1 00:00:05,440 --> 00:00:09,520 Hallo. Welkom bij het eerste webinar van PIANOo... 2 00:00:09,640 --> 00:00:12,880 over het circulair inkopen van bedrijfskleding. 3 00:00:13,000 --> 00:00:19,360 En in het kader daarvan laat ik het Aralmeer zien. Het wás het Aralmeer. 4 00:00:19,480 --> 00:00:23,960 Het is uitgedroogd, onder andere door het vele watergebruik... 5 00:00:24,080 --> 00:00:29,560 voor de katoenindustrie daaromheen. Het meer is uitgedroogd... 6 00:00:29,680 --> 00:00:34,520 en er zijn ook pesticiden over dit landschap uitgestrooid... 7 00:00:34,640 --> 00:00:37,760 om bijvoorbeeld spijkerbroeken te kunnen maken. 8 00:00:37,880 --> 00:00:44,280 Voor één spijkerbroek heb je 2,5 kilo pesticiden nodig en 10.000 liter water. 9 00:00:44,400 --> 00:00:49,640 Een enorme milieu-impact waarvan velen zich niet bewust zijn... 10 00:00:49,760 --> 00:00:52,360 maar jullie als inkopers natuurlijk wel. 11 00:00:52,480 --> 00:00:57,520 Je kijkt waarschijnlijk naar dit webinar om daar iets in te veranderen. 12 00:00:57,640 --> 00:01:02,000 De PIANOo, het expertisecentrum van aanbesteden in Nederland... 13 00:01:02,120 --> 00:01:07,040 organiseert zes leernetwerken voor wie bezig is met circulair inkopen. 14 00:01:07,160 --> 00:01:09,760 Elk leernetwerk heeft een ander thema. 15 00:01:09,880 --> 00:01:12,960 Ze gaan over klimaatneutraal en circulair inkopen. 16 00:01:13,080 --> 00:01:17,920 Die leernetwerken en webinars zijn gefinancierd door de rijksoverheid... 17 00:01:18,040 --> 00:01:21,200 met klimaatgelden uit het regeerakkoord. 18 00:01:21,320 --> 00:01:29,280 En zo wil de overheid circulair inkopen en CO2-emissiereductie realiseren. 19 00:01:29,400 --> 00:01:34,840 Als je je voorbereidt op zo'n leernetwerk of overweegt eraan mee te doen... 20 00:01:34,960 --> 00:01:37,560 dan is dit webinar de perfecte start. 21 00:01:37,680 --> 00:01:42,680 We praten je bij over wat er in het leernetwerk van vorig jaar gebeurd is... 22 00:01:42,800 --> 00:01:48,080 zodat je qua kennis bij bent met iedereen die dit jaar instapt. 23 00:01:48,200 --> 00:01:51,040 Het is een spannend proces. Het is ook nieuw. 24 00:01:51,160 --> 00:01:56,400 Na dit webinar ken je de stappen die jij moet nemen met je organisatie... 25 00:01:56,520 --> 00:02:01,720 om te kunnen komen tot het circulair inkopen van bedrijfskleding. 26 00:02:01,840 --> 00:02:05,880 Ik ben slechts de webinarhost, Judith de Bruin. 27 00:02:06,000 --> 00:02:11,360 Maar naast me zit Barbara van Offenbeek, de expert op dit gebied. 28 00:02:11,480 --> 00:02:14,680 Jij was vorig jaar ook betrokken bij de leernetwerken. 29 00:02:14,800 --> 00:02:18,880 Je bent adviseur circulaire economie bij Rijkswaterstaat. 30 00:02:19,000 --> 00:02:23,120 Op welke manier ben je bezig met circulaire economie daar? 31 00:02:23,240 --> 00:02:27,840 Ik werk in een Europees project, het European Clothing Action Plan. 32 00:02:27,960 --> 00:02:34,120 Samen met Europese partners proberen we textiel in Europa circulair te krijgen. 33 00:02:34,240 --> 00:02:40,280 Daarin adviseren wij als Rijkswaterstaat op internationaal niveau. 34 00:02:40,400 --> 00:02:46,400 En ook nationaal adviseren we hoe je circulaire kleding realiseert. 35 00:02:46,520 --> 00:02:51,760 Daarnaast werk ik in de infrasector, dus met name de snelwegen en vaarwegen. 36 00:02:51,880 --> 00:02:57,320 Ik kijk hoe we die circulair kunnen krijgen en help de organisatie. 37 00:02:57,440 --> 00:03:03,120 Een heel ander verhaal, een circulaire brug of een circulair T-shirt. 38 00:03:03,240 --> 00:03:05,880 Daar zitten wel wat verschillen in. 39 00:03:06,000 --> 00:03:12,160 Niet iedereen kent het concept 'leer- netwerk'. Kun je vertellen hoe dat werkt? 40 00:03:12,280 --> 00:03:16,880 Vorig jaar zijn we gestart met die leernetwerken. 41 00:03:17,000 --> 00:03:23,080 Aan alle overheden en inkopers met een interesse in circulair inkopen... 42 00:03:23,200 --> 00:03:29,240 hebben we de aspecten die erbij komen kijken uitgelegd, in drie sessies. 43 00:03:29,360 --> 00:03:34,120 En kennis uitgewisseld: wat kan er al? Welke ervaring heb je? 44 00:03:34,240 --> 00:03:37,320 Veel theorie- en praktijkvoorbeelden gegeven. 45 00:03:37,440 --> 00:03:42,800 Zo kunnen mensen de eerste stappen zetten in het circulair inkopen. 46 00:03:42,920 --> 00:03:46,720 En die hébben ze ook gezet. En daar gaat het om. 47 00:03:46,840 --> 00:03:51,680 We hopen dat deze leernetwerken en dit webinar jou ook inspireren... 48 00:03:51,800 --> 00:03:57,560 en helpen om die stap te zetten naar het circulair inkopen. 49 00:03:57,680 --> 00:04:01,200 Ik ben benieuwd wie júllie zijn. Wij hebben ons voorgesteld... 50 00:04:01,320 --> 00:04:04,160 maar het is ook interessant om te zien wie er kijken. 51 00:04:04,280 --> 00:04:08,000 Je hoeft je naam niet in te geven. Wel graag je functie. 52 00:04:08,120 --> 00:04:11,960 Dus ben jij beleidsmedewerker, ben je bestuurder? 53 00:04:12,080 --> 00:04:17,120 Rechts in beeld staat die poll. Ik kijk ook even mee. 54 00:04:17,240 --> 00:04:21,160 Poll 1, je ziet de functies en zet jouw functie eronder. 55 00:04:21,280 --> 00:04:27,840 En als je 'overige' hebt, dan kun je bij 'stel een vraag' links onder in beeld... 56 00:04:27,960 --> 00:04:34,160 jouw functie ingeven. Sowieso als je tijdens het webinar vragen wilt stellen... 57 00:04:34,280 --> 00:04:40,560 kun je dat invulformulier gebruiken. Bij mij in de studio komen ze binnen... 58 00:04:40,680 --> 00:04:46,600 en ik speel ze zo veel mogelijk door aan Barbara. 59 00:04:46,720 --> 00:04:52,440 Ook kun je het webinar terugkijken via de website van PIANOo. 60 00:04:52,560 --> 00:04:57,080 Of als je het nu niet kunt afkijken, of het met een collega wilt bekijken... 61 00:04:57,200 --> 00:05:02,040 of het wilt doorsturen, het is on-demand beschikbaar. 62 00:05:02,160 --> 00:05:07,400 Oké, de agenda. We komen zo op de uitslag van deze pollvraag. 63 00:05:07,520 --> 00:05:11,600 We gaan drie blokken die circulaire inkoop behandelen. 64 00:05:11,720 --> 00:05:15,040 Het eerste: Hoe bereid je je eigen organisatie voor? 65 00:05:15,160 --> 00:05:18,240 Het tweede: Wat zijn de stappen in het inkoopproces? 66 00:05:18,360 --> 00:05:21,640 Wat zijn de verschillen met jouw normale inkoopproces? 67 00:05:21,760 --> 00:05:26,320 En in het derde blok: Hoe organiseer je de retourstroom? 68 00:05:26,440 --> 00:05:32,040 Dat gaan we doen. Eens kijken of ik de uitslag kan zien van wie jullie zijn. 69 00:05:32,160 --> 00:05:38,360 We hebben voor 50% inkoopadviseurs. Top, die bereiken we ook graag. 70 00:05:38,480 --> 00:05:41,160 Maar ook aardig wat externe adviseurs. 