:08:16,959 {\an5}29 september. Je hoopt ook wat eerder klaar te zijn... 133 00:08:17,042 --> 00:08:19,667 {\an5}vanwege de vele voorbereidingen daarna. 134 00:08:19,792 --> 00:08:23,334 {\an5}Precies. Iedereen wil graag exact weten waar hij aan toe is. 135 00:08:23,459 --> 00:08:26,626 {\an5}Gelukkig kun je, zoals de ambassadeur ook al zei... 136 00:08:26,751 --> 00:08:31,083 {\an5}de meeste voorbereidingen al doen, omdat er sowieso van alles verandert. 137 00:08:31,209 --> 00:08:35,167 {\an5}Alleen die laatste twintig procent hangt af van of er een akkoord komt... 138 00:08:35,292 --> 00:08:37,584 {\an5}en dan van de inhoud van dat akkoord. 139 00:08:37,709 --> 00:08:41,834 {\an5}Maar die tachtig procent is geen enkele reden waarom je dat niet nu al zou doen. 140 00:08:41,959 --> 00:08:44,626 {\an5}Je vroeg hoe het met de onderhandelingen ging. 141 00:08:44,751 --> 00:08:48,792 {\an5}We zitten op een aantal belangrijke punten nog behoorlijk vast. 142 00:08:48,918 --> 00:08:54,125 {\an5}Als mensen vragen wat ik verwacht, zeg ik dat ik professioneel optimistisch ben. 143 00:08:54,250 --> 00:08:57,167 {\an5}Dat houdt in? -Ik vind dat er een deal moet komen. 144 00:08:57,292 --> 00:09:02,167 {\an5}Dat het evident in ons beider belang is om tot een deal te komen. 145 00:09:02,292 --> 00:09:07,751 {\an5}Maar er moeten wel stappen worden ondernomen, met name van VK-zijde... 146 00:09:07,876 --> 00:09:12,209 {\an5}op de dingen die de EU vanaf het begin heeft aangegeven belangrijk te vinden. 147 00:09:12,334 --> 00:09:15,876 {\an5}Het allerbelangrijkste, ook voor ondernemers, is gelijk speelveld. 148 00:09:15,999 --> 00:09:18,542 {\an5}Wij willen robuuste afspraken over een gelijk speelveld. 149 00:09:18,667 --> 00:09:20,500 {\an5}En die moeten we kunnen afdwingen. 150 00:09:20,626 --> 00:09:25,000 {\an5}Daar zit het nu op vast. Plus op visserij. Dat zijn de twee echte hangpunten. 151 00:09:25,125 --> 00:09:30,042 {\an5}Eén van de laatste berichten die ons gistermiddag bereikte: 152 00:09:30,167 --> 00:09:34,042 {\an5}Het VK wil omstreden onderdelen van de Brexit-wet niet schrappen. 153 00:09:34,167 --> 00:09:39,334 {\an5}Welke urgentie moeten we daaraan toedichten? Aan dat nieuws? 154 00:09:39,459 --> 00:09:43,042 {\an5}Dat is het andere zorgelijke nieuws van de afgelopen weken. 155 00:09:43,167 --> 00:09:47,542 {\an5}We hebben een verdrag over de zogenaamde boedelscheiding. 156 00:09:47,667 --> 00:09:51,292 {\an5}Dus het vertrek uit de Unie is nu geregeld. 157 00:09:51,417 --> 00:09:55,542 {\an5}Met hele belangrijke onderdelen, want er moest een financiële afwikkeling komen. 158 00:09:55,667 --> 00:09:58,334 {\an5}De rechten van burgers die daar gevestigd zijn... 159 00:09:58,459 --> 00:10:00,375 {\an5}moesten worden geregeld. 160 00:10:00,500 --> 00:10:05,375 {\an5}En er moesten afspraken komen over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. 161 00:10:05,500 --> 00:10:09,292 {\an5}Deze hele lastige punten hebben we uiteindelijk in een verdrag gekregen. 162 00:10:09,417 --> 00:10:11,667 {\an5}Dat is ondertekend, geratificeerd. 163 00:10:11,792 --> 00:10:17,167 {\an5}Nu is er een wetsvoorstel in het VK door de VK-regering gedaan... 164 00:10:17,292 --> 00:10:20,375 {\an5}die het mogelijk maakt om weer af te wijken van de afspraken in dat verdrag. 165 00:10:20,500 --> 00:10:25,417 {\an5}Dat helpt natuurlijk niet bij het bouwen aan vertrouwen in de onderhandelingen. 166 00:10:25,542 --> 00:10:29,334 {\an5}We kijken zo naar de scenario's waar rekening mee gehouden wordt. 167 00:10:29,459 --> 00:10:32,999 {\an5}Jullie volgen die onderhandelingen natuurlijk op de voet... 168 00:10:33,083 --> 00:10:37,626 {\an5}maar jij kijkt vanuit de ondernemerskant. Hoe kijken die ondernemers hiernaar? 169 00:10:37,751 --> 00:10:44,000 {\an5}Vooral vol ongeduld. Waarom moet het nou gaan zoals het nu gaat? 170 00:10:44,125 --> 00:10:48,959 {\an5}Ik kan me voorstellen dat ze toch even de twijfel hebben... 171 00:10:49,042 --> 00:10:53,999 {\an5}hoe ze zich moeten voorbereiden als er nog zo veel discussie is. 172 00:10:54,083 --> 00:10:56,959 {\an5}Daarvan... Je zei het al. 173 00:10:58,209 --> 00:11:02,250 {\an5}Bereid je als ondernemer voor op 'no deal'. 174 00:11:02,375 --> 00:11:05,292 {\an5}Er gaat zo veel veranderen. -'Worst case'? 175 00:11:05,417 --> 00:11:11,334 {\an5}'Worst case', die dichterbij is dan de term 'worst case' lijkt overigens. 176 00:11:11,459 --> 00:11:15,042 {\an5}Ga er maar van uit dat er niet heel veel geregeld zal zijn... 177 00:11:15,167 --> 00:11:18,000 {\an5}door overheden in het verdrag. 178 00:11:18,125 --> 00:11:22,125 {\an5}En ga de laatste details in je voorbereiding... 179 00:11:22,250 --> 00:11:25,709 {\an5}Misschien weten we dat pas preciezer in de laatste weken van december. 180 00:11:25,834 --> 00:11:28,334 {\an5}Nu moet je je voorbereiden, en dat kan ook. 181 00:11:28,459 --> 00:11:32,042 {\an5}We bespreken straks hoe je dat kunt doen. Eerst die scenario's. 182 00:11:32,167 --> 00:11:35,000 {\an5}Met welke scenario's houden jullie rekening? 183 00:11:35,125 --> 00:11:37,918 {\an5}We kunnen ondertussen naar een plaatje kijken. 184 00:11:38,000 --> 00:11:41,459 {\an5}Alles wat we delen is ook te downloaden als PowerPoint. 185 00:11:41,584 --> 00:11:44,792 {\an5}Eigenlijk is dat niet zo heel ingewikkeld meer. 186 00:11:45,834 --> 00:11:48,500 {\an5}In de vorige fase hadden we heel veel scenario's... 187 00:11:48,626 --> 00:11:52,459 omdat het daar in het parlement moeilijk was om een meerderheid te vinden. 188 00:11:52,584 --> 00:11:57,999 {\an5}Nu is het ja of nee. Er is een deal of er is geen deal aan het einde van het jaar. 189 00:11:58,083 --> 00:12:00,667 {\an5}Zoals net ook al gezegd werd... 190 00:12:00,792 --> 00:12:03,792 {\an5}die deal zal inhoudelijk weliswaar waarde hebben... 191 00:12:03,918 --> 00:12:06,334 {\an5}maar maakt aan de grens niet zo gek veel verschil. 192 00:12:06,459 --> 00:12:09,250 {\an5}Dat zie je in het plaatje ook goed. 193 00:12:09,375 --> 00:12:11,334 {\an5}We hebben tientallen jaren gewerkt... 194 00:12:11,459 --> 00:12:13,959 {\an5}om een interne markt en een douane-unie te realiseren. 195 00:12:14,042 --> 00:12:19,125 {\an5}Je kunt echt vrijelijk handelen binnen deze zone van de Europese Unie. 196 00:12:19,250 --> 00:12:24,167 {\an5}Het andere uiterste is terugvallen op de WTO-regels voor de handel. 197 00:12:24,292 --> 00:12:26,250 Dat zijn vrij basale regels. 198 00:12:26,375 --> 00:12:30,918 Je kunt de grenscontroles wel iets vergemakkelijken met elkaar... 199 00:12:31,000 --> 00:12:33,459 {\an5}maar je moet nog steeds alle stappen door. 200 00:12:33,584 --> 00:12:35,792 {\an5}Daartussenin zitten dan vrijhandelsverdragen. 201 00:12:35,918 --> 00:12:39,751 {\an5}We zijn nu bezig een vrijhandelsverdrag te onderhandelen met het VK. 202 00:12:39,876 --> 00:12:42,292 {\an5}We onderhandelen ook over vele andere onderwerpen... 203 00:12:42,417 --> 00:12:44,417 {\an5}maar die laat ik nu even terzijde. 204 00:12:44,542 --> 00:12:47,334 {\an5}Dat vrijhandelsverdrag zal er niet toe leiden... 205 00:12:47,459 --> 00:12:50,459 {\an5}dat de situatie lijkt op de interne markt of de douane-unie. 206 00:12:50,584 --> 00:12:53,918 {\an5}Dus je krijgt in elk scenario met formaliteiten te maken? 207 00:12:54,000 --> 00:12:56,626 {\an5}Precies. Het enige echte grote verschil... 208 00:12:56,751 --> 00:13:02,000 {\an5}voor degene die bijvoorbeeld goederen exporteert naar het VK is: 209 00:13:02,125 --> 00:13:06,999 {\an5}Als we geen deal krijgen, heb je al die formaliteiten plus tarieven betalen. 210 00:13:07,083 --> 00:13:10,792 {\an5}Als we wel tot een deal komen, heb je nog steeds heel veel formaliteiten... 211 00:13:10,918 --> 00:13:13,167 {\an5}maar nultarieven en ook geen quota. 212 00:13:13,292 --> 00:13:16,959 {\an5}Dus je kunt wel zonder die extra kosten exporteren... 213 00:13:17,042 --> 00:13:20,209 {\an5}maar je hebt wel al die formaliteiten. Daar moet je op voorbereid zijn. 214 00:13:20,334 --> 00:13:23,542 {\an5}Hoe kun je dat? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. 215 00:13:23,667 --> 00:13:27,999 {\an5}Er zijn veel details die 'n rol spelen, en voor elke sector is het net wat anders. 216 00:13:28,083 --> 00:13:32,667 {\an5}Hoe kun je je als bedrijf, als ondernemer optimaal voorbereiden? 217 00:13:32,792 --> 00:13:35,834 {\an5}De dingen waar je moet beginnen zijn net al genoemd. 218 00:13:35,959 --> 00:13:39,876 {\an5}Het Brexitloket. Doe die Brexit Impact Scan. 219 00:13:39,999 --> 00:13:44,083 {\an5}Dan ga je vervolgens kijken wat je nog voor extra informatie je kunt krijgen... 