71 00:05:41,280 --> 00:05:46,960 En 'overige' is nog een hele categorie. Later zien we wie dat zijn. 72 00:05:47,080 --> 00:05:52,640 En ook beleidsmedewerkers en 9% contractmanagers. 73 00:05:52,760 --> 00:05:54,960 Perfecte doelgroep. 74 00:05:57,000 --> 00:06:02,640 Op publieke organisaties richt PIANOo zich. Waarom dit eerste webinar... 75 00:06:02,760 --> 00:06:07,600 en die focus op bedríjfskleding bij circulair inkopen? 76 00:06:07,720 --> 00:06:15,560 Als je daarnaar kijkt... Je bent bedrijf en je wilt iets aan het milieu doen... 77 00:06:15,680 --> 00:06:21,360 dan kun je kijken: doe ik iets in m'n catering of met plastic flessen? 78 00:06:21,480 --> 00:06:28,520 In deze grafiek zie je: de milieu-impact van kleding steekt er ver bovenuit. 79 00:06:28,640 --> 00:06:33,080 Onder andere daarom is het interessant om daarop in te zetten. 80 00:06:33,200 --> 00:06:38,560 Zo laat je als overheid zien dat je echt werkt aan milieu... 81 00:06:38,680 --> 00:06:42,800 en dat je dat belangrijk vindt. En het doet ook veel. 82 00:06:42,920 --> 00:06:48,240 Iedere investering die je als organisatie hierin doet, levert veel op. 83 00:06:48,360 --> 00:06:52,160 Dat is een van de belangrijkste redenen om hierop in te zetten. 84 00:06:52,280 --> 00:06:57,280 Een enorm verschil. Ik had dat niet zo verwacht. Dus begin hiermee. 85 00:06:57,400 --> 00:06:59,560 En de voorbeeldfunctie van de overheid... 86 00:06:59,680 --> 00:07:05,320 en om de markt te stimuleren. Omdat je grote aantallen kunt wegzetten. 87 00:07:05,440 --> 00:07:10,960 Dat is ook belangrijk: als overheid kopen we meestal heel veel van iets. 88 00:07:11,080 --> 00:07:16,920 Dat geldt ook voor onze kleding. Dat betekent dat we volume creëren. 89 00:07:17,040 --> 00:07:20,840 Voor marktpartijen is het interessant om te investeren in innovatie... 90 00:07:20,960 --> 00:07:26,320 wanneer daar ook vraag naar is. Die vraag moet voldoende groot zijn. 91 00:07:26,440 --> 00:07:29,480 Die invloed kun je als overheid hebben. 92 00:07:29,600 --> 00:07:35,240 Door jouw inkooprol kun je de markt beïnvloeden... 93 00:07:35,360 --> 00:07:40,280 en stimuleren om circulaire oplossingen te ontwikkelen en aan te bieden. 94 00:07:40,400 --> 00:07:44,120 Dat lijkt me een goede motivatie om ermee te starten. 95 00:07:44,240 --> 00:07:48,840 Maar wat is de grootste uitdaging? Daar hebben we een pollvraag over. 96 00:07:48,960 --> 00:07:55,040 Als je klikt naar pollvraag 2. Dat doe ik ook. Ik heb ook zo'n mooi schermpje. 97 00:07:55,160 --> 00:07:58,600 Wordt het interne draagvlak het belangrijkst? 98 00:07:58,720 --> 00:08:02,880 Of juist de markt en in dit geval nog de beperkte mogelijkheden? 99 00:08:03,000 --> 00:08:06,880 Het opstellen van de juiste criteria? Het borgen in de contractfase... 100 00:08:07,000 --> 00:08:11,240 of iets anders? Ik ben benieuwd wat jij ervan denkt. 101 00:08:11,360 --> 00:08:14,760 En dan behandelen we die punten. 102 00:08:14,880 --> 00:08:19,360 We komen na jouw eerste punt terug op de polluitslag. 103 00:08:19,480 --> 00:08:25,840 Jij kunt naar je slide gaan over de te nemen stappen in je organisatie. 104 00:08:25,960 --> 00:08:31,880 Als je daarmee wilt beginnen, is de eerste stap die je als inkoper neemt... 105 00:08:32,000 --> 00:08:35,880 dat je weet wat er te koop is, wat ze kunnen leveren. 106 00:08:36,000 --> 00:08:39,600 Maar ook dat je weet wat zij van jou nodig hebben. 107 00:08:39,720 --> 00:08:44,800 Communiceer van tevoren met de markt wat je wilt hebben. 108 00:08:44,920 --> 00:08:51,080 En je wilt de mogelijkheden weten, zodat je intern kunt laten zien: 109 00:08:51,200 --> 00:08:56,000 Dit is er al, zullen we daarmee beginnen? 110 00:08:56,120 --> 00:09:02,360 Die marktkennis is belangrijk. Daarnaast wil je de leveranciersrisico's kennen... 111 00:09:02,480 --> 00:09:07,680 zodat je daar beter rekening mee kunt houden in je contract. 112 00:09:07,800 --> 00:09:11,920 Van de markt wil je weten wat ze kunnen en waarmee ze te maken hebben... 113 00:09:12,040 --> 00:09:16,800 maar je moet het ook in je eigen organisatie voor elkaar krijgen. 114 00:09:16,920 --> 00:09:20,560 Willen zij tot circulaire kleding overgaan... 115 00:09:20,680 --> 00:09:24,800 dan heb je commitment nodig van het hogere management... 116 00:09:24,920 --> 00:09:31,440 en van de mensen op de werkvloer. Zij lopen vaak in de uniformen. 117 00:09:31,560 --> 00:09:37,400 Kleding is heel persoonlijk. Veranderingen daarin liggen gevoelig. 118 00:09:37,520 --> 00:09:44,600 Dus je moet goed praten: We gaan dit doen en wat is het belangrijkst voor jou? 119 00:09:44,720 --> 00:09:49,200 Ik wil even met je kijken naar de uitslag van onze vraag. 120 00:09:49,320 --> 00:09:53,800 Dank je wel voor jullie antwoorden. 53% van jullie zegt: 121 00:09:53,920 --> 00:09:58,000 Het opstellen van de juiste criteria is het belangrijkst. 122 00:09:58,120 --> 00:10:01,760 Maar dat interne draagvlak: 21%. 123 00:10:01,880 --> 00:10:06,320 En op het borgen in de contractfase wordt het minst gestemd. 124 00:10:06,440 --> 00:10:09,120 Wie heeft het goede antwoord gegeven? 125 00:10:09,240 --> 00:10:12,640 Het is eigenlijk een beetje van alles. 126 00:10:14,000 --> 00:10:16,000 Jullie moeten kiezen. Jij hoeft niet te kiezen. 127 00:10:16,120 --> 00:10:22,040 Ik kan wel zeggen wat ik zelf zou denken. Die zie ik hierin niet terugkomen. 128 00:10:22,160 --> 00:10:29,720 Volgens mij is het belangrijkst dat we nog niet precies weten hoe het moet. 129 00:10:29,840 --> 00:10:34,480 Die samenwerking die we moeten gaan organiseren... 130 00:10:34,600 --> 00:10:39,560 is het belangrijkste aspect van circulair inkopen. Dat je de markt... 131 00:10:39,680 --> 00:10:43,920 en je organisatie in verbinding met elkaar brengt, zodat je beter weet: 132 00:10:44,040 --> 00:10:49,080 Wat betekent dit voor een ander en wat moet ik daarom wel of niet doen? 133 00:10:49,200 --> 00:10:54,920 Voorheen was het vaak: Wij zijn de opdrachtgever en wij kopen iets. 134 00:10:55,040 --> 00:10:59,680 Maar nu willen we iets anders hebben. We willen 't proces anders organiseren. 135 00:10:59,800 --> 00:11:04,400 Dus moet je elkaar duidelijk maken wat je van elkaar nodig hebt... 136 00:11:04,520 --> 00:11:09,120 en hoe komen we samen hieruit? Dat is de grootste uitdaging. 137 00:11:09,240 --> 00:11:13,200 Terwijl men met het inkoopproces de kaarten onder tafel hield. 138 00:11:13,320 --> 00:11:15,880 En je moet ze nu met elkaar óp tafel leggen. 139 00:11:16,000 --> 00:11:21,760 Transparantie is belangrijk. Dat is een drager van de circulaire economie. 