220 00:13:44,209 --> 00:13:47,667 {\an5}die op jouw bedrijf, op jouw sector van toepassing is. 221 00:13:47,792 --> 00:13:51,959 Er zitten twee mensen aan tafel die daar nog veel meer over kunnen vertellen. 222 00:13:52,042 --> 00:13:57,709 {\an5}Even een vraag uit het publiek: Wat is het probleem als er geen deal komt? 223 00:14:00,250 --> 00:14:02,834 {\an5}Wat is het probleem? 224 00:14:02,959 --> 00:14:07,083 {\an5}Dan hebben we alleen het internationaal recht om op terug te vallen... 225 00:14:07,209 --> 00:14:10,167 {\an5}met een heel groot en belangrijk buurland. 226 00:14:10,292 --> 00:14:13,751 {\an5}Dat is een suboptimale situatie waar we dan in komen. 227 00:14:13,876 --> 00:14:19,125 {\an5}Ik hoop dat we ook in dat geval weer met elkaar aan tafel kunnen. 228 00:14:19,250 --> 00:14:23,417 {\an5}De vragensteller zegt ook: Er is met Amerika en China toch ook geen deal? 229 00:14:23,542 --> 00:14:25,125 {\an5}Dat klopt. 230 00:14:25,250 --> 00:14:31,250 {\an5}Alleen ligt het VK iets dichterbij dan die twee landen, zoals je weet. 231 00:14:31,375 --> 00:14:33,459 {\an5}Dat is wel wezenlijk een andere situatie. 232 00:14:33,584 --> 00:14:37,459 {\an5}En al die VK-bedrijven kennen onze markt... 233 00:14:37,584 --> 00:14:40,334 {\an5}want ze zijn er nu nog op. 234 00:14:40,459 --> 00:14:43,125 {\an5}We hebben wel handelsverdragen waarin veel geregeld is. 235 00:14:43,250 --> 00:14:48,167 {\an5}Dan doe je makkelijker zaken. Relatief. 236 00:14:48,292 --> 00:14:53,834 {\an5}Met China en de VS hebben we inderdaad ook geen vrijhandelsverdrag. 237 00:14:53,959 --> 00:14:57,667 {\an5}Dus daar gelden bijvoorbeeld wel ook de tarieven. 238 00:14:57,792 --> 00:15:00,167 {\an5}Alleen het VK is een wezenlijk andere situatie... 239 00:15:00,292 --> 00:15:05,959 {\an5}omdat A: Het super dichtbij is. Het is heel geïntegreerd met onze markt. 240 00:15:06,042 --> 00:15:12,250 {\an5}En B: De Britse ondernemers, die straks ook onze concurrenten worden... 241 00:15:12,375 --> 00:15:14,250 {\an5}kennen de EU-markt al. 242 00:15:14,375 --> 00:15:17,375 {\an5}Dat geldt niet voor de Chinese of Amerikaanse concurrenten... 243 00:15:17,500 --> 00:15:19,209 {\an5}als die er nog niet waren. 244 00:15:19,334 --> 00:15:23,459 {\an5}Nog even over die voorbereiding, omdat dat een belangrijk punt is. 245 00:15:23,584 --> 00:15:25,542 {\an5}Om dat nog iets duidelijker aan te stippen... 246 00:15:25,667 --> 00:15:29,959 {\an5}kunnen we een concrete sector noemen die zich al aan het voorbereiden is... 247 00:15:30,042 --> 00:15:33,083 {\an5}zodat duidelijk wordt welke stappen noodzakelijk zijn in deze fase. 248 00:15:33,209 --> 00:15:35,417 {\an5}Kun je daar een voorbeeld van noemen? 249 00:15:35,542 --> 00:15:40,083 {\an5}Ik had het net over het verschil tussen wel of geen deal... 250 00:15:40,209 --> 00:15:42,125 {\an5}in termen van tarieven. 251 00:15:42,250 --> 00:15:47,459 {\an5}Er is natuurlijk wel bekend welke sectoren daar extra last van krijgen. 252 00:15:47,584 --> 00:15:51,250 {\an5}Dan moet je vooral aan de agri-sector denken. 253 00:15:51,375 --> 00:15:55,751 {\an5}Bijvoorbeeld de vleessector. Dan heb je het over echt heel forse tarieven. 254 00:15:55,876 --> 00:15:59,334 {\an5}Dus daar zit een groot verschil tussen wel of geen deal. 255 00:16:00,584 --> 00:16:03,584 {\an5}De bloemenhandel. -Ja. Snijbloemen. 256 00:16:03,709 --> 00:16:06,417 {\an5}Die gaan ook een heel groot verschil merken. 257 00:16:06,542 --> 00:16:08,918 {\an5}Visserij. 258 00:16:09,000 --> 00:16:12,083 {\an5}Het is goed dat je dat noemt, want dat is nog een heel ander verhaal. 259 00:16:12,209 --> 00:16:16,792 {\an5}Daar gaan de onderhandelingen ook over de toegang tot de wateren. 260 00:16:16,918 --> 00:16:20,751 {\an5}Als je geen deal hebt, heb je in principe ook geen toegang meer tot die wateren. 261 00:16:20,876 --> 00:16:24,375 {\an5}Misschien mag ik die vraag ook bij jou neerleggen, Djoeke. 262 00:16:24,500 --> 00:16:29,083 {\an5}'Het verbaast me dat de EU wil vissen in wateren van een ander land. 263 00:16:29,209 --> 00:16:33,375 {\an5}De EU moet knopen doorhakken en de eis om vissen laten vallen.' 264 00:16:33,500 --> 00:16:36,459 {\an5}Zit daar een kern van waarheid in? 265 00:16:36,584 --> 00:16:41,167 {\an5}Ik denk dat heel veel landen over de hele wereld in elkaars wateren vissen. 266 00:16:41,292 --> 00:16:46,042 {\an5}Er is natuurlijk wel verschil tussen dicht bij de kust en wat verder weg. 267 00:16:46,167 --> 00:16:49,667 {\an5}Maar daar zijn dus inderdaad altijd afspraken over gemaakt. 268 00:16:49,792 --> 00:16:54,125 {\an5}Die heb je daar ook voor nodig. Die zijn er op dit moment met het VK. 269 00:16:54,250 --> 00:16:57,584 {\an5}Als je geen nieuw visserij-akkoord sluit, houdt dat op... 270 00:16:57,709 --> 00:17:01,417 {\an5}en betekent dat dat je een groot deel van de toegang verliest. 271 00:17:01,542 --> 00:17:05,918 {\an5}Maar al die visserijschepen zijn inmiddels zo internationaal... 272 00:17:06,000 --> 00:17:09,584 {\an5}dat het niet zo gek is dat je in andermans wateren vist. 273 00:17:09,709 --> 00:17:11,292 {\an5}Andersom gebeurt dat ook. 274 00:17:11,417 --> 00:17:14,999 {\an5}Het heeft er ook mee te maken waar je je vis aan land brengt... 275 00:17:15,083 --> 00:17:17,000 {\an5}en wie hem verwerkt. 276 00:17:17,125 --> 00:17:20,959 {\an5}Wie er op die schepen zitten, en of het allemaal Britten of Nederlanders zijn. 277 00:17:21,042 --> 00:17:23,042 {\an5}Vaak zijn het internationale bemanningen. 278 00:17:23,167 --> 00:17:25,083 {\an5}Dus visserij is heel complex. 279 00:17:25,209 --> 00:17:29,999 {\an5}We hebben het gehad over de sector-afhankelijke voorbereidingen... 280 00:17:30,083 --> 00:17:34,167 {\an5}maar er zijn ook voorbereidingen, misschien is dat allang bekend... 281 00:17:34,292 --> 00:17:37,375 {\an5}die je altijd moet doen, in welke sector je ook zit. 282 00:17:37,500 --> 00:17:41,542 {\an5}Misschien zijn er bedrijven die er nu nog mee moeten beginnen. 283 00:17:41,667 --> 00:17:45,792 Laten we dat niet vergeten: Je kunt nu nog starten met voorbereiden. 284 00:17:45,918 --> 00:17:49,167 Je kunt nog starten. Je bent wel aan de late kant... 285 00:17:49,292 --> 00:17:51,417 {\an5}maar als je niet dagelijks met het VK handelt... 286 00:17:51,542 --> 00:17:54,834 {\an5}kan ik me voorstellen dat je het misschien nog niet hebt gedaan. 287 00:17:54,959 --> 00:17:57,999 {\an5}Dan is nu een goed moment om daar alsnog mee te beginnen. 288 00:17:58,083 --> 00:17:59,542 {\an5}Waar begin je dan? 289 00:17:59,667 --> 00:18:05,125 {\an5}Ik zou bij Brexitloket.nl beginnen en de Brexit Impact Scan doen. 290 00:18:05,250 --> 00:18:09,999 {\an5}Dan kom je stapsgewijs alle zaken tegen die je zou moeten doen. 291 00:18:10,083 --> 00:18:12,626 {\an5}Waar je rekening mee moet gaan houden. 292 00:18:12,751 --> 00:18:17,918 {\an5}Misschien mag ik dan een zijsprongetje maken naar een bedrijf bij jullie. 293 00:18:18,000 --> 00:18:21,751 Jullie hebben die Impact Scan gedaan voor een aantal sectoren. 294 00:18:21,876 --> 00:18:23,542 Wat kwam daar uit? 295 00:18:23,667 --> 00:18:28,792 {\an5}Daar kwam... Laat ik je twee voorbeelden geven. 296 00:18:28,918 --> 00:18:35,334 {\an5}Als je die Impact Scan doet, kom je ineens tegen dat... 297 00:18:35,459 --> 00:18:41,209 {\an5}'Ik lever m'n producten af, en ik vervoer ze ook in het VK.' 298 00:18:41,334 --> 00:18:46,083 {\an5}Ook voor het vervoer gelden straks hele andere regels. 299 00:18:46,209 --> 00:18:50,667 {\an5}Die zou je zelf niet bedenken. Daar moet je rekening mee houden. 300 00:18:50,792 --> 00:18:55,334 {\an5}'Er gelden andere regels voor mijn chauffeurs.' 301 00:18:55,459 --> 00:19:00,292 {\an5}Ondernemers zeiden daarvan dat ze dat nu wisten door die scan te doen. 302 00:19:00,417 --> 00:19:03,792 {\an5}Een ander voorbeeld is een Nederlandse ondernemer. 303 00:19:03,918 --> 00:19:05,876 {\an5}Een behoorlijk schoonmaakbedrijf. 304 00:19:05,999 --> 00:19:09,999 {\an5}Heeft niets met het VK, toch die scan gedaan. 305 00:19:10,083 --> 00:19:14,000 {\an5}En ziet dat z'n sponsor het daarvandaan koopt. 306 00:19:14,125 --> 00:19:18,042 {\an5}'Wat gebeurt er straks met die prijzen? Daar moet ik toch eens naar kijken. 307 00:19:18,167 --> 00:19:22,292 {\an5}Misschien moet ik op tijd switchen in waar ik m'n spullen inkoop.' 308 00:19:22,417 --> 00:19:24,999 {\an5}Dat is een essentieel punt volgens mij. 309 00:19:25,083 --> 00:19:27,709 {\an5}Ook al denk je: Wat heb ik nou met het VK te maken? 310 00:19:27,834 --> 00:19:31,542 {\an5}Het is toch goed om even dat stappenplan te doorlopen. 311 00:19:31,667 --> 00:19:35,250 {\an5}Het kan ook zijn dat je werknemers hebt die uit het VK komen... 312 00:19:35,375 --> 00:19:39,125 {\an5}of contracten hebt lopen voor bepaalde diensten die je inkoopt... 313 00:19:39,250 --> 00:19:44,751 {\an5}wat toch een Brits bedrijf blijkt te zijn. Dat kun je ook tegenkomen. 314 00:19:44,876 --> 00:19:47,709 {\an5}We zien bijvoorbeeld douane-stappenplan staan. 315 00:19:47,834 --> 00:19:50,626 {\an5}Dat geldt ook voor iedereen om te doen, hè? 316 00:19:50,751 --> 00:19:56,417 {\an5}Als je goederen over de grens brengt. 317 00:19:56,542 --> 00:19:58,500 {\an5}Hoe werkt dat? 318 00:19:58,626 --> 00:20:04,334 {\an5}Daar kom je ook als je bij Brexitloket.nl begint. 319 00:20:04,459 --> 00:20:07,751 {\an5}Dan kom je allerlei links tegen naar partners. 320 00:20:07,876 --> 00:20:13,125 {\an5}De douane is één van de belangrijke diensten waar je mee te maken krijgt. 321 00:20:13,250 --> 00:20:18,834 {\an5}Als je met de douane zaken moet doen vanwege exporteren of importeren... 322 00:20:18,959 --> 00:20:22,042 {\an5}dan heb je sowieso een EORI-nummer nodig. 323 00:20:22,167 --> 00:20:24,000 {\an5}Dat moet je op tijd aanvragen... 324 00:20:24,125 --> 00:20:30,000 {\an5}want je kan je voorstellen als 50.000 bedrijven op 10 december verzinnen... 325 00:20:30,125 --> 00:20:34,584 {\an5}dat ze nog zo'n nummer moeten hebben dan is dat niet allemaal op tijd klaar. 326 00:20:34,709 --> 00:20:36,876 {\an5}Dat is het eerste wat je tegenkomt. 327 00:20:36,999 --> 00:20:41,542 {\an5}Je moet overwegen of je afspraken wil maken over btw-afdrachten. 328 00:20:41,667 --> 00:20:48,709 {\an5}Dus of je een vergunning artikel 23 nodig hebt. 329 00:20:48,834 --> 00:20:54,042 {\an5}Dus zo kom je een aantal stappen tegen die je nu al makkelijk kan doen. 330 00:20:54,167 --> 00:20:56,334 {\an5}Dat doe je voor het grootste gedeelte online. 331 00:20:56,459 --> 00:20:59,918 {\an5}Ik kan me ook voorstellen als je zaken doet met het VK... 332 00:21:00,000 --> 00:21:05,042 {\an5}dat je je contactpersoon belt of even een e-mailtje stuurt. Is dat slim? 333 00:21:05,167 --> 00:21:08,584 {\an5}Het is ook wel zo dat je nu vanuit het VK... 334 00:21:08,709 --> 00:21:13,375 {\an5}Als je het nieuws volgt, zie je bepaalde berichten die een tikkeltje gekleurd zijn. 335 00:21:13,500 --> 00:21:18,209 {\an5}Is het dan verstandig om daar ook je informatie te halen? 336 00:21:18,334 --> 00:21:21,334 {\an5}Sowieso. Het is heel goed om je hele keten na te gaan. 337 00:21:21,459 --> 00:21:25,459 {\an5}Aan deze zijde, maar zeker ook aan de VK-zijde. 338 00:21:25,584 --> 00:21:29,459 {\an5}Als je een product van hier naar daar brengt... 339 00:21:29,584 --> 00:21:33,292 {\an5}exporteer je het hiervandaan, maar aan VK-zijde importeer je. 340 00:21:33,417 --> 00:21:36,751 {\an5}Dat is iets wat jouw VK-partner moet regelen. 341 00:21:36,876 --> 00:21:39,417 {\an5}Daar moet jij misschien ook rekening mee houden. 342 00:21:39,542 --> 00:21:42,334 {\an5}Het is goed om daar ook afspraken over te maken. 343 00:21:42,459 --> 00:21:46,626 {\an5}Dan eventjes... Dit geldt voor iedereen, wat je altijd moet doen. 344 00:21:46,751 --> 00:21:48,959 {\an5}Er zijn ook sector-afhankelijke punten. 345 00:21:49,042 --> 00:21:53,500 {\an5}Bijvoorbeeld de CEMT-vergunningen. Die gaan volgens mij over transport. 346 00:21:53,626 --> 00:21:55,250 {\an5}De CEMT-vergunningen. 347 00:21:55,375 --> 00:21:58,292 {\an5}We hadden het zojuist over een handelsakkoord. 348 00:21:58,417 --> 00:22:01,125 {\an5}Dat is een onderdeel waarover onderhandeld wordt. 349 00:22:01,250 --> 00:22:04,375 {\an5}Over andere vragen wordt ook onderhandeld. 350 00:22:04,500 --> 00:22:07,209 Eén daarvan gaat over wegtransport. 351 00:22:07,334 --> 00:22:11,250 {\an5}Het werd net ook al genoemd. Als je daar geen afspraken over hebt... 352 00:22:11,375 --> 00:22:15,209 {\an5}wordt het heel moeilijk om in het VK te kunnen rijden. 353 00:22:15,334 --> 00:22:18,876 {\an5}Dan is er wel een terugval-optie. Dat zijn die CEMT-vergunningen. 354 00:22:18,999 --> 00:22:21,209 {\an5}Maar die moet je ook op tijd aanvragen. 355 00:22:21,334 --> 00:22:26,834 {\an5}'Dus voor een ondernemer kan het 'no deal' een enkel tarief opleveren?' 356 00:22:26,959 --> 00:22:29,417 {\an5}Dat is een vraag. Wie kan daar wat over zeggen? 357 00:22:29,542 --> 00:22:33,250 {\an5}'Dus voor een ondernemer kan het 'no deal' enkel een tarief opleveren?' 358 00:22:33,375 --> 00:22:34,667 {\an5}Zo moet ik hem stellen. 359 00:22:34,792 --> 00:22:38,667 {\an5}Dan denk ik dat wordt bedoeld dat dat het verschil is... 360 00:22:38,792 --> 00:22:40,250 tussen wel of geen deal. 361 00:22:40,375 --> 00:22:42,417 {\an5}Het belangrijkste verschil is inderdaad... 362 00:22:42,542 --> 00:22:46,751 {\an5}Al die andere administratieve handelingen veranderen wel op details. 363 00:22:46,876 --> 00:22:51,292 {\an5}Voor de douane maakt het misschien verschil in één of twee formulieren. 364 00:22:51,417 --> 00:22:53,959 {\an5}Misschien meer. Ik ben geen douane-expert. 365 00:22:54,042 --> 00:22:57,876 {\an5}Het grote verschil voor de ondernemer zit 'm in die tarieven en quota. 366 00:22:57,999 --> 00:22:59,417 {\an5}Maar ook in het transport. 367 00:22:59,542 --> 00:23:03,542 {\an5}Als je goederen naar het VK brengt, moeten die getransporteerd worden. 368 00:23:03,667 --> 00:23:07,167 {\an5}Dan is er dus wel een groot verschil tussen wel een deal... 369 00:23:07,292 --> 00:23:10,209 {\an5}waarbij goeie afspraken worden gemaakt... 370 00:23:10,334 --> 00:23:14,000 {\an5}over toegang voor trucks over en weer, met alles wat daarbij hoort... 371 00:23:14,125 --> 00:23:16,292 {\an5}Rijtijden, noem het allemaal maar op. 372 00:23:16,417 --> 00:23:20,250 {\an5}Of die CEMT-vergunningen waar ook een max aan zit. 373 00:23:20,375 --> 00:23:24,542 {\an5}Er komt een vraag over de CEMT-aanvraagperiode binnen. 374 00:23:24,667 --> 00:23:27,542 {\an5}Die aanvraagperiode is voorbij. 375 00:23:27,667 --> 00:23:33,417 {\an5}Betekent dit dat je nu met eigen vervoer naar het VK kan in 2021?' 376 00:23:34,709 --> 00:23:38,834 {\an5}Ik weet niet of ik vraag goed snap. -Hoe interpreteer je hem? 377 00:23:38,959 --> 00:23:45,209 {\an5}Er was inderdaad een periode waarin je die CEMT-vergunningen kon aanvragen. 378 00:23:45,334 --> 00:23:50,876 {\an5}Ik weet toevallig... Mocht er nog een optie zijn, mocht het nodig zijn... 379 00:23:50,999 --> 00:23:56,125 {\an5}dan kan daar eventueel nog een keer een korte aanvulling op komen. 380 00:23:57,959 --> 00:24:02,459 {\an5}Nu die gesloten is, kun je niet zonder meer met je eigen vervoer rijden. 381 00:24:02,584 --> 00:24:05,000 {\an5}Als je zo'n CEMT-vergunning hebt aangevraagd... 382 00:24:05,125 --> 00:24:06,999 {\an5}heb je wel een goeie terugval-optie. 383 00:24:07,083 --> 00:24:12,626 {\an5}Dan heb je voor jezelf de garantie dat je tot op zekere hoogte kan blijven rijden. 384 00:24:12,751 --> 00:24:17,709 {\an5}Stel je vragen in de chat. We proberen er zo veel mogelijk te behandelen. 385 00:24:17,834 --> 00:24:23,667 {\an5}Morgen gaan we de tien vaakst gestelde vragen beantwoorden op de website. 386 00:24:23,792 --> 00:24:25,500 {\an5}De link volgt in de e-mail. 387 00:24:25,626 --> 00:24:27,792 {\an5}Als mensen... -Mag ik nog even? 388 00:24:27,918 --> 00:24:32,375 {\an5}Het antwoord hangt dus ook af van de vraag of er een deal over transport komt. 389 00:24:32,500 --> 00:24:35,667 {\an5}Bij een deal kun je vanaf 1 januari waarschijnlijk nog wel rijden. 390 00:24:35,792 --> 00:24:39,918 {\an5}Bij een non-deal... Sorry, een 'no deal'... 391 00:24:40,000 --> 00:24:43,209 {\an5}Dan ben je afhankelijk van die vergunningen. 392 00:24:43,334 --> 00:24:48,167 {\an5}Dus dit is nou zo'n punt, waarbij je beter van een 'no deal'-scenario kunt uitgaan. 393 00:24:48,292 --> 00:24:51,626 {\an5}Dan heb je gewoon alles geregeld. 394 00:24:52,709 --> 00:24:57,751 {\an5}Dat is niet overdreven, hoor. -Als ondernemer wil je wat zekerheid. 395 00:24:57,876 --> 00:25:00,459 {\an5}Dit creëert zekerheid als je daarvan uitgaat. 396 00:25:00,584 --> 00:25:02,834 {\an5}Ik wil dat heel graag onderschrijven. 397 00:25:02,959 --> 00:25:07,334 {\an5}De vorige keer was er natuurlijk iedere keer dat uitstel. 398 00:25:07,459 --> 00:25:09,292 {\an5}Uitstel kan nu helemaal niet meer. 399 00:25:09,417 --> 00:25:14,792 {\an5}1 januari is 1 januari, dus 'Better be prepared'. 400 00:25:14,918 --> 00:25:17,500 {\an5}Anders ben je dus inderdaad te laat. 401 00:25:17,626 --> 00:25:20,500 {\an5}Dat punt van Jochem is heel belangrijk. 402 00:25:20,626 --> 00:25:23,083 {\an5}Er zit een maximum aan die CEMT-vergunningen. 