140 00:11:21,880 --> 00:11:25,000 Je moet weten wat ergens in zit en waar het vandaan komt... 141 00:11:25,120 --> 00:11:29,200 en wat belangrijk voor de ander is. Anders lukt het niet. 142 00:11:29,320 --> 00:11:33,920 Goed. We waren bij wat je moet doen om je organisatie voor te bereiden. 143 00:11:34,040 --> 00:11:37,000 Waar waren we gebleven? Punt 3 geloof ik. 144 00:11:37,120 --> 00:11:43,720 Managementcommitment is belangrijk, want je gaat iets anders organiseren... 145 00:11:43,840 --> 00:11:48,560 en daar heb je commitment vanuit het hogere management voor nodig... 146 00:11:48,680 --> 00:11:51,720 en die moeten dat duidelijk uitstralen. 147 00:11:51,840 --> 00:11:59,440 Daarnaast adviseer ik dat je investeert in een plan, een strategie: 148 00:11:59,680 --> 00:12:01,320 Welke mate van... 149 00:12:01,440 --> 00:12:08,960 Hoe ga je circulariteit borgen in je eigen organisatie en in je aanbesteding? 150 00:12:09,080 --> 00:12:13,640 Wat is belangrijk? Welke niveaus ga je vragen, welk ambitieniveau streef je na? 151 00:12:13,760 --> 00:12:17,880 Ik zou zeggen, zet in het begin je ambitieniveau niet al te hoog... 152 00:12:18,000 --> 00:12:23,760 maar zeg in je plan hoe je je ambitie- niveau door de jaren heen verhoogt... 153 00:12:23,880 --> 00:12:28,640 en op wat voor manier je dat wilt inzetten. 154 00:12:30,360 --> 00:12:33,960 Neem in je plan van aanpak dit soort aspecten mee. 155 00:12:34,080 --> 00:12:39,760 Bedoel je met 'ambitieniveau' de mate van circulariteit of het aantal stuks... 156 00:12:39,880 --> 00:12:44,040 Goede vraag. Je moet vooral nadenken: 157 00:12:44,160 --> 00:12:51,840 Gaan we met alle werkkleding in onze organisatie om in circulaire werkkleding? 158 00:12:51,960 --> 00:12:56,680 Of begin je klein: We beginnen met de T-shirts. 159 00:12:56,800 --> 00:13:01,680 Je ambitieniveau geeft aan: 160 00:13:01,800 --> 00:13:05,960 Hoe zwaar voer je je milieueisen door? 161 00:13:06,080 --> 00:13:11,680 Gooi je het helemaal om of begin je in kleine stappen? 162 00:13:11,800 --> 00:13:16,440 Dat is een van de onderdelen die je in je plan aandacht geeft. 163 00:13:16,560 --> 00:13:21,880 Sommige mensen in een organisatie zullen kijken: gaat dit wat worden? 164 00:13:22,000 --> 00:13:27,760 Dus je moet een stap uitkiezen met een redelijke kans op succes. 165 00:13:27,880 --> 00:13:31,480 Dan vinden mensen het leuk, gaan ze erin geloven. 166 00:13:31,600 --> 00:13:35,000 Er zit ook een hoop: Is dit nou wel zo nodig? 167 00:13:35,120 --> 00:13:40,920 Als het mislukt... Als je hele gesprekken hebt gehad met medewerkers... 168 00:13:41,040 --> 00:13:44,560 van hoog tot laag in de organisatie: Dit gaan wij doen. 169 00:13:44,680 --> 00:13:49,320 En je doet het en het mislukt, dan ben je tien stappen achteruit gezet. 170 00:13:49,440 --> 00:13:52,760 Dus daarom is het handiger om klein in te zeten. 171 00:13:52,880 --> 00:13:56,120 Kijken wat de markt al kan leveren en begin dáármee. 172 00:13:56,240 --> 00:14:00,680 Test hoe zo'n proces loopt. Zit het inderdaad even lekker... 173 00:14:00,800 --> 00:14:06,440 hoe gaat het met het organiseren van de retourstroom? Loopt het goed? 174 00:14:06,560 --> 00:14:11,400 Waar moet je aan denken zodat je goed kunt bijsturen? 175 00:14:11,520 --> 00:14:18,880 Als je je hele kledinglijn omgooit en het mislukt, dan heb je echt een probleem. 176 00:14:19,000 --> 00:14:21,400 Dan heb je een probleem. Goede tip. 177 00:14:21,520 --> 00:14:27,360 Dus ook al ben je superambitieus en gedreven: rustig aan, langetermijnvisie. 178 00:14:27,480 --> 00:14:32,000 Maar wel gewoon beginnen. Wacht niet tot alles is uitontwikkeld... 179 00:14:32,120 --> 00:14:36,720 en alle risico's al door andere partijen... -Risico lopen doe je toch. 180 00:14:36,840 --> 00:14:41,720 Altijd, maar als je klein begint, kun je die makkelijk beheersen. 181 00:14:41,840 --> 00:14:44,520 Ik ga kijken of er al vragen zijn. 182 00:14:44,640 --> 00:14:50,120 Misschien kun jij doorgaan met 't mooie voorbeeld van de ambulancekleding. 183 00:14:50,240 --> 00:14:53,200 O, de leasekleding van Rijkswaterstaat. 184 00:14:53,320 --> 00:14:57,960 Die ambulancekleding krijgen we later. Dat gaat over de aanbesteding. 185 00:14:58,080 --> 00:15:05,800 Een leuk voorbeeld van de interactie tussen markt en organisatie: 186 00:15:05,920 --> 00:15:10,120 Binnen Rijkswaterstaat hebben we sluisstewards. 187 00:15:10,240 --> 00:15:14,000 Met name 's zomers worden die ingezet. Die hebben kleding aan... 188 00:15:14,120 --> 00:15:19,200 en die helpen bootjes in sluizen goed aan te meren tijdens het schutten. 189 00:15:19,320 --> 00:15:26,640 Die moeten herkenbaar zijn. En we hadden een pilot om te kijken: 190 00:15:26,760 --> 00:15:33,840 Is het mogelijk om een gesloten systeem te organiseren rond jouw werkkleding? 191 00:15:33,960 --> 00:15:40,440 Dus we hebben die kleding niet ingekocht, maar geleased. 192 00:15:40,560 --> 00:15:45,400 En we hebben nagedacht: de leverancier van deze kleding... 193 00:15:45,520 --> 00:15:49,920 moet ook zorgen dat die schoon blijft en gerepareerd wordt. 194 00:15:50,040 --> 00:15:55,440 Je hebt goed zicht op de totale kosten, 'total costs of ownership'... 195 00:15:55,560 --> 00:15:59,280 gedurende de hele levensduur van die uniformen. 196 00:15:59,400 --> 00:16:04,080 En vervolgens neem je ze weer in en kijk je hoeveel van die kleding... 197 00:16:04,200 --> 00:16:07,880 je kunt hergebruiken in nieuw te maken uniformen. 198 00:16:08,000 --> 00:16:14,040 Deze pilot was erop gericht: kan het en wat heb je nodig als organisatie? 199 00:16:14,160 --> 00:16:20,080 Die pilot is versneld afgedraaid. We wilden snel zien of dit loopt. 200 00:16:20,200 --> 00:16:23,320 Kleding gaat een aantal jaren mee, dus dat duurde te lang. 201 00:16:23,440 --> 00:16:27,240 We hebben na één jaar gekeken: wat kunnen we ermee... 202 00:16:27,360 --> 00:16:32,600 en welke les hebben we daaruit geleerd? Nou, dat leasen ging prima. 203 00:16:32,720 --> 00:16:38,680 Maar we merkten wel dat je echt volume nodig hebt. 204 00:16:38,800 --> 00:16:42,040 En wat is 'volume'? -Te weinig uniformen. 205 00:16:42,160 --> 00:16:46,160 Maar hoeveel uniformen met die stewards hadden jullie... 206 00:16:46,280 --> 00:16:50,840 De aantallen weet ik niet uit m'n hoofd, maar voor de leverancier was het lastig. 207 00:16:50,960 --> 00:16:53,920 Die neemt de uniformen in en moet nieuwe maken. 208 00:16:54,040 --> 00:17:00,280 Je kunt niet 100% hergebruiken, dus je moet ook nieuwe vezels aanvoeren. 209 00:17:00,400 --> 00:17:06,280 Dus we merkten: kleine hoeveelheden bestellen maakt het lastig... 210 00:17:06,400 --> 00:17:11,320 voor als je tot dit soort contracten wilt overgaan. 211 00:17:11,440 --> 00:17:17,000 En ook belangrijk was de duur van het contract. 