403 00:25:23,209 --> 00:25:27,209 {\an5}Die zijn niet onbeperkt beschikbaar. Dat is een grote zorg. 404 00:25:27,334 --> 00:25:31,709 {\an5}Er zijn natuurlijk nog een aantal sector-afhankelijke zaken die spelen... 405 00:25:31,834 --> 00:25:36,167 {\an5}maar die komen later en in de specialistische webinars ter sprake. 406 00:25:36,292 --> 00:25:40,167 {\an5}We gaan nog even benoemen wat mensen kunnen doen... 407 00:25:40,292 --> 00:25:43,334 {\an5}als ze meer informatie willen, want er speelt zo veel. 408 00:25:43,459 --> 00:25:47,000 {\an5}We hebben een aantal zaken op een rijtje gezet waar je terecht kunt. 409 00:25:47,125 --> 00:25:51,876 {\an5}Welke zijn dat? -De belangrijkste is Brexitloket.nl. 410 00:25:51,999 --> 00:25:56,292 {\an5}Daarnaast heb je onze partners, zoals MKB-Nederland. 411 00:25:56,417 --> 00:25:59,167 {\an5}Ik noemde ook al de douane. 412 00:25:59,292 --> 00:26:01,999 {\an5}Er zijn allerlei instanties waar je mee te maken hebt... 413 00:26:02,083 --> 00:26:07,334 {\an5}die allemaal op hun website specifiek aandacht aan Brexit besteden. 414 00:26:07,459 --> 00:26:09,876 Kamer van Koophandel is er ook zo een. 415 00:26:09,999 --> 00:26:14,000 Daarnaast is de Europese Commissie ook een hele belangrijke. 416 00:26:14,125 --> 00:26:19,125 {\an5}Feitelijk is nu veel geregeld op basis van EU-recht. Dat verandert allemaal. 417 00:26:19,250 --> 00:26:21,918 {\an5}Daar heeft de Europese Commissie echt een hele reeks... 418 00:26:22,000 --> 00:26:25,334 {\an5}Er zijn er nu al inmiddels 85 gepubliceerd. 419 00:26:25,459 --> 00:26:27,834 {\an5}Dat noemen ze de 'readiness notices'. 420 00:26:27,959 --> 00:26:31,500 {\an5}Die zijn sectorspecifiek, en soms zelfs productspecifiek... 421 00:26:31,626 --> 00:26:35,542 {\an5}en geven heel exact aan wat er daar verandert. 422 00:26:35,667 --> 00:26:41,751 {\an5}Ook de EU heeft een checklist op dezelfde pagina die je kunt gebruiken. 423 00:26:41,876 --> 00:26:45,459 {\an5}Met die 'readiness notices' hebben jullie ook ervaring, hè? 424 00:26:45,584 --> 00:26:50,876 {\an5}Wat kun je daarover zeggen? -Dat het fijn is dat die er zijn. 425 00:26:50,999 --> 00:26:56,292 {\an5}Omdat ze op heel veel sectorspecifiek en productspecifiek informatie geven... 426 00:26:56,417 --> 00:26:58,876 {\an5}wat je zojuist al aangaf. 427 00:26:58,999 --> 00:27:06,626 {\an5}Via het Brexitloket en de Impact Scan kom je die ook tegen. 428 00:27:06,751 --> 00:27:09,292 {\an5}Alle nieuwe informatie wordt daarin gegroepeerd. 429 00:27:09,417 --> 00:27:16,209 {\an5}Op al onze sites zijn allerlei links naar die relevante sites te vinden. 430 00:27:16,334 --> 00:27:21,542 {\an5}En kijk ook regelmatig even naar de updates. 431 00:27:21,667 --> 00:27:26,000 {\an5}Op de PowerPoint in het scherm staat deze informatie ook. 432 00:27:26,125 --> 00:27:32,209 {\an5}'Als ferry-operator zijn we zeer gebaat bij 'n goeie cabotageregeling in de UK. 433 00:27:32,334 --> 00:27:36,459 {\an5}Is daar al iets over te zeggen?' Wie mag ik het woord geven? 434 00:27:36,584 --> 00:27:41,584 {\an5}Dan neem ik aan dat het gaat over cabotage op zee? 435 00:27:43,876 --> 00:27:48,876 {\an5}Dat staat er niet bij. De vraag is zoals ik hem net aan je voorlegde. 436 00:27:48,999 --> 00:27:53,876 {\an5}Ik kan erover zeggen dat de cabotage van wegtransporteurs... 437 00:27:53,999 --> 00:27:58,167 {\an5}nog steeds een discussiepunt is in de onderhandelingen. 438 00:27:58,292 --> 00:28:01,876 {\an5}Cabotage op zee ben ik de afgelopen tijd niet tegengekomen. 439 00:28:01,999 --> 00:28:07,250 {\an5}Ik zou even moeten checken wat daar precies over in het voorstel staat. 440 00:28:07,375 --> 00:28:11,042 {\an5}Cabotage op de weg is dus wel een issue... 441 00:28:11,167 --> 00:28:16,584 {\an5}want dat is ook zelfs binnen onze EU nog steeds een behoorlijk discussiepunt. 442 00:28:16,709 --> 00:28:23,459 {\an5}Hoeveel ritten je vanuit een andere lidstaat in Nederland mag maken. 443 00:28:23,584 --> 00:28:29,959 {\an5}Die discussie ligt ook tussen de EU en het VK best wel gevoelig. 444 00:28:30,042 --> 00:28:35,542 {\an5}Het is wel goed om te zeggen dat het uitgangspunt altijd is... 445 00:28:35,667 --> 00:28:39,667 {\an5}dat de lidstaat die de EU verlaat, en nu dus een derde land wordt... 446 00:28:39,792 --> 00:28:44,417 {\an5}nooit een betere deal zou kunnen krijgen dan lidstaten zelf, ook niet op cabotage. 447 00:28:44,542 --> 00:28:46,125 {\an5}Dat lijkt me voor de hand liggen. 448 00:28:46,250 --> 00:28:49,459 {\an5}We hebben een aantal stellingen die we met je gaan delen. 449 00:28:49,584 --> 00:28:53,125 {\an5}Daar kun je op reageren in het scherm. Wij praten er hier over verder. 450 00:28:53,250 --> 00:28:56,626 {\an5}Ik ben benieuwd hoe het sentiment is. De eerste stelling. 451 00:28:56,751 --> 00:29:01,042 {\an5}De Brexit-voorbereidingen zijn door corona op 'n lager pitje komen te staan. 452 00:29:01,167 --> 00:29:03,792 {\an5}Je kunt kiezen uit eens, neutraal of oneens. 453 00:29:03,918 --> 00:29:07,751 {\an5}Je hebt een minuutje om te stemmen, en dan praten we erover verder. 454 00:29:07,876 --> 00:29:12,167 {\an5}Volgens mij zijn alle ondernemers die jullie vertegenwoordigen... 455 00:29:12,292 --> 00:29:16,209 {\an5}er wel al mee bezig, en ook wel een eind op weg. 456 00:29:16,334 --> 00:29:21,709 {\an5}Met Brexit bedoel je? Ja, gelukkig wel. 457 00:29:22,959 --> 00:29:27,834 {\an5}Maar je moet je realiseren, ook als je zelf heel goed voorbereid bent... 458 00:29:27,959 --> 00:29:30,918 {\an5}Blijf er toch iedere dag even mee bezig. 459 00:29:31,000 --> 00:29:33,751 {\an5}Het kan ook zijn dat een handelspartner van je... 460 00:29:33,876 --> 00:29:38,999 {\an5}een onderdeel in je productieketen, een bedrijf in een ander deel van Europa... 461 00:29:39,083 --> 00:29:41,834 {\an5}zich slecht heeft voorbereid. Dan heb je er toch last van. 462 00:29:41,959 --> 00:29:44,125 {\an5}Ik ga geen angst aanpraten... 463 00:29:44,250 --> 00:29:50,999 {\an5}maar doe echt je best om alles wat je kan voorbereid te hebben. 464 00:29:51,083 --> 00:29:54,334 {\an5}Ondanks corona wordt er gewoon doorgewerkt aan die Brexit? 465 00:29:54,459 --> 00:30:00,709 {\an5}Wat wij nu meemaken, is echt een ramp met corona erbij. 466 00:30:00,834 --> 00:30:03,167 {\an5}Als ondernemer moet je dat dan ook weer managen. 467 00:30:03,292 --> 00:30:05,999 {\an5}Ik kan het niet mooier maken dan het is. 468 00:30:06,083 --> 00:30:10,000 {\an5}Maar is het te doen? Jij praat met die ondernemers. 469 00:30:10,125 --> 00:30:15,542 {\an5}Vinden ze corona nu belangrijker? -Dat wisselt per onderneming. 470 00:30:15,667 --> 00:30:20,209 {\an5}Een ondernemer kan goed inschatten waar hij prioriteit aan moet geven... 471 00:30:20,334 --> 00:30:24,459 {\an5}om z'n bedrijf overeind te houden of het meest perspectief te geven. 472 00:30:24,584 --> 00:30:29,375 {\an5}Ondernemers die al langer geleden hun voorbereidingen afgerond hebben... 473 00:30:29,500 --> 00:30:30,918 {\an5}hebben daar nu voordeel van. 474 00:30:31,000 --> 00:30:35,375 {\an5}We kijken naar de voorlopige uitslag van de stemmen. 475 00:30:35,500 --> 00:30:39,500 {\an5}Het merendeel van de stemmen zegt oneens... 476 00:30:39,626 --> 00:30:42,751 {\an5}op de stelling 'Vanwege corona zijn de Brexit-voorbereidingen... 477 00:30:42,876 --> 00:30:44,999 {\an5}op een lager pitje komen te staan.' 478 00:30:45,083 --> 00:30:48,250 {\an5}Dat doet ons goed. -Dat is mooi om te horen, toch? 479 00:30:48,375 --> 00:30:52,834 {\an5}Niet de meerderheid, maar een aantal is het ermee eens... 480 00:30:52,959 --> 00:30:56,918 {\an5}en dat sluit aan bij wat jij zegt dat het wisselt per onderneming. 481 00:30:57,000 --> 00:30:59,000 {\an5}De tweede: Ik wacht met voorbereiden... 482 00:30:59,125 --> 00:31:02,417 {\an5}totdat de uitkomst van de onderhandelingen bekend is. 483 00:31:02,542 --> 00:31:07,542 {\an5}Dat is de tweede stelling. Je kunt weer kiezen voor eens, neutraal of oneens. 484 00:31:07,667 --> 00:31:10,542 {\an5}Laat maar weten wat je daarvan vindt. 485 00:31:10,667 --> 00:31:13,918 {\an5}Honderd procent oneens gok ik dat de uitslag is. 486 00:31:14,000 --> 00:31:16,999 {\an5}Wil je dat toelichten? -Dat is een stemadvies. 487 00:31:17,083 --> 00:31:21,167 {\an5}We hebben gezien dat als we hier gaan praten dat we de stem... 488 00:31:22,834 --> 00:31:26,375 {\an5}Antwoord eerlijk, dan kunnen we er ook goed over praten. 489 00:31:26,500 --> 00:31:30,375 {\an5}Ik kan me je antwoord voorstellen maar... 490 00:31:30,500 --> 00:31:34,500 {\an5}Er is geen enkele onderneming die er nog niks mee heeft gedaan? 491 00:31:34,626 --> 00:31:38,292 {\an5}Zo absoluut wil ik het nou ook weer niet... 492 00:31:38,417 --> 00:31:41,209 {\an5}Mijn indruk is... 493 00:31:41,334 --> 00:31:46,250 {\an5}Uit onderzoeken en peilingen blijkt dat ondernemers heel goed voorbereid zijn. 494 00:31:46,375 --> 00:31:50,584 {\an5}Dus wat ik daarnet vroeg... Als je nog moet beginnen, dan kan dat nog... 495 00:31:50,709 --> 00:31:54,125 {\an5}maar dat is eigenlijk voor niemand een scenario? 496 00:31:54,250 --> 00:31:56,125 {\an5}Alle ondernemers zijn verschillend. 497 00:31:56,250 --> 00:31:59,709 {\an5}Niet iedereen heeft even vaak en evenveel met het VK te maken. 498 00:31:59,834 --> 00:32:02,000 {\an5}Het is niet voor iedereen even urgent... 499 00:32:02,125 --> 00:32:07,000 {\an5}om vanaf 1 januari bij wijze van spreken met een truck de ferry op te kunnen. 500 00:32:07,125 --> 00:32:10,626 {\an5}Jij zit natuurlijk dagelijks met die ondernemers aan tafel. 501 00:32:10,751 --> 00:32:15,792 {\an5}Wat is vanuit jullie positie het beeld van hoe voorbereid ondernemers zijn? 502 00:32:15,918 --> 00:32:18,876 {\an5}Het is moeilijk om daar echt zicht op te hebben. 503 00:32:18,999 --> 00:32:23,792 {\an5}De laatste peiling die we gedaan hebben dateert al weer van mei/juni. 504 00:32:23,918 --> 00:32:27,999 {\an5}Dat is al een tijdje geleden. Dat was op het hoogtepunt van de coronacrisis. 505 00:32:28,083 --> 00:32:30,792 {\an5}Toen was het resultaat dat het leek... 506 00:32:30,918 --> 00:32:35,667 {\an5}alsof een lager percentage van bedrijven zich aan het voorbereiden was... 507 00:32:35,792 --> 00:32:39,417 {\an5}dan eerder, dan in december vorig jaar. 508 00:32:39,542 --> 00:32:43,417 {\an5}We vonden dat niet zo heel vreemd vanwege de top van de corona... 509 00:32:43,542 --> 00:32:49,834 {\an5}en omdat we in een periode zaten dat het voor Brexit even wat rustig was. 510 00:32:49,959 --> 00:32:56,959 {\an5}Nu krijgen we de signalen dat men er weer mee bezig is. 511 00:32:57,042 --> 00:32:58,999 {\an5}We doen waarschijnlijk nog zo'n peiling... 512 00:32:59,083 --> 00:33:02,000 {\an5}om in het najaar te kijken wat men nu zegt. 513 00:33:02,125 --> 00:33:06,125 {\an5}Met als doel om te kijken wat jullie aan communicatie naar buiten sturen... 514 00:33:06,250 --> 00:33:09,792 {\an5}of dat ook effectief is of dat je dingen anders moet doen? 515 00:33:09,918 --> 00:33:14,999 {\an5}Er is inderdaad ook een deel van onze ondernemingen die terecht zegt... 516 00:33:15,083 --> 00:33:16,626 {\an5}of de afweging maakt: 517 00:33:16,751 --> 00:33:22,792 {\an5}Het is een klein onderdeel van mijn markt, omzet of handelspartners. 518 00:33:22,918 --> 00:33:26,125 {\an5}Die inschatting kan je alleen als ondernemer maken. 519 00:33:26,250 --> 00:33:28,334 {\an5}Wees dan wel goed voorbereid. 520 00:33:28,459 --> 00:33:32,083 {\an5}Dat je weet wat je moet doen als je weer actief wil worden op die markt. 521 00:33:32,209 --> 00:33:35,709 {\an5}Ik kan me voorstellen dat die ondernemers heel even wachten. 522 00:33:35,834 --> 00:33:40,459 {\an5}Misschien zitten in deze groep ook die ondernemers... 523 00:33:40,584 --> 00:33:45,167 {\an5}die er laat achter komen dat ze toch een link hebben met het VK. 524 00:33:45,292 --> 00:33:50,334 {\an5}En dan pas starten. -Dat is minder plezierig. 525 00:33:50,459 --> 00:33:54,042 {\an5}We kunnen de uitslag van de stelling laten zien. 526 00:33:54,167 --> 00:33:57,083 {\an5}Een grote meerderheid zegt inderdaad oneens. 527 00:33:57,209 --> 00:34:02,083 {\an5}Er zijn drie stemmen uitgebracht op eens en zes mensen zeggen neutraal. 528 00:34:03,959 --> 00:34:09,626 {\an5}Precies. Jij sprak net de mooie woorden dat je professioneel optimistisch was. 529 00:34:09,751 --> 00:34:14,125 {\an5}Kun je er een datum op plakken wanneer er meer duidelijkheid is? 530 00:34:14,250 --> 00:34:17,125 {\an5}Of is dat niet te doen? -Eigenlijk niet. 531 00:34:17,250 --> 00:34:23,876 {\an5}Idealiter hebben we voor het einde van de maand oktober een akkoord. 532 00:34:23,999 --> 00:34:27,959 {\an5}Dat is over twee weken. -Over een maand. 533 00:34:28,042 --> 00:34:30,417 {\an5}Halverwege de maand hebben we de Europese Raad. 534 00:34:30,542 --> 00:34:34,834 {\an5}15 oktober is ook de deadline die Boris Johnson gesteld heeft. 535 00:34:36,584 --> 00:34:39,667 {\an5}Eind oktober moeten we zo'n tekst hebben... 536 00:34:39,792 --> 00:34:43,709 {\an5}waar we het over eens zijn tussen de twee onderhandelaars. 537 00:34:43,834 --> 00:34:49,334 {\an5}Aan de EU-kant moet die namelijk nog door de juristen worden geschoond. 538 00:34:49,459 --> 00:34:51,626 {\an5}Dat zijn honderden pagina's. 539 00:34:51,751 --> 00:34:55,999 {\an5}Dat is nog niet echt besproken, maar naast handel in goederen en diensten... 540 00:34:56,083 --> 00:35:01,167 {\an5}gaat het ook over wegtransport, luchtvaart en visserij. 541 00:35:01,292 --> 00:35:06,250 {\an5}Maar ook over samenwerking op het gebied van justitie-gegevens uitwisselen. 542 00:35:06,375 --> 00:35:12,083 {\an5}Het gaat over deelname van het VK aan allerlei programma's van de EU. 543 00:35:12,209 --> 00:35:15,876 {\an5}Dus het gaat echt over een hele waaier aan onderwerpen. 544 00:35:15,999 --> 00:35:21,542 {\an5}Dat zijn veel pagina's verdragstekst, die gecheckt en vertaald moeten worden. 545 00:35:21,667 --> 00:35:25,959 {\an5}En door het Europees Parlement worden besproken en goedgekeurd. 546 00:35:26,042 --> 00:35:28,959 {\an5}We gaan er voorlopig van uit... 547 00:35:29,042 --> 00:35:34,125 {\an5}dat dit akkoord niet door alle lidstaten- parlementen moet worden goedgekeurd. 548 00:35:34,250 --> 00:35:38,584 {\an5}Waarom niet? -Juist omdat er zo weinig tijd is. 549 00:35:39,876 --> 00:35:43,167 {\an5}We hebben dat met CETA gezien, het Canada-akkoord. 550 00:35:43,292 --> 00:35:45,250 {\an5}Zo'n goedkeuringsprocedure duurt jaren. 551 00:35:45,375 --> 00:35:47,167 {\an5}Wie bepaalt dat? 552 00:35:47,292 --> 00:35:52,125 {\an5}Uiteindelijk is dat een politieke beslissing van de Raad van Ministers... 553 00:35:52,250 --> 00:35:58,584 {\an5}maar wel op basis van de inhoud en de juridische verdeling van bevoegdheden. 554 00:35:58,709 --> 00:36:02,250 {\an5}Dat is een beetje het tijdsplan dat je schetst. 555 00:36:02,375 --> 00:36:04,999 {\an5}Hoe kijken jullie daar als MKB-Nederland naar? 556 00:36:05,083 --> 00:36:10,834 {\an5}Gegeven de beperkte tijd hopen we... 557 00:36:10,959 --> 00:36:18,292 {\an5}dat de besluitvorming uiteindelijk toch snel kan. 558 00:36:20,500 --> 00:36:25,292 {\an5}Dat houdt in dat het fijn zou zijn als het bij het Europees Parlement kan blijven. 559 00:36:25,417 --> 00:36:29,459 {\an5}En niet door elk parlement heen hoeft. Dan heb je sneller zekerheid. 560 00:36:29,584 --> 00:36:32,500 {\an5}Je kunt je voorbereiden op het ergste scenario... 561 00:36:32,626 --> 00:36:37,999 {\an5}maar voor de rest is het afwachten. -Hier kan je als ondernemer niets mee. 562 00:36:38,083 --> 00:36:43,125 {\an5}Ik kan tegen ondernemers alleen zeggen dat ze hier niet op moeten wachten. 563 00:36:43,250 --> 00:36:47,209 {\an5}Bereid je dan beter voor op de 'no deal'-situatie. 564 00:36:47,334 --> 00:36:50,125 {\an5}Dat is jouw handelsvoorwaarde. 565 00:36:50,250 --> 00:36:54,584 {\an5}Dan heb je straks misschien een meevaller in de zin van nultarieven. 566 00:36:54,709 --> 00:36:57,459 {\an5}Je moet je voorbereiden op het ergste scenario... 567 00:36:57,584 --> 00:36:59,959 {\an5}maar hoe ziet dat er concreet uit? 568 00:37:00,042 --> 00:37:02,417 {\an5}Noem eens een bedrijf waar ze dat doen... 569 00:37:02,542 --> 00:37:06,292 {\an5}en wat voor voorbereidingen ze daar nu aan het nemen zijn. 570 00:37:06,417 --> 00:37:09,375 {\an5}We hebben best een groot aantal bedrijven... 571 00:37:09,500 --> 00:37:15,334 {\an5}dat ook een deel van de productie in de UK heeft. 572 00:37:15,459 --> 00:37:18,584 {\an5}Uitgaan van een 'no deal'-scenario... 573 00:37:18,709 --> 00:37:24,000 {\an5}betekent dat door alle tarieven je kostprijs hoger wordt. 574 00:37:24,125 --> 00:37:26,000 {\an5}Als je je daarop voorbereidt... 575 00:37:26,125 --> 00:37:30,083 {\an5}kan je nu al een bedrijfseconomische afweging maken... 576 00:37:30,209 --> 00:37:32,834 {\an5}of je dat in stand houdt of niet. 577 00:37:32,959 --> 00:37:36,042 {\an5}Je kan later de definitieve beslissing nemen. 578 00:37:36,167 --> 00:37:39,459 {\an5}In je voorbereiding kan je alle calculaties maken. 579 00:37:39,584 --> 00:37:43,751 {\an5}Dat is zo'n voorbeeld waarvan we zeggen: Ga uit van de 'worst case'. 580 00:37:44,834 --> 00:37:49,459 {\an5}Dan heb je alles wat verandert in je bedrijfsmodel opgenomen. 