212 00:17:17,120 --> 00:17:23,600 Een leverancier moet lang genoeg de tijd hebben om te leveren... 213 00:17:23,720 --> 00:17:28,440 en om die cyclus in gang te zetten. -Die moet ook leren. 214 00:17:28,560 --> 00:17:31,560 Als na twee jaar dat contract afloopt... 215 00:17:31,680 --> 00:17:38,160 dan heeft hij geïnvesteerd in 'n systeem en vervolgens wint een ander het. 216 00:17:38,280 --> 00:17:42,640 Zo kan een ondernemer niet bestaan. -Dus ga je er niet in mee. 217 00:17:42,760 --> 00:17:46,080 Het is belangrijk dat je zo inkoopt en afspraken maakt... 218 00:17:46,200 --> 00:17:51,240 dat 'n ondernemer ook kan ondernemen, bestaanszekerheid kan hebben... 219 00:17:51,360 --> 00:17:55,800 investeringen terug kan verdienen. Hartstikke fijn. 220 00:17:55,920 --> 00:18:01,600 Ik heb nog geen vragen binnengekregen, dus we gaan door met het volgende blok. 221 00:18:01,720 --> 00:18:05,200 Dit waren de stappen ter voorbereiding van je eigen organisatie. 222 00:18:05,320 --> 00:18:09,720 We kijken nu via de stappen in het circulaire inkoopproces... 223 00:18:09,840 --> 00:18:13,840 wat er verandert als je gaat circulair inkopen. 224 00:18:13,960 --> 00:18:20,600 Even hoog over, wat maakt het anders, dat circulair inkopen? 225 00:18:22,080 --> 00:18:29,760 Anders is dat je op bepaalde aspecten veel meer aandacht geeft. 226 00:18:29,880 --> 00:18:36,200 Je moet nadrukkelijk kijken naar de herkomst. Je moet iets inrichten... 227 00:18:36,320 --> 00:18:41,160 dat je met die leveranciers kijkt: hoe werkt het? Die samenwerking is anders. 228 00:18:41,280 --> 00:18:44,760 En in de stappen van het circulaire inkopen... 229 00:18:44,880 --> 00:18:48,840 heb je andere aandachtspunten dan in je normale inkoopproces. 230 00:18:48,960 --> 00:18:50,760 Dingen zijn nadrukkelijker. 231 00:18:50,880 --> 00:18:57,840 Uit de poll bleek dat veel mensen denken dat functioneel uitvragen belangrijk is. 232 00:18:57,960 --> 00:19:01,560 Dat is het ook, en daar gaan we het in dit blok ook over hebben. 233 00:19:01,680 --> 00:19:06,040 Na dit blok ken je de stappen van het circulaire inkoopproces... 234 00:19:06,160 --> 00:19:09,960 en weet je waarmee je rekening moet houden. 235 00:19:12,400 --> 00:19:20,000 Veel inkopers en contractmanagers zijn volgens mij aangehaakt bij dit webinar. 236 00:19:20,120 --> 00:19:24,400 Dus ik hoef niet exact te vertellen hoe een inkoopproces eruitziet... 237 00:19:24,520 --> 00:19:28,720 maar een aantal inkoopstappen licht ik nader toe. 238 00:19:28,840 --> 00:19:34,680 Je ziet je marktbenadering, je markt- presentatie, een belangrijke stap. 239 00:19:34,800 --> 00:19:37,680 Als wij circulaire werkkleding willen hebben... 240 00:19:37,800 --> 00:19:43,400 dan zal de markt daarop willen en moeten kunnen anticiperen. 241 00:19:43,520 --> 00:19:47,880 Dus geef ze de tijd om daar zelf in te ontwikkelen. 242 00:19:48,000 --> 00:19:53,120 Het helpt als je je langetermijnplanning communiceert met de markt. 243 00:19:53,240 --> 00:19:56,960 Je zegt: De komende jaren heb ik zoveel aan te besteden... 244 00:19:57,080 --> 00:20:02,480 en we willen het niveau van hergebruikte vezels steeds verder opschroeven. 245 00:20:02,600 --> 00:20:08,040 De milieueisen willen we ook verhogen. Dus weet dat dit eraan komt... 246 00:20:08,160 --> 00:20:12,720 en vertel wat je van ons nodig hebt om dat te kunnen realiseren. 247 00:20:12,840 --> 00:20:19,760 Als we op de aanbestedingskalender 50% hergebruikte vezels wensen... 248 00:20:19,880 --> 00:20:26,080 dan kan de markt niet meteen leveren. Die moeten hun proces organiseren. 249 00:20:26,200 --> 00:20:31,000 Denk daar goed over na. -Hoever zijn ze? Hoeveel aanbieders... 250 00:20:31,120 --> 00:20:35,200 Had je wat te kiezen bij die kleding van de sluisstewards? 251 00:20:35,320 --> 00:20:38,040 Die is al van een poosje geleden. 252 00:20:38,160 --> 00:20:43,120 Toen was het nog nieuw, dus waren er nog weinig aanbieders. 253 00:20:43,240 --> 00:20:49,040 Nu komen er steeds meer aanbieders en er is veel meer mogelijk. 254 00:20:49,160 --> 00:20:55,200 Het percentage van hergebruikte vezels stijgt. De markt begint behoorlijk... 255 00:20:55,320 --> 00:20:58,800 Welk percentage is nu gangbaar? 256 00:20:58,920 --> 00:21:06,520 Dat ligt aan het artikel dat je wilt hebben. Maar bij het ambulancepersoneel... 257 00:21:06,640 --> 00:21:11,680 hebben ze wel iets van 50% hergebruikt gevraagd. 258 00:21:11,800 --> 00:21:15,480 Dat moet je wel aanmengen met polyesters... 259 00:21:15,600 --> 00:21:23,120 maar we kunnen al best veel hebben. Maar pin me niet vast op deze 50%. 260 00:21:23,240 --> 00:21:27,120 Het verandert continu, maar om een beetje een beeld te krijgen. 261 00:21:27,240 --> 00:21:33,880 Je stapt met dit onderwerp in vrij aan het begin, maar er is al van alles. 262 00:21:34,000 --> 00:21:39,000 Langzaam maar zeker begint er echt iets te ontstaan. 263 00:21:39,120 --> 00:21:41,160 Punt 2. De scope. 264 00:21:41,280 --> 00:21:45,040 Best ook belangrijk. Denk na over je pakketten. 265 00:21:45,160 --> 00:21:49,760 Als jij panty's, T-shirts en ondergoed met elkaar combineert... 266 00:21:49,880 --> 00:21:52,880 en van alles een beetje, dan is dat lastiger voor de markt. 267 00:21:53,000 --> 00:21:59,640 Een producent moet investeren in doek. Dat moet 'n heel nieuw mengsel krijgen. 268 00:21:59,760 --> 00:22:04,120 Je moet uittesten wat dat is om aan de kwaliteitseisen te voldoen... 269 00:22:04,240 --> 00:22:06,920 die je in je aanbesteding hebt uitgevraagd. 270 00:22:07,040 --> 00:22:12,080 Dus als je in kleine hoeveelheden vraagt en van alles wat, wordt het lastig. 271 00:22:12,200 --> 00:22:15,760 Dan moet hij in drie stromen investeren... 272 00:22:15,880 --> 00:22:20,800 en dat loont de moeite niet als het onvoldoende stuks zijn. 273 00:22:20,920 --> 00:22:25,120 Als inkoper kun invloed uitoefenen. Je bepaalt zelf... 274 00:22:25,240 --> 00:22:29,920 welke pakketten je samenstelt en welke onderdelen je uitvraagt. 275 00:22:30,040 --> 00:22:34,600 Dat is belangrijk in je scope. Daarnaast moet je nadenken over je contractvorm. 276 00:22:34,720 --> 00:22:40,040 Wil je alleen een product inkopen of misschien meer een dienst? 277 00:22:40,160 --> 00:22:45,840 En denk ook na over je contracttermijn. Hoe langer die is... 278 00:22:45,960 --> 00:22:51,360 hoe interessanter het voor de leveranciers is om te investeren. 279 00:22:51,480 --> 00:22:53,840 En denk bij je aanbesteding ook goed na... 280 00:22:53,960 --> 00:22:57,280 over de definitie die je meegeeft in het contract. 281 00:22:57,400 --> 00:23:02,560 We willen hergebruikte textielvezels, hoeveel procent? 282 00:23:02,680 --> 00:23:08,800 Post-consumermateriaal is een term die we dan gebruiken. 