581 00:37:49,584 --> 00:37:52,083 {\an5}Het identificeren van wat er gaat veranderen. 582 00:37:52,209 --> 00:37:58,334 {\an5}Wat je dan allemaal in kaart gaat brengen kan best uitgebreid zijn. 583 00:37:58,459 --> 00:38:03,751 {\an5}Maar je moet het doen, want dat geeft je de meeste kans op succes... 584 00:38:03,876 --> 00:38:05,626 {\an5}na 1 januari. 585 00:38:05,751 --> 00:38:09,918 {\an5}Hoe is de hulp vanuit de Europese Commissie voor ondernemers? 586 00:38:10,000 --> 00:38:13,042 {\an5}Met de informatie die ik aangaf. 587 00:38:13,167 --> 00:38:18,083 {\an5}Verder is de hulp voor ondernemers vooral bij onze branche-organisaties. 588 00:38:18,209 --> 00:38:25,584 {\an5}Die weten precies voor de sector op welke zaken je extra moet letten. 589 00:38:25,709 --> 00:38:31,584 {\an5}Buitenlandse Zaken, RVO, KvK geven hele concrete hulp, net als wij. 590 00:38:31,709 --> 00:38:35,209 {\an5}Misschien is het leuk om in dit kader de Brexit-buddies te noemen. 591 00:38:35,334 --> 00:38:39,083 {\an5}Een aantal bedrijven zijn al in een vroeg stadium begonnen... 592 00:38:39,209 --> 00:38:42,918 {\an5}en delen daar graag hun ervaringen over. 593 00:38:43,000 --> 00:38:48,250 {\an5}Ik heb dat blad meegenomen. -Laat maar eventjes zien. 594 00:38:48,375 --> 00:38:53,292 {\an5}Met Brexy op de voorkant, het Brexit-karakter. 595 00:38:53,417 --> 00:38:56,000 {\an5}Dat zal mensen misschien bekend voorkomen. 596 00:38:56,125 --> 00:38:59,334 {\an5}Elke keer als je die blauwe ogen ziet dan weet je: O ja, de Brexit. 597 00:38:59,459 --> 00:39:02,626 {\an5}Van de bekende foto met Blok. -Precies. 598 00:39:02,751 --> 00:39:08,292 {\an5}Dit is een 'hard copy', maar eigenlijk is het een online magazine. 599 00:39:08,417 --> 00:39:11,083 {\an5}Het is te vinden op Brexitloket.nl. 600 00:39:11,209 --> 00:39:13,709 {\an5}Daarin staan verhalen van ondernemers... 601 00:39:13,834 --> 00:39:18,375 {\an5}die op een heldere manier uitleggen wat voor stappen ze hebben genomen... 602 00:39:18,500 --> 00:39:22,709 {\an5}om voor hun bedrijf goed voorbereid te zijn. 603 00:39:22,834 --> 00:39:27,375 {\an5}Als je daarin geïnteresseerd bent, zou ik het zeker nog eens opzoeken. 604 00:39:27,500 --> 00:39:28,918 {\an5}Goeie tip. 605 00:39:29,000 --> 00:39:33,042 {\an5}Er werd net gezegd dat later dit jaar nog een onderzoek wordt gedaan... 606 00:39:33,167 --> 00:39:36,792 {\an5}om uit te vragen hoe ondernemers in de wedstrijd zitten. 607 00:39:36,918 --> 00:39:38,876 {\an5}Als we daar vast een voorschotje op nemen... 608 00:39:38,999 --> 00:39:41,918 {\an5}Wat hoor je van die ondernemers? Ze willen duidelijkheid. 609 00:39:42,000 --> 00:39:46,667 {\an5}Maar waar zijn ze mee bezig en waar willen ze meer informatie over? 610 00:39:47,709 --> 00:39:53,125 {\an5}Veel van wat we behandeld hebben zijn ook wel de topics in vragen. 611 00:39:53,250 --> 00:40:00,042 {\an5}Wanneer is er absolute duidelijkheid? Kan ik ervaringen ophalen bij collega's? 612 00:40:01,167 --> 00:40:05,876 {\an5}Waar moet ik rekening mee houden? Waar kan ik de informatie goed vinden? 613 00:40:05,999 --> 00:40:08,334 {\an5}Dat soort vragen. 614 00:40:08,459 --> 00:40:13,667 {\an5}En heel specifiek: Kunnen mijn medewerkers gewoon werken daar? 615 00:40:13,792 --> 00:40:15,918 {\an5}Al dat soort vragen. 616 00:40:16,000 --> 00:40:20,792 {\an5}Er is ook een groep ondernemers die met elkaar in gesprek zijn... 617 00:40:20,918 --> 00:40:23,125 {\an5}en met ons in gesprek zijn over... 618 00:40:25,667 --> 00:40:28,209 {\an5}Kan ik m'n markten verleggen? 619 00:40:28,334 --> 00:40:32,959 {\an5}Zijn er ondernemers die zeggen dat ze het VK links laten liggen? 620 00:40:33,042 --> 00:40:34,459 {\an5}Die zijn er ook. 621 00:40:34,584 --> 00:40:39,626 {\an5}Dat doet een ondernemer als hij heel goed heeft gecalculeerd... 622 00:40:39,751 --> 00:40:42,500 {\an5}waar z'n kansen en rendementen liggen. 623 00:40:42,626 --> 00:40:48,834 {\an5}Het is altijd gevaarlijk om te zeggen dat deze ellende ook een voordeel heeft. 624 00:40:48,959 --> 00:40:52,918 {\an5}Ik zie een toenemende vraag bij onze ondernemers... 625 00:40:53,000 --> 00:40:56,709 {\an5}die, nu ze zich georiënteerd hebben op deze situatie... 626 00:40:56,834 --> 00:41:00,250 {\an5}en altijd bewust voor binnen Europa hadden gekozen... 627 00:41:00,375 --> 00:41:03,250 {\an5}maar dit ook aankunnen in hun voorbereiding... 628 00:41:03,375 --> 00:41:06,542 {\an5}dus nu ook wel verder kunnen kijken buiten Europa. 629 00:41:06,667 --> 00:41:09,626 {\an5}Dat is dan weer een klein voordeel. 630 00:41:09,751 --> 00:41:14,250 {\an5}Dat meer ondernemers in hun handel stappen durven te zetten buiten de EU. 631 00:41:14,375 --> 00:41:18,584 {\an5}Jullie zetten in of hopen op een breed handelsakkoord. 632 00:41:18,709 --> 00:41:23,125 {\an5}Wat zou voor ondernemers prettig zijn als dat straks afgesproken zou worden? 633 00:41:23,250 --> 00:41:27,125 {\an5}Nederland is kampioen in het hebben van handelsverdragen. 634 00:41:27,250 --> 00:41:31,250 {\an5}Dat geeft ons een hele sterke internationale economie. 635 00:41:31,375 --> 00:41:35,626 {\an5}Heel veel ondernemers die zaken doen over de hele wereld... 636 00:41:37,918 --> 00:41:42,334 {\an5}Engeland is ook een hele belangrijke handelspartner voor ons. 637 00:41:43,375 --> 00:41:46,834 {\an5}Daarom vechten onze premier en minister van Buitenlandse Zaken... 638 00:41:46,959 --> 00:41:51,042 {\an5}ook zo voor het hebben van een duidelijk akkoord. 639 00:41:51,167 --> 00:41:55,334 {\an5}Ons relatieve economische belang is heel erg groot... 640 00:41:55,459 --> 00:42:00,792 {\an5}als je dat vergelijkt met onze collega-landen Duitsland en Frankrijk. 641 00:42:00,918 --> 00:42:05,000 {\an5}Een goed en breed handelsakkoord is het beste aan twee kanten, hoor. 642 00:42:05,125 --> 00:42:08,500 {\an5}Ook voor Engeland is het veel beter als we goed zaken kunnen blijven doen. 643 00:42:08,626 --> 00:42:12,542 {\an5}Dat stipten we net al even aan: Zoek contact met je Britse zakenrelatie. 644 00:42:12,667 --> 00:42:15,709 {\an5}Heb je concrete voorbeelden hoe dat in de praktijk gaat? 645 00:42:15,834 --> 00:42:21,500 {\an5}We hebben intensief gesproken met onze collega-organisatie in Engeland. 646 00:42:21,626 --> 00:42:26,209 {\an5}Maar ook in Duitsland en Frankrijk. Dat doen we sowieso. 647 00:42:26,334 --> 00:42:29,584 {\an5}Daar zijn allerlei netwerkbijeenkomsten uit gekomen... 648 00:42:29,709 --> 00:42:34,542 {\an5}waar het nodig en nuttig was om te faciliteren. 649 00:42:34,667 --> 00:42:37,792 {\an5}Om tussen bedrijven al goeie links te hebben... 650 00:42:37,918 --> 00:42:42,292 {\an5}om samen voorbereid te zijn op deze nieuwe situatie. 651 00:42:42,417 --> 00:42:47,584 {\an5}Er zijn natuurlijk ook veel vragen van hoe het aan hun kant precies gaat lopen. 652 00:42:47,709 --> 00:42:52,999 {\an5}Er is nu ook heel veel aandacht voor de verwachte files in Kent. 653 00:42:53,083 --> 00:42:55,918 {\an5}Dat gaat dan vooral over VK-trucks... 654 00:42:56,000 --> 00:42:59,999 {\an5}die juist aan het wachten zijn om naar het continent te kunnen. 655 00:43:00,083 --> 00:43:02,709 {\an5}Dat gaat om de exportstroom naar ons toe. 656 00:43:02,834 --> 00:43:08,000 {\an5}Wij willen natuurlijk weten hoe het straks bij hen gaat aan de invoerkant. 657 00:43:08,125 --> 00:43:11,042 {\an5}Ze zijn nog steeds aan het testen met IT-systemen. 658 00:43:11,167 --> 00:43:15,999 {\an5}We zitten inmiddels nog maar een paar maanden voor 1 januari... 659 00:43:16,083 --> 00:43:18,042 {\an5}dus het wordt nog spannend. 660 00:43:18,167 --> 00:43:21,459 {\an5}Dus jullie hebben ook behoefte aan informatie van ondernemers. 661 00:43:21,584 --> 00:43:26,626 {\an5}Er zijn misschien ook zaken waar jullie geen rekening mee hebben gehouden... 662 00:43:26,751 --> 00:43:29,751 {\an5}die een ondernemer tegenkomt in de dagelijkse praktijk. 663 00:43:29,876 --> 00:43:34,542 {\an5}We kunnen niet alles overzien. Ik ben nu vier jaar met die Brexit bezig... 664 00:43:34,667 --> 00:43:36,667 {\an5}en kom nog steeds nieuwe dingen tegen. 665 00:43:36,792 --> 00:43:41,918 {\an5}Het is ongelooflijk hoe diep de integratie in die interne markt blijkt te zijn. 666 00:43:42,000 --> 00:43:45,250 {\an5}Kunnen ondernemers ook bij het Brexitloket aankloppen... 667 00:43:45,375 --> 00:43:50,125 {\an5}als ze iets belangrijks tegenkomen waar ze nergens iets over lezen? 668 00:43:50,250 --> 00:43:52,709 {\an5}Zeker. -Dat is ook 'the place to be'. 669 00:43:52,834 --> 00:43:57,667 {\an5}We hebben al veel input gekregen die ons ook weer geholpen heeft. 