283 00:23:08,920 --> 00:23:11,280 Maar je moet je wel goed definiëren: 284 00:23:11,400 --> 00:23:16,680 Post-consumermateriaal willen we echt hebben van gebruikte kleding. 285 00:23:16,800 --> 00:23:21,240 Je hebt ook pre-consumermateriaal. Bijvoorbeeld snijafval... 286 00:23:21,360 --> 00:23:26,840 in de fabriek als je kleding maakt. Dat is ook prima voor hergebruik... 287 00:23:26,960 --> 00:23:32,120 maar je moet wel weten waar je van wilt dat het gemaakt is. 288 00:23:32,240 --> 00:23:39,200 Dus om de hoeveelheid textiel beter te gebruiken, de grondstoffen... 289 00:23:39,320 --> 00:23:46,080 wil je die vraag ernaar verminderen en veel meer kleding hergebruiken... 290 00:23:46,200 --> 00:23:52,400 bedenk dan: hoeveel post-consumer en pre-consumer wil je hebben? 291 00:23:52,520 --> 00:23:55,960 Als je alleen post-consumer gebruikt als term... 292 00:23:56,080 --> 00:24:00,280 dan loop je risico dat je gerecycled materiaal krijgt. 293 00:24:00,400 --> 00:24:06,760 Maar het kunnen ook plastic flesjes zijn. Petflessen, et cetera. Denk erover na. 294 00:24:06,880 --> 00:24:09,960 Je zegt: Je moet functioneel uitvragen. 295 00:24:10,080 --> 00:24:16,800 Dat is natuurlijk dat derde punt, wat het moet kunnen. 296 00:24:16,920 --> 00:24:22,720 Maar je hebt wel kwaliteitseisen. Je bent misschien gewend die te formuleren... 297 00:24:22,840 --> 00:24:27,280 in termen van de samenstelling of dikte van het materiaal. 298 00:24:27,400 --> 00:24:33,920 Hoe garandeer je de kwaliteit als je niet op die specificaties uitvraagt? 299 00:24:34,040 --> 00:24:35,840 We zijn gewend om... 300 00:24:35,960 --> 00:24:42,440 Heel veel eisen in textiel zijn gericht op: we willen precies dit. 301 00:24:42,560 --> 00:24:45,520 Beschrijvend van hoe het ongeveer gemaakt moet worden. 302 00:24:45,640 --> 00:24:49,360 Er zitten soms eisen aan trekkracht van handdoeken. 303 00:24:49,480 --> 00:24:54,400 In een contract hebben we weleens trekkrachteisen gezien. 304 00:24:54,520 --> 00:24:58,960 Maar die eisen stamden van vroeger. 305 00:24:59,080 --> 00:25:03,920 In het leger had je handdoeken en daar werd een trekkracht bij gekregen. 306 00:25:04,040 --> 00:25:09,800 Want als een paard te water raakte, dan wil je 'm eruit trekken. 307 00:25:09,920 --> 00:25:16,800 Dat is idioot en grappig, maar we zitten niet veel meer op dat paard... 308 00:25:16,920 --> 00:25:20,120 en we hoeven die beesten niet meer uit de sloot te trekken. 309 00:25:20,240 --> 00:25:25,120 Dus functioneel nadenken: wat heb je nodig en wat is een belangrijke eis? 310 00:25:25,240 --> 00:25:27,600 Wat moet je ermee kunnen doen? 311 00:25:27,720 --> 00:25:32,840 Hoe meer je specificeert, hoe lastiger het is om te kunnen voldoen. 312 00:25:32,960 --> 00:25:38,640 Want je stelt eisen en je weet niet of de gebruikte kledingvezels... 313 00:25:38,760 --> 00:25:43,440 aan al die eisen kunnen voldoen. Je moet veel meer denken in functies. 314 00:25:43,560 --> 00:25:49,400 Ik heb een vraag van Marije, misschien vooruitlopend op het volgende punt. 315 00:25:49,520 --> 00:25:55,400 Zijn de criteria die vastgesteld zijn in de EMVI haalbaar voor deze branche? 316 00:25:55,520 --> 00:25:58,520 Zijn dit gangbare eisen? Dat wil ze weten. 317 00:25:58,640 --> 00:26:03,840 Er zijn geen vastgestelde criteria, maar we hebben wel criteria opgesteld... 318 00:26:03,960 --> 00:26:09,760 die je kunt gebruiken. Dat hebben we met PIANOo onder andere gedaan. 319 00:26:09,880 --> 00:26:15,000 Vorig jaar hebben we die opgesteld. Die zijn haalbaar. 320 00:26:15,120 --> 00:26:19,400 'Gangbaar' durf ik niet te zeggen. Zolang zijn we nog niet bezig. 321 00:26:19,520 --> 00:26:25,800 Maar ze zijn zodanig geschreven dat we weten dat de markt dit kan aanbieden. 322 00:26:25,920 --> 00:26:29,960 Maar bespreek dit ook vooral met je leveranciers zelf. 323 00:26:30,080 --> 00:26:34,720 Jij hebt zicht op welke kledingstukken je wilt uitvragen... 324 00:26:34,840 --> 00:26:37,280 en wat je wilt aan circulariteit. 325 00:26:37,400 --> 00:26:42,680 En bespreek met de markt of de criteria die de PIANOo-website geeft... 326 00:26:42,800 --> 00:26:48,320 voor hen haalbaar zijn. Als dat niet het geval is voor dat kledingstuk... 327 00:26:48,440 --> 00:26:52,680 dan is het beter dat je het niveau minder streng doet. 328 00:26:52,800 --> 00:26:56,520 Maar we hebben het zodanig opgesteld dat we denken dat dit kan. 329 00:26:56,640 --> 00:26:58,480 Dank je wel voor je vraag, Marije. 330 00:26:58,600 --> 00:27:04,160 En stel je vragen alsjeblieft linksonder in dat antwoordformulier op het scherm. 331 00:27:04,280 --> 00:27:07,160 Ik kijk naar m'n horloge. Laten we doorgaan. 332 00:27:07,280 --> 00:27:11,840 Er volgt nog een mooi voorbeeld over de ambulances en de retourstroom... 333 00:27:11,960 --> 00:27:15,880 en je was nog niet klaar met dit lijstje. -Ik ga er snel doorheen. 334 00:27:16,000 --> 00:27:20,120 In je aanbesteding kun je een aantal criteria gebruiken. 335 00:27:20,240 --> 00:27:25,880 Je selectiecriteria. Dat zijn: waaraan moet een partij voldoen... 336 00:27:26,000 --> 00:27:29,640 om überhaupt mee te mogen doen met de aanbesteding? 337 00:27:29,760 --> 00:27:34,080 Daarin kun je ook vragen dat je bij het IMVO-convenant bent aangesloten. 338 00:27:34,200 --> 00:27:37,240 Ben je dat niet, dan word je uitgesloten van deelname. 339 00:27:37,360 --> 00:27:43,080 'Minimumeisen' gaat bijvoorbeeld over hoeveel procent hergebruikte vezels... 340 00:27:43,200 --> 00:27:45,440 wil je minimaal terugzien? 341 00:27:45,560 --> 00:27:50,960 En in je EMVI kun je de markt uitdagen meer procent aan te bieden. 342 00:27:51,080 --> 00:27:53,720 Je kunt ook nadenken over criteria... 343 00:27:53,840 --> 00:28:00,360 waarin je schaars wordende grondstoffen ontmoedigt. 344 00:28:00,480 --> 00:28:07,680 Of dat je milieuverontreinigende stoffen niet in je kleding terug wilt zien. 345 00:28:07,800 --> 00:28:14,560 En bijvoorbeeld biokatoen kun je ook in je criteria opnemen. 346 00:28:14,680 --> 00:28:19,120 Op dat vlak kun je fluctueren: waar zet je op in... 347 00:28:19,240 --> 00:28:23,240 en hoe geef je dat in je aanbestedingsproces vorm? 348 00:28:23,360 --> 00:28:28,000 En daarin is die samenwerking cruciaal. 349 00:28:28,120 --> 00:28:33,360 Begin je hier voor het eerst mee, bel eens met andere inkopers... 350 00:28:33,480 --> 00:28:35,920 of doe mee aan die leernetwerken. 351 00:28:36,040 --> 00:28:41,040 Daarmee kun je uitwisselen: hoe doe je dit en hoe hebben jullie dit opgelost? 352 00:28:41,160 --> 00:28:42,840 Dat zou ik echt doen. 353 00:28:42,960 --> 00:28:46,240 Dan gaan we naar de ambulance. -Een voorbeeldje. 354 00:28:46,360 --> 00:28:51,560 Die stappen die ik de afgelopen blokken met jullie doorgenomen heb... 355 00:28:51,680 --> 00:28:55,640 zie je terug in de aanbesteding van de kleding van de ambulancediensten. 356 00:28:55,760 --> 00:29:00,200 Die is onlangs afgerond en gegund. In dat spannende proces... 357 00:29:00,320 --> 00:29:04,280 hebben ze al die dingen toegepast. Supergaaf om te zien. 358 00:29:04,400 --> 00:29:09,000 En dat heeft geleid tot een mooie nieuwe lijn kleding. 359 00:29:09,120 --> 00:29:14,000 Ze hebben gekeken: welke maatschap- pelijk verantwoorde inkoopthema's... 360 00:29:14,120 --> 00:29:18,480 passen bij onze doelen en ambities als organisatie? 361 00:29:18,600 --> 00:29:25,520 Ze zeiden: Ambulancepersoneel gaat over mensen. De mens staat centraal. 362 00:29:25,640 --> 00:29:30,680 Dus dat hebben zij ook centraal gezet in hun aanbesteding. 363 00:29:30,800 --> 00:29:35,760 En ze hebben ook milieudoelstellingen meegegeven. 364 00:29:35,880 --> 00:29:42,120 Ze wilden echt inzetten op een lagere milieu-impact van hun ambulancekleding. 365 00:29:42,240 --> 00:29:46,400 Dan ga je nadenken: we hebben een aanbesteding en een ontwerpproces... 366 00:29:46,520 --> 00:29:49,640 want ze hebben een heel nieuwe lijn ontworpen. 367 00:29:49,760 --> 00:29:57,000 Ze zien eruit als sporters. Heel flashy. -Ik vind het supergaaf eruitzien. 368 00:29:57,120 --> 00:30:03,080 Ze zien er trots uit, deze ambulancebroeders en -zusters. 369 00:30:03,200 --> 00:30:08,800 In die ontwerpfase is ook gekeken: hou rekening met 't einde van je levensduur. 370 00:30:08,920 --> 00:30:10,880 Wat kun je er daarna mee doen? 371 00:30:11,000 --> 00:30:16,400 Kun je emblemen er makkelijk uit halen? Ritsen, knopen, is het herbruikbaar? 372 00:30:16,520 --> 00:30:21,960 Over al dat soort dingen moet je nadenken in je ontwerpproces. 373 00:30:22,080 --> 00:30:27,560 Ook: van wat voor stoffen maak je gebruik? Schrijf je stoffen voor? 374 00:30:27,680 --> 00:30:32,240 Nee, ze hebben gezegd: We richten ons op innovatieve stoffen. 375 00:30:32,360 --> 00:30:36,880 De markt had echt de mogelijkheid om daarin iets aan te bieden. 376 00:30:37,000 --> 00:30:42,600 De voorbereiding was grondig. Ze zijn met Modint om tafel gegaan: 377 00:30:42,720 --> 00:30:47,880 een branchevereniging die inkopers en leveranciers helpt... 378 00:30:48,000 --> 00:30:51,280 met het verduurzamen van textiel. 379 00:30:51,400 --> 00:30:56,160 Om te kijken: wat kunnen we vragen aan de markt en welke tools zijn er? 380 00:30:56,280 --> 00:31:00,360 Hoe kunnen we die in ons aanbestedingsproces inzetten? 381 00:31:00,480 --> 00:31:04,160 Daarin heeft Modint heel goed bijgedragen. 382 00:31:04,280 --> 00:31:08,960 Vervolgens hebben ze gezegd in hun aanbesteding zelf: 383 00:31:09,080 --> 00:31:11,000 De selectiefase, waar kijken we naar? 384 00:31:11,120 --> 00:31:14,360 Nou, we willen dat je een visie als leverancier hebt... 385 00:31:14,480 --> 00:31:21,320 op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat was een criterium. 386 00:31:21,440 --> 00:31:25,720 Waarom was dat belangrijk? Alleen goede producten leveren is toch prima? 387 00:31:25,840 --> 00:31:28,280 Waarom moet je dan een visie hebben? 388 00:31:28,400 --> 00:31:34,760 Als jij als leverancier een duurzaam en verantwoord product wilt leveren... 389 00:31:34,880 --> 00:31:40,320 dan is het gek als je daar als producent geen visie op hebt ontwikkeld. 390 00:31:40,440 --> 00:31:46,000 Hoe jij dat in jouw kleding of in jouw producten tot uiting wilt laten komen. 391 00:31:46,120 --> 00:31:51,120 Een inkoper weet wat z'n organisatie wil bijdragen aan milieu. 392 00:31:51,240 --> 00:31:54,480 Producenten zullen dat hetzelfde hebben. 393 00:31:54,600 --> 00:31:59,600 En daarin zie je als inkoper ook: hoe belangrijk vindt een bedrijf dit? 394 00:31:59,720 --> 00:32:03,280 Het bepaalt de kans op een goede samenwerking. 395 00:32:03,400 --> 00:32:08,760 Als je kunt kijken: wij staan hetzelfde 'in het leven', hebben dezelfde doelen. 396 00:32:08,880 --> 00:32:16,040 Kunnen ze onze doelen goed vertalen in wat ze voor ons gaan doen? 397 00:32:16,160 --> 00:32:21,360 Dat zijn belangrijke dingen. Ze hebben ook gevraagd om keteninzicht: 398 00:32:21,480 --> 00:32:29,360 dat je als leverancier kunt laten zien hoever jij in de keten... 399 00:32:29,480 --> 00:32:32,800 kon laten zien dat je wist wat er gebeurde... 400 00:32:32,920 --> 00:32:36,680 waar de grondstoffen vandaan kwamen, wat er in dat proces gebeurde... 401 00:32:36,800 --> 00:32:40,400 of dat voldoende met aandacht voor arbeidsrechten was. 402 00:32:40,520 --> 00:32:43,760 Of daar voldoende rekening met het milieu werd gehouden. 403 00:32:43,880 --> 00:32:50,200 Dat inzicht hebben ze gevraagd en die transparantie moest dat bedrijf geven. 404 00:32:50,320 --> 00:32:58,120 Verder hebben ze gevraagd naar gerecyclede of biologische materialen. 405 00:32:58,240 --> 00:33:03,080 Dat je kon aantonen dat je daar echt gebruik van zou maken. 406 00:33:03,200 --> 00:33:10,400 Die hele ambulancekleding is op dit soort dingen... 407 00:33:10,520 --> 00:33:15,160 Mooie casus. Komen zulke casussen in leernetwerken ook aan de orde? 408 00:33:15,280 --> 00:33:20,800 Ja, zeker. En op die ambulancekleding kunnen we ook dieper ingaan. 409 00:33:20,920 --> 00:33:25,680 Dat is een van de meest recente waar heel veel aspecten al meegenomen zijn. 410 00:33:25,800 --> 00:33:29,640 Fantastisch. Mooie leerervaring die ze de anderen hebben voorgeschoteld. 411 00:33:29,760 --> 00:33:31,840 We zijn toe aan het derde blok. 412 00:33:31,960 --> 00:33:38,040 Belangrijk bij circulaire bedrijfskleding is: hoe organiseer je de retourstroom? 413 00:33:38,160 --> 00:33:42,000 Vraag en Antwoord gaat lekker door. Stel je vragen gerust. 414 00:33:42,120 --> 00:33:48,840 Maar wij gaan naar het derde blok, hoe je dat nou aanpakt. Barbara. 415 00:33:48,960 --> 00:33:53,400 De retourstroom is een belangrijk onderdeel van circulaire werkkleding. 416 00:33:53,520 --> 00:33:59,080 Daarin kun je als organisatie ook echt iets doen... 417 00:33:59,200 --> 00:34:03,640 want werkkleding geef je zelf al uit. Jouw medewerkers hebben dat nodig... 418 00:34:03,760 --> 00:34:07,600 dus er is al een systeem georganiseerd... 419 00:34:07,720 --> 00:34:13,480 waarin je de benodigde maten weet en ze aan medewerker x, y en z geeft. 420 00:34:13,600 --> 00:34:17,480 Vaak spelen er ook veiligheidsoverwegingen. 421 00:34:17,600 --> 00:34:20,880 Dus je wilt ook dat die uniformen vaak terugkomen. 422 00:34:21,000 --> 00:34:24,440 Kijk maar naar Defensie of de politie-uniformen. 423 00:34:24,560 --> 00:34:29,000 Je wilt die niet in de textielbak gooien. 