670 00:43:57,792 --> 00:44:02,876 {\an5}De volgende stelling. Je kunt stemmen aan de rechterkant van het scherm. 671 00:44:02,999 --> 00:44:04,459 {\an5}'De informatie-ondersteuning van de overheid... 672 00:44:04,584 --> 00:44:06,959 {\an5}helpt me voldoende om me te kunnen voorbereiden.' 673 00:44:07,042 --> 00:44:10,584 {\an5}Eens, neutraal, oneens. Stem eerlijk. Daar worden jullie ook beter van. 674 00:44:10,709 --> 00:44:14,334 {\an5}Stem niet positief, omdat zij van de overheid zijn. 675 00:44:14,459 --> 00:44:19,834 {\an5}Waar zou het nog beter kunnen? Wat mis je misschien nog? 676 00:44:20,959 --> 00:44:26,751 {\an5}Nou, nee. Ik zou... Nee, ik ben zeer tevreden over... 677 00:44:26,876 --> 00:44:31,209 {\an5}We mogen best eens trots zijn, wij als ondernemers ook... 678 00:44:31,334 --> 00:44:34,125 {\an5}op de kwaliteit van onze overheid. 679 00:44:34,250 --> 00:44:39,042 {\an5}Is er niet te veel? Het is klein begonnen, maar wordt steeds meer. 680 00:44:39,167 --> 00:44:42,500 {\an5}Is het allemaal nog goed te vinden? -Dat vind ik wel. 681 00:44:42,626 --> 00:44:45,792 {\an5}Met name met de Impact Scan. 682 00:44:45,918 --> 00:44:51,375 {\an5}Dat is mooi dat die er is. Dan vind je snel je weg in alle informatie die er is. 683 00:44:51,500 --> 00:44:55,834 {\an5}Ik wil nog een speciaal compliment aan onze douane maken. 684 00:44:55,959 --> 00:45:01,209 {\an5}Dat is toch wel de wereldkampioen van douanen in de wereld. 685 00:45:01,334 --> 00:45:04,626 {\an5}Die zijn super voorbereid, hè? -Inderdaad. 686 00:45:04,751 --> 00:45:08,999 {\an5}Maar ook in hun informatie naar ondernemers doen ze dat heel erg goed. 687 00:45:09,083 --> 00:45:13,751 {\an5}Hou er rekening mee dat, naarmate je later vragen stelt aan de douane... 688 00:45:13,876 --> 00:45:20,125 {\an5}je de kans loopt in een rij terecht te komen met je vragen en informatie. 689 00:45:20,250 --> 00:45:25,375 {\an5}Complimenten hoe de overheid de ondernemers ondersteunt en informeert. 690 00:45:25,500 --> 00:45:30,918 {\an5}Volgens mij vergeleek jij het met een informatieboom die steeds groter werd. 691 00:45:31,000 --> 00:45:33,250 {\an5}Jullie wilden weer eens kritisch kijken... 692 00:45:33,375 --> 00:45:38,334 {\an5}of alles wat gepubliceerd is nog wel relevant is en of er wat weg kan. 693 00:45:38,459 --> 00:45:45,083 {\an5}In de vorige fase zijn we al met heel veel voorbereidingen gestart. 694 00:45:45,209 --> 00:45:50,751 {\an5}Voordat er überhaupt overeenstemming was over de echte Brexit... 695 00:45:50,876 --> 00:45:53,083 {\an5}wat afgelopen februari gebeurd is. 696 00:45:53,209 --> 00:45:58,000 {\an5}Al die voorbereidingen stonden klaar, maar waren geënt op de situatie toen. 697 00:45:58,125 --> 00:46:01,125 {\an5}Wel of geen deal. 698 00:46:01,250 --> 00:46:04,542 {\an5}Al die informatie gebruiken we nu opnieuw. 699 00:46:04,667 --> 00:46:08,834 {\an5}Heel veel kunnen we hergebruiken. Soms zijn er wat aanpassingen nodig... 700 00:46:08,959 --> 00:46:11,125 {\an5}of is het net wat anders. 701 00:46:11,250 --> 00:46:14,167 {\an5}Dat hebben we tegen het licht gehouden. 702 00:46:14,292 --> 00:46:19,167 {\an5}Laten we even naar de uitslag van de stelling kijken. 703 00:46:19,292 --> 00:46:25,999 {\an5}13 mensen zeggen eens, 23 neutraal en 6 oneens. 704 00:46:26,083 --> 00:46:30,209 {\an5}Dat is net een ander beeld dan wij net... -Wat neutraler. 705 00:46:30,334 --> 00:46:33,626 {\an5}Ik weet niet hoe we neutraal moeten interpreteren. 706 00:46:33,751 --> 00:46:37,542 {\an5}Het kan positief en negatief zijn. Hoe kijken jullie hiernaar? 707 00:46:37,667 --> 00:46:44,125 {\an5}Als ik niet uitgesproken voor of tegen ben, kies ik altijd neutraal. 708 00:46:44,250 --> 00:46:49,083 {\an5}Dan weet je nog niet waar men daarnaast nog behoefte aan heeft. 709 00:46:49,209 --> 00:46:53,709 {\an5}Dus ik roep mensen op het te laten weten als ze concreet iets missen. 710 00:46:53,834 --> 00:46:58,334 {\an5}Daar zijn ook via Brexitloket kanalen voor. 711 00:46:58,459 --> 00:47:02,375 {\an5}Wij krijgen wel eens vragen dat het nog veel specifieker kan. 712 00:47:02,500 --> 00:47:07,834 {\an5}Met je eigen bedrijf ben je natuurlijk in een hele specialistische hoek bezig. 713 00:47:07,959 --> 00:47:11,876 {\an5}Dan heb je vast behoefte om heel specifiek voor jouw situatie... 714 00:47:11,999 --> 00:47:15,626 {\an5}exact het pad te vinden. -Precies. 715 00:47:15,751 --> 00:47:21,459 {\an5}Zo interpreteer ik deze uitslag ook. Kijk dan naar je branche-organisatie. 716 00:47:21,584 --> 00:47:25,209 {\an5}Die vertaalt alle informatie vanuit de overheid naar je sector. 717 00:47:25,334 --> 00:47:27,626 {\an5}Dat is veel dichterbij. 718 00:47:27,751 --> 00:47:33,042 {\an5}De overheid kan ook niet veel meer doen dan goed informeren. 719 00:47:33,167 --> 00:47:36,167 {\an5}Wij en de branche-organisaties zijn ervoor... 720 00:47:36,292 --> 00:47:40,542 {\an5}om nog verder te faciliteren dan alleen maar te informeren. 721 00:47:40,667 --> 00:47:45,792 {\an5}In contact brengen met andere bedrijven. 722 00:47:45,918 --> 00:47:49,626 {\an5}Veel branche-organisaties hebben bedrijfseconomische adviseurs... 723 00:47:49,751 --> 00:47:53,292 {\an5}die ondernemers weer verder helpen dan alleen informeren. 724 00:47:53,417 --> 00:47:57,167 {\an5}Vraag: De Rijksoverheid heeft ook een Brexit-voucher ter beschikking gesteld. 725 00:47:57,292 --> 00:48:00,375 {\an5}Wordt hier veel gebruik van gemaakt door het mkb? 726 00:48:00,500 --> 00:48:03,459 {\an5}Wat kun je daarover zeggen, Leendert-Jan? 727 00:48:03,584 --> 00:48:06,000 Ja. En naarmate... 728 00:48:07,292 --> 00:48:11,209 {\an5}Het begon wat aarzelend toen dat aanbod er kwam. Nu loopt dat erg goed. 729 00:48:11,334 --> 00:48:16,250 {\an5}Kunnen jullie nog even toelichten waar die Brexit-voucher exact voor is? 730 00:48:16,375 --> 00:48:18,000 {\an5}Wat het doel ervan is? 731 00:48:19,459 --> 00:48:24,876 {\an5}Hij is bedoeld om bedrijven, vooral mkb-bedrijven... 732 00:48:24,999 --> 00:48:27,417 juist dat eerste stapje op weg te helpen. 733 00:48:27,542 --> 00:48:31,334 {\an5}Als je met heel veel vragen zit, en er weinig tijd voor hebt... 734 00:48:31,459 --> 00:48:36,000 {\an5}dan kun je bijvoorbeeld een douane-adviseur opbellen. 735 00:48:36,125 --> 00:48:39,042 {\an5}Die moet ook gewoon een rekening presenteren. 736 00:48:39,167 --> 00:48:43,417 {\an5}Volgens mij is het maximaal 2000 euro uit m'n hoofd. 737 00:48:43,542 --> 00:48:48,209 {\an5}Het is geen enorm bedrag, maar het kan je net over die drempel helpen. 738 00:48:48,334 --> 00:48:52,792 {\an5}Mijn informatie is dezelfde: In het begin viel het ons een beetje tegen... 739 00:48:52,918 --> 00:48:57,999 {\an5}hoeveel gebruik ervan werd gemaakt, maar nu begint het beter te gaan. 740 00:48:58,083 --> 00:49:03,417 {\an5}Zeker voor mkb'ers is het een goeie tip. Die mogelijkheid is er, dus gebruik hem. 741 00:49:03,542 --> 00:49:07,167 {\an5}Het is een gratis adviseur die je zo in kan zetten. 742 00:49:07,292 --> 00:49:12,626 {\an5}Hij is nog actueel, hè? Je kunt er nog steeds een beroep op doen? 743 00:49:12,751 --> 00:49:18,959 {\an5}Wat me ook goed lijkt om nog even te noemen is het Portbase-systeem. 744 00:49:19,042 --> 00:49:22,709 {\an5}Omdat mensen die goederen naar het VK gaan brengen... 745 00:49:22,834 --> 00:49:28,209 {\an5}Je krijgt met het Portbase-systeem te maken als je via de ferry's... 746 00:49:28,334 --> 00:49:31,792 {\an5}goederen exporteert naar het VK. Of importeert. 747 00:49:31,918 --> 00:49:36,542 {\an5}Dat is een platform waarin alle partners waar je mee te maken hebt... 748 00:49:36,667 --> 00:49:42,626 {\an5}de douane, de NVWA, de ferrymaatschappij... 749 00:49:42,751 --> 00:49:44,584 {\an5}bijeen worden gebracht. 750 00:49:44,709 --> 00:49:51,584 {\an5}Daardoor heb je één loket waar je je lading in registreert. 751 00:49:51,709 --> 00:49:54,334 {\an5}Het belangrijke ervan is... 752 00:49:54,459 --> 00:50:00,042 {\an5}dat het helpt als je met je truck aankomt in de haven... 753 00:50:00,167 --> 00:50:04,626 {\an5}je niet ter plekke moet laten zien dat je al je papieren op orde hebt. 754 00:50:04,751 --> 00:50:07,500 {\an5}Dat staat dan allemaal al in dat systeem. 755 00:50:07,626 --> 00:50:13,209 {\an5}Ik weet niet precies of het met een streepjescode of nummerplaat gaat... 756 00:50:13,334 --> 00:50:19,042 {\an5}maar ze zien dat alles in orde is, en dan kun je zonder oponthoud die ferry op. 757 00:50:19,167 --> 00:50:25,000 {\an5}Dat betekent ook dat als je niet zorgt dat je in dat systeem bekend bent... 758 00:50:25,125 --> 00:50:28,918 {\an5}Dat hoef je niet altijd zelf te doen. Dat kan je agent ook doen. 759 00:50:29,000 --> 00:50:32,834 {\an5}Check even of die dat gedaan heeft. -Portbase. 