424 00:34:29,120 --> 00:34:32,840 Dan loop je het risico dat ergens in de wereld... 425 00:34:32,960 --> 00:34:37,720 ze jouw leger- of politie-uniformen gebruiken... 426 00:34:37,840 --> 00:34:42,120 voor doeleinden anders dan waarvoor ze bedoeld zijn. 427 00:34:42,240 --> 00:34:48,760 Daarom organiseren organisaties zo'n uitgifte en retourstroom. 428 00:34:48,880 --> 00:34:50,680 Dat systeem was er. 429 00:34:50,800 --> 00:34:58,040 Met het hele circulair worden wil je eigenlijk dat het niet alleen... 430 00:34:58,160 --> 00:35:04,920 Vroeger werd die kleding verbrand opdat het niet werd hergebruikt elders. 431 00:35:05,040 --> 00:35:08,960 En nu benutten we die retourstroom. 432 00:35:09,080 --> 00:35:14,840 Bij een sociale werkplaats wordt die kleding uitgezocht op kleur... 433 00:35:14,960 --> 00:35:20,880 de emblemen worden eraf gehaald. Er zitten vaak nog dingen in jaszakken. 434 00:35:21,000 --> 00:35:25,280 Pasjes, sleutels, portemonnees, je vindt van alles daarin. 435 00:35:25,400 --> 00:35:29,600 Dus sociale werkplaatsen spelen daarin nu een rol. 436 00:35:29,720 --> 00:35:35,560 Die zorgen ervoor dat de kleding weer in een productieproces kan komen... 437 00:35:35,680 --> 00:35:38,880 waarin ze bijvoorbeeld de vezels kunnen hergebruiken. 438 00:35:39,000 --> 00:35:46,520 En een stap die we moeten gaan maken in dat hele sorteerproces... 439 00:35:46,640 --> 00:35:52,480 is dat we ook sorteren voor recycling. 440 00:35:52,600 --> 00:35:56,440 Je kijkt bijvoorbeeld nadrukkelijker op kleur... 441 00:35:56,560 --> 00:36:01,160 op materiaal. 442 00:36:01,280 --> 00:36:04,880 Dat zijn verbijzonderingen in dat sorteerproces... 443 00:36:05,000 --> 00:36:09,240 die we nu nog niet doen, maar waar je wel op kunt inzetten... 444 00:36:09,360 --> 00:36:16,600 zodat jouw stromen daaruit zuiverder worden. Makkelijker herbruikbaar. 445 00:36:16,720 --> 00:36:20,960 Je kunt bijvoorbeeld kleurvastheid daarin makkelijker organiseren. 446 00:36:21,080 --> 00:36:25,720 Gooi je alles bij elkaar, dan is het lastiger om je kleuren te krijgen... 447 00:36:25,840 --> 00:36:28,960 en moet je bijverven. En het is lastiger die kleurvastheid te garanderen. 448 00:36:29,080 --> 00:36:35,200 Als jij heel selectief op kleuren ontwikkelt of bijvoorbeeld materiaalsoort... 449 00:36:35,320 --> 00:36:39,120 maakt dat jouw grondstoffenstroom zuiverder. 450 00:36:39,240 --> 00:36:41,800 Daarmee kun je ook in je ontwerp rekening houden. 451 00:36:41,920 --> 00:36:47,600 Want als jij een ontwerp maakt met vier materialen en zes kleuren... 452 00:36:47,720 --> 00:36:52,480 dan wordt je retourstroom ingewikkelder, kostbaarder. 453 00:36:52,600 --> 00:36:55,560 Dat is ook het circulair kijken naar het geheel. 454 00:36:55,680 --> 00:37:00,480 En emblemen worden eruit gesneden, maar misschien kun je iets verzinnen... 455 00:37:00,600 --> 00:37:07,040 waardoor een embleem makkelijker eraf- haalbaar is, of ritsen herbruikbaar zijn. 456 00:37:07,160 --> 00:37:13,160 Aan die dingen geven we nog onvoldoende aandacht... 457 00:37:13,280 --> 00:37:18,280 maar die mogelijkheden brengen de waarde van de retourstroom omhoog. 458 00:37:18,400 --> 00:37:24,240 Weten ontwerpers ook al beter hoe je 'cradle to cradle' kleding ontwerpt? 459 00:37:24,360 --> 00:37:30,280 Ja, steeds meer zien wij die zich op de markt profileren. 460 00:37:30,400 --> 00:37:35,280 Heb je nog meer over de retourstroom? Oké, dan gaan we door. 461 00:37:35,400 --> 00:37:39,160 Wanneer je met zo'n retourstroom bezig gaat... 462 00:37:39,280 --> 00:37:43,920 ga je dat proces van inname en uitgifte optimaliseren. 463 00:37:44,040 --> 00:37:51,600 En het biedt de mogelijkheid om goederen die nog ongebruikt zijn... 464 00:37:51,720 --> 00:37:57,720 eruit te halen en opnieuw in je eigen uitgiftestroom te brengen. 465 00:37:57,840 --> 00:38:02,360 Denk aan medewerkers die vroegtijdig de organisatie verlaten. 466 00:38:02,480 --> 00:38:07,240 Zoveel kledingstukken zijn nooit door medewerkers gedragen. 467 00:38:07,360 --> 00:38:12,720 Die worden weer ingeleverd. Niets staat hergebruik in de weg. 468 00:38:12,840 --> 00:38:16,520 Dus kijk naar wat je binnenkrijgt. Is het nog bruikbaar? 469 00:38:16,640 --> 00:38:20,600 Is het ooit gebruikt? Nooit gebruikt, kun je het meteen weer inzetten. 470 00:38:20,720 --> 00:38:24,080 Ook door reparatie kun je het opnieuw inzetten. 471 00:38:24,200 --> 00:38:27,560 En een deel is echt niet meer bruikbaar... 472 00:38:27,680 --> 00:38:33,840 maar daarvan kun je wel het recyclingsproces in gang zetten. 473 00:38:33,960 --> 00:38:37,680 Je moet nadenken: wil je dit op vrijwillige basis of verplicht? 474 00:38:37,800 --> 00:38:41,240 Met uniformen is het al snel verplicht. 475 00:38:41,360 --> 00:38:44,320 Maar misschien vinden medewerkers het leuk... 476 00:38:44,440 --> 00:38:47,640 om ook de kleding van thuis mee te nemen. 477 00:38:47,760 --> 00:38:54,360 Dan maak je je volume van kleding die je terugkrijgt groter. 478 00:38:54,480 --> 00:38:58,600 Je maakt mensen bewuster. Daarover kun je nadenken. 479 00:38:58,720 --> 00:39:01,160 Kun je zo'n retourstroom combineren... 480 00:39:01,280 --> 00:39:05,840 met andere logistieke vervoersstromen van je eigen bedrijf? 481 00:39:05,960 --> 00:39:10,600 Want het ophalen van kleding kost geld en CO2-impact. 482 00:39:10,720 --> 00:39:18,080 Alles wat je met elkaar kunt combineren scheelt in kosten en milieu-impact. 483 00:39:18,200 --> 00:39:24,520 Inzamelbakken kun je plaatsen voor zichtbaarheid en communicatie. 484 00:39:24,640 --> 00:39:30,240 Eén ding dat ik nog wil aanstippen, is die sociale werkplaats... 485 00:39:30,360 --> 00:39:35,320 waar jouw kleding naartoe gaat en de handling die je van hen verwacht. 486 00:39:35,440 --> 00:39:39,360 Het is belangrijk dat zij heldere instructies krijgen: 487 00:39:39,480 --> 00:39:42,520 Wat moet in welke bak en wat moeten ze waarmee doen? 488 00:39:42,640 --> 00:39:46,880 Doe je dat onvoldoende, dan krijg je vervuiling in je retourstroom. 489 00:39:47,000 --> 00:39:52,880 Rommel. Wij hebben nog vijf minuutjes. Ik heb afrondende mededelingen. 490 00:39:53,000 --> 00:39:57,600 Kun je nog kort wat vertellen over dat leuke voorbeeld van Defensie? 491 00:39:57,720 --> 00:40:00,440 Defensie, even kijken. 492 00:40:00,560 --> 00:40:07,720 Wat ik vooral over het voorbeeld van Defensie wil vertellen... 493 00:40:07,840 --> 00:40:12,320 is voor de mensen die meedoen aan dit webinar: 494 00:40:12,440 --> 00:40:16,440 Die retourstroom is ook een manier om kosten te besparen. 495 00:40:16,560 --> 00:40:23,080 Daar wordt circulaire werkkleding interessant voor jou als inkoper. 496 00:40:23,200 --> 00:40:26,240 Je besteedt het liefst zo min mogelijk kosten. 497 00:40:26,360 --> 00:40:29,600 En bij die retourstroom kun je besparen. 498 00:40:29,720 --> 00:40:34,280 Je geeft geen kosten meer uit aan het verbranden... 499 00:40:34,400 --> 00:40:40,240 want jouw kleding komt terug in de stroom en levert zelfs geld op. 500 00:40:40,360 --> 00:40:47,280 Het herinzetten van de vezels levert best wel veel geld op. 501 00:40:47,400 --> 00:40:54,640 Defensie heeft een contract aanbesteed voor het sorteren van kleding. 502 00:40:54,760 --> 00:41:00,800 Dat is een contract waar ze 750.000 items per jaar... 503 00:41:00,920 --> 00:41:07,320 in zo'n sociale werkplaats sorteren. Dat contract is aan de Biga Groep gegund. 504 00:41:07,440 --> 00:41:12,800 Rob vraagt: kun je de retourstroom bij de leverancier leggen bij de aanbesteding? 505 00:41:12,920 --> 00:41:15,560 Dat is hier dus... Nee, dit is niet de leverancier. 506 00:41:15,680 --> 00:41:22,000 In dit geval heeft Defensie, de overheid, dit zelf georganiseerd... 507 00:41:22,120 --> 00:41:25,480 omdat ze daarmee ook het volume creëren... 508 00:41:25,600 --> 00:41:31,800 waar ze hun eigen vraag mee organiseren. 509 00:41:31,920 --> 00:41:35,600 Het volume om weer hun eigen nieuwe kleding... 510 00:41:35,720 --> 00:41:43,120 En het voordeel daarvan ten eerste met die retourstroom is dat je... 511 00:41:43,240 --> 00:41:47,040 de bruikbare stukken eruit haalt. Daar bespaar je veel geld mee. 512 00:41:47,160 --> 00:41:50,920 Dat is de allerbeste recyclingmanier. -Die willen we het liefst. 513 00:41:51,040 --> 00:41:53,440 Maar er komt nog veel bij kijken. 514 00:41:53,560 --> 00:41:59,160 Als je het zelf organiseert en daar als overheid in samenwerkt... 515 00:41:59,280 --> 00:42:04,040 Dus het helpt als bij Defensie, politie en met ambulancekleding... 516 00:42:04,160 --> 00:42:07,880 georganiseerd wordt... 517 00:42:08,000 --> 00:42:14,640 om dat bij zo'n Biga Groep bijvoorbeeld neer te zetten. 518 00:42:14,760 --> 00:42:19,960 Het beperkt investeringen in het sorteren, je krijgt veel meer volume... 519 00:42:20,080 --> 00:42:24,640 dus het is interessanter. Volume maakt het interessanter... 520 00:42:24,760 --> 00:42:29,320 omdat je daarmee kosten drukt en het retourproces beter kunt controleren. 521 00:42:29,440 --> 00:42:35,160 Het zijn afwegingen en jouw organisatie vraagt misschien om andere keuzes. 522 00:42:35,280 --> 00:42:40,000 Misschien omdat het heel speciale kleding is. Hier ook een leuke vraag: 523 00:42:40,120 --> 00:42:41,880 Schoenen die niet meer gedragen worden... 524 00:42:42,000 --> 00:42:47,120 Voor jou, wat is circulairder? De schoenen laten we recyclen... 525 00:42:47,240 --> 00:42:50,520 of de schoenen mogen afgedragen worden door onze medewerkers... 526 00:42:50,640 --> 00:42:55,840 in eigen tijd? -Dat ligt eraan... Wat mij betreft... 527 00:42:55,960 --> 00:43:00,040 Jeetje. Dat is echt wel een gewetensvraag. 528 00:43:00,160 --> 00:43:04,880 Dat kan ik natuurlijk niet zo zeggen. Dat ligt aan de richtlijnen. 529 00:43:05,000 --> 00:43:08,360 Het kan toch én-én? Ik geef ze aan de medewerkers... 530 00:43:08,480 --> 00:43:13,600 mits je ze terugbrengt naar het bedrijf als je er klaar mee bent. 531 00:43:13,720 --> 00:43:19,640 Klopt. Langere levensduur is altijd duurzamer. Sowieso. 532 00:43:19,760 --> 00:43:23,840 Mensen moeten ook daaraan wennen: draag het langer. 533 00:43:23,960 --> 00:43:25,520 Verzorg het beter. 534 00:43:25,640 --> 00:43:29,320 Leer weer eens verstellen. -Schoenen poetsen. 535 00:43:29,440 --> 00:43:33,000 Ik probeer mijn zoon ook te leren hoe hij iets kan maken. 536 00:43:33,120 --> 00:43:38,680 We gaan afronden. Ik bedank je zo. We zijn nog niet klaar. 537 00:43:38,800 --> 00:43:41,440 Vraag en Antwoord had een samenvatting. 538 00:43:41,560 --> 00:43:45,520 In blok 1 keken we hoe je je eigen organisatie voorbereidt. 539 00:43:45,640 --> 00:43:49,920 Hoe ingewikkeld het ook kan zijn, begin met een kleine stap. 540 00:43:50,040 --> 00:43:53,320 Blok 2: zorg voor een uitgebreide marktverkenning... 541 00:43:53,440 --> 00:43:57,840 specificeer functioneel en werk nauw samen met de andere stakeholders. 542 00:43:57,960 --> 00:44:02,080 En de retourstroom kan je veel voordelen opleveren. 543 00:44:02,200 --> 00:44:07,520 Combineer, optimaliseer. Zo kun je ook geld terugverdienen. 544 00:44:07,640 --> 00:44:12,520 Er is een aantal documenten in de vorige leernetwerken ontwikkeld. 545 00:44:12,640 --> 00:44:16,160 Die kun je nu al bekijken via de website van PIANOo. 546 00:44:16,280 --> 00:44:21,880 Je vindt er een leeslijst met categorie- plan over overheidsbedrijfskleding. 547 00:44:22,000 --> 00:44:25,520 De EMVI-criteriatool. Wat kun je nog meer vinden daar? 548 00:44:25,640 --> 00:44:30,120 We hebben daar al die selectiecriteria, et cetera. 549 00:44:30,240 --> 00:44:35,440 Ook alle presentaties van onze netwerkbijeenkomsten vind je daar. 550 00:44:35,560 --> 00:44:43,280 Heel veel tips en voorbeelden vind je daar. Kijk er vooral een keer. 551 00:44:43,400 --> 00:44:45,520 Ga daar kijken en schrijf je in. 552 00:44:45,640 --> 00:44:51,080 In april beginnen die leernetwerken. Je vindt op de site alle informatie. 553 00:44:51,200 --> 00:44:53,880 Het is gratis, dat is al fantastisch. 554 00:44:54,000 --> 00:44:57,120 Maar hoeveel tijd het je kost, waar het is, et cetera. 555 00:44:57,240 --> 00:45:01,560 En het is interessant om met collega's, ook andere typen functies... 556 00:45:01,680 --> 00:45:06,760 eens te kijken hoe je dit aanpakt. Dan word je ook gesteund in je ambities. 557 00:45:06,880 --> 00:45:11,440 Een vraag nog aan jullie: Tegen welke belemmeringen in je organisatie... 558 00:45:11,560 --> 00:45:14,440 loop je aan als je met dit onderwerp bezig bent? 559 00:45:14,560 --> 00:45:18,880 We horen dat graag, en of je dat in die chatbox wilt invullen. 560 00:45:19,000 --> 00:45:23,880 Dat behandelen we nu niet, maar dat is voor ons waardevolle input... 561 00:45:24,000 --> 00:45:26,160 voor het voorbereiden van de leernetwerken. 562 00:45:26,280 --> 00:45:31,200 Waar loop jij in je eigen organisatie of inkoopproces tegenaan? 563 00:45:31,320 --> 00:45:33,400 Welke specifieke vragen heb je? 564 00:45:33,520 --> 00:45:37,720 Misschien kunnen we die in het volgende leernetwerk inbouwen. 565 00:45:37,840 --> 00:45:43,600 Dat begint op 4 april. Jullie zijn allen welkom. Schrijf je vooral in. 566 00:45:43,720 --> 00:45:49,320 Dank je wel voor jouw toelichting. En jullie bedankt voor het kijken... 567 00:45:49,440 --> 00:45:54,600 en tot het volgende webinar misschien, over doelgroepenvervoer. Dag.