760 00:50:32,959 --> 00:50:36,751 {\an5}Als je daar niet in bent aangemeld, kom je de ferry niet op. 761 00:50:36,876 --> 00:50:39,292 {\an5}Ook al heb je een ticket. -Goeie tip. 762 00:50:39,417 --> 00:50:45,000 {\an5}De laatste stelling: Ik heb voldoende info over de gevolgen aan Britse zijde... 763 00:50:45,125 --> 00:50:48,500 {\an5}en heb hierover contact met m'n Britse zakenrelatie. 764 00:50:48,626 --> 00:50:52,792 {\an5}U kunt natuurlijk weer kiezen voor eens, neutraal of oneens. 765 00:50:52,918 --> 00:50:56,709 {\an5}We hebben het al veel over dat onderwerp gehad. 766 00:50:56,834 --> 00:51:00,918 {\an5}Ik denk dat jullie het antwoord wel weten als jullie het moeten invullen. 767 00:51:01,000 --> 00:51:05,375 {\an5}Wat horen jullie terug vanuit de Britse zijde? Van Britse ondernemers? 768 00:51:05,500 --> 00:51:08,834 {\an5}Hoe kijken zij naar alles wat er in Europa gebeurt? 769 00:51:14,334 --> 00:51:19,292 {\an5}Onze collega-ondernemers daar vinden dit ook... 770 00:51:20,876 --> 00:51:26,918 {\an5}een waardeloze situatie. Heel vervelend dat dit is gebeurd. 771 00:51:27,000 --> 00:51:30,000 {\an5}Is het sentiment dat we er samen de schouders onder moeten zetten... 772 00:51:30,125 --> 00:51:33,459 {\an5}om de relatie die we al jaren hebben zo goed mogelijk voort te zetten? 773 00:51:33,584 --> 00:51:35,250 {\an5}Exact dat. 774 00:51:35,375 --> 00:51:38,417 {\an5}Er is geen moment aan de orde geweest... 775 00:51:38,542 --> 00:51:45,042 {\an5}dat het wel logisch is en dat ze tegen bepaalde regels in Europa zijn. 776 00:51:45,167 --> 00:51:49,584 {\an5}Vanaf het begin is dit het sentiment geweest in de discussie. 777 00:51:49,709 --> 00:51:52,667 {\an5}Dat wij wel goed contact blijven houden. 778 00:51:52,792 --> 00:51:57,167 {\an5}En hopen dat de overheden zo veel mogelijk kunnen faciliteren. 779 00:51:57,292 --> 00:52:00,375 {\an5}Dat wij in ieder geval goeie handelspartners blijven. 780 00:52:00,500 --> 00:52:02,751 {\an5}Dat moet nu blijken, hè? 781 00:52:02,876 --> 00:52:09,209 {\an5}Uiteindelijk is het een afweging van onze ondernemers en die in de UK... 782 00:52:09,334 --> 00:52:15,000 {\an5}of dat nog rendabel is om straks te doen. Ik denk overigens in veel gevallen wel. 783 00:52:15,125 --> 00:52:17,918 {\an5}21 mensen zijn het oneens met de stelling... 784 00:52:18,000 --> 00:52:22,500 {\an5}dat ze over voldoende informatie beschikken aan Britse zijde. 785 00:52:22,626 --> 00:52:28,209 {\an5}Neutraal 10 stemmen, eens 6 stemmen. Daar valt nog wat terrein te winnen. 786 00:52:28,334 --> 00:52:31,999 {\an5}Welke geluiden horen jullie vanuit Britse zijde? 787 00:52:32,083 --> 00:52:36,375 {\an5}Wij horen niet zozeer rechtstreeks geluiden van Britse zijde. 788 00:52:36,500 --> 00:52:40,167 {\an5}Onze ambassade is uiteraard wel zeer goed geïnformeerd... 789 00:52:40,292 --> 00:52:45,250 {\an5}en zorgt ook dat ze heel goed bijhouden wat er allemaal aan Britse zijde gebeurt. 790 00:52:45,375 --> 00:52:47,918 {\an5}Dat horen wij dan ook wel. 791 00:52:48,000 --> 00:52:50,626 {\an5}Als Nederlandse overheid is het niet onze rol... 792 00:52:50,751 --> 00:52:53,334 {\an5}om voorlichting te geven over hoe het aan Britse zijde is. 793 00:52:53,459 --> 00:52:57,667 {\an5}We kunnen wel aangeven wat de websites aan Britse zijde zijn... 794 00:52:57,792 --> 00:53:01,209 {\an5}en dat je daar ook je informatie goed moet ophalen. 795 00:53:01,334 --> 00:53:05,709 {\an5}Wij gaan dat als overheid niet weer vertalen voor de ondernemers. 796 00:53:05,834 --> 00:53:09,292 {\an5}De branche-organisaties kunnen daar veel verder in gaan. 797 00:53:09,417 --> 00:53:13,542 {\an5}Die kunnen daar wel bij helpen en advies over geven. 798 00:53:13,667 --> 00:53:16,083 {\an5}Wat kun je nog doen als je naar deze stelling kijkt? 799 00:53:16,209 --> 00:53:21,000 {\an5}Deze mensen hebben duidelijk behoefte aan meer informatie van Britse zijde. 800 00:53:21,125 --> 00:53:25,667 {\an5}Wat zou handig zijn? Wat zou nog georganiseerd kunnen worden? 801 00:53:25,792 --> 00:53:29,375 {\an5}Heb je daar ideeën over? -Als ondernemer is het belangrijk... 802 00:53:29,500 --> 00:53:34,250 {\an5}dat je contact hebt met je leveranciers, handelspartner, afnemers... 803 00:53:34,375 --> 00:53:38,417 {\an5}met je relaties die je daar hebt. 804 00:53:38,542 --> 00:53:43,667 {\an5}Die contacten zijn er natuurlijk, maar spreek ook over de volgende situatie. 805 00:53:43,792 --> 00:53:47,167 {\an5}Als je je zelf voorbereidt op een 'no deal'-scenario... 806 00:53:47,292 --> 00:53:50,375 {\an5}vraag dan ook aan je partners aan de andere kant of zij dat ook doen. 807 00:53:50,500 --> 00:53:54,584 {\an5}'Waar lopen jullie tegenaan? Wat kunnen we gezamenlijk doen?' 808 00:53:54,709 --> 00:53:58,417 {\an5}Zien jullie een rol voor de taskforce of andere delen van de overheid... 809 00:53:58,542 --> 00:54:01,167 {\an5}om daar in meer informatie te voorzien? 810 00:54:01,292 --> 00:54:07,000 {\an5}Dat is aan de uitvoeringsorganisaties, zoals de douane en NVWA. 811 00:54:07,125 --> 00:54:11,000 {\an5}Die hebben natuurlijk ook contact met hun Britse zusterorganisaties. 812 00:54:11,125 --> 00:54:13,250 {\an5}Wat een beetje lastig is... 813 00:54:13,375 --> 00:54:18,042 {\an5}Vorige week heeft minister Michael Gove een oproep gedaan... 814 00:54:18,167 --> 00:54:23,167 {\an5}aan alle Britse bedrijven om, voor zo ver dat nog niet gebeurd was... 815 00:54:23,292 --> 00:54:25,250 {\an5}zich optimaal voor te bereiden. 816 00:54:25,375 --> 00:54:29,792 {\an5}Britse ondernemers hebben nog veel meer vragen dan EU-ondernemers... 817 00:54:29,918 --> 00:54:33,584 {\an5}omdat de EU-regelgeving al langer bekend is, en niet verandert. 818 00:54:33,709 --> 00:54:39,751 {\an5}De Britten moeten op heel veel gebieden hun regels nog openbaar maken. 819 00:54:39,876 --> 00:54:46,417 {\an5}De technische term SPS gaat over sanitaire en fytosanitaire vereisten. 820 00:54:46,542 --> 00:54:52,876 {\an5}Exporteurs van landbouw- en dierlijke producten hebben daarmee te maken. 821 00:54:52,999 --> 00:54:57,542 {\an5}Die weten nog steeds niet hoe het er aan de overkant uit gaat zien... 822 00:54:57,667 --> 00:54:59,292 {\an5}qua regelgeving en checks. 823 00:54:59,417 --> 00:55:03,000 {\an5}Dat maakt het extra lastig en extra belangrijk... 824 00:55:03,125 --> 00:55:07,334 {\an5}om met je counterparts aan de overkant contact te hebben. 825 00:55:07,459 --> 00:55:11,459 {\an5}Zij hebben die vragen waarschijnlijk al beter in beeld... 826 00:55:11,584 --> 00:55:16,417 {\an5}dan wij met onze iets beperktere informatie hier. 827 00:55:16,542 --> 00:55:19,459 {\an5}Er zijn nog een aantal belangrijke zaken om te delen. 828 00:55:19,584 --> 00:55:23,918 {\an5}Het is al vaak voorbijgekomen: Brexitloket.nl. 829 00:55:24,000 --> 00:55:26,459 {\an5}Op die website is meer informatie te vinden. 830 00:55:26,584 --> 00:55:28,792 De sheets zijn allemaal te downloaden. 831 00:55:28,918 --> 00:55:33,709 {\an5}Er zijn straks nog veel meer inhoudelijke, specialistische webinars... 832 00:55:33,834 --> 00:55:37,292 {\an5}over verschillende onderwerpen die voor ondernemers belangrijk zijn. 833 00:55:37,417 --> 00:55:41,751 {\an5}Informeer je daarover en volg ze, want er zit bruikbare informatie in. 834 00:55:41,876 --> 00:55:45,292 {\an5}Dit webinar kun je delen met mensen die het gemist hebben... 835 00:55:45,417 --> 00:55:47,584 {\an5}of ondernemers die niet in de gaten hebben... 836 00:55:47,709 --> 00:55:51,709 {\an5}dat ze op de een of andere manier toch een relatie hebben tot het VK. 837 00:55:51,834 --> 00:55:53,292 {\an5}Stuur het dan gerust door. 838 00:55:53,417 --> 00:55:55,876 {\an5}Dit webinar is vanaf morgen terug te kijken. 839 00:55:55,999 --> 00:55:59,959 {\an5}Er volgt een link in je mail. Dan kun je het ook doorsturen. 840 00:56:00,042 --> 00:56:04,042 {\an5}En we zouden het fijn vinden als je hierna laat weten wat je ervan vond... 841 00:56:04,167 --> 00:56:08,999 {\an5}zodat we de kwaliteit van webinars van de Rijksoverheid kunnen verbeteren. 842 00:56:09,083 --> 00:56:11,500 {\an5}Ik dank jullie zeer voor jullie komst naar de studio... 843 00:56:11,626 --> 00:56:15,542 {\an5}en voor het delen van jullie ervaring en kennis. Dank. 844 00:56:15,667 --> 00:56:19,834 {\an5}Jullie bedankt voor het stemmen op de polls en het sturen van de goeie vragen. 845 00:56:19,959 --> 00:56:22,959 {\an5}Veel plezier met de inhoudelijke sessies en succes met alle voorbereidingen. 846 00:56:23,042 --> 00:56:25,125 {\an5}Dank en een fijne dag.