1 00:00:00,140 --> 00:00:05,420 RINIE HILHORST: We verwachten dat we 2,1 miljoen vierkante meter willen gaan slopen en 1,3 miljoen... 2 00:00:05,420 --> 00:00:09,700 ...vierkante meter volgens IFR willen gaan bouwen. 3 00:00:12,140 --> 00:00:16,500 RONNIE OVERGOOR: Vanaf de Bernhardkazerne in Amersfoort, van harte welkom in het kader van het... 4 00:00:16,500 --> 00:00:20,189 ...revitaliseringsprogramma van het Ministerie van Defensie in samenwerking... 5 00:00:20,189 --> 00:00:24,500 ...met het Rijksvastgoedbedrijf doen beide partijen samen een marktconsultatie... 6 00:00:24,500 --> 00:00:28,949 ...om de kennis en de kunde van de markt te gebruiken en om te toetsen of... 7 00:00:28,949 --> 00:00:33,239 ...ze op de juiste weg zijn. Alles over deze marktconsultatie kun je... 8 00:00:33,239 --> 00:00:35,430 ...vinden op de website van het Rijksvastgoedbedrijf... 9 00:00:35,430 --> 00:00:39,360 ...Rijksvastgoedbedrijf.nl als je zoekt onder het kopje Actuee vindt... 10 00:00:39,360 --> 00:00:43,399 ...je daar alles. Industrieel flexibel en remontabel... 11 00:00:43,399 --> 00:00:48,030 ...bouwen, dat is het uitgangspunt van het programma en in dit gesprek... 12 00:00:48,030 --> 00:00:52,230 ...zoomen we specifiek in op het thema remontabel bouwen. En dat doe ik met twee gasten die... 13 00:00:52,230 --> 00:00:55,739 ...bij mij te gast zijn, dat zijn Jille Koop en Rinie Hilhorst. Van harte welkom, beiden. 14 00:00:55,739 --> 00:01:00,090 Even een kort voorstelrondje, begin ik even met jou Rinie... 15 00:01:00,090 --> 00:01:03,750 ...wie ben je en wat doe je binnen deze context? 16 00:01:03,750 --> 00:01:06,930 RINIE HILHORST: Ik ben inderdaad Rinie Hilhorst. Ik werk bij het Rijksvastgoedbedrijf... 17 00:01:06,930 --> 00:01:10,650 ...en ik ben projectleider in de planvoorbereiding van de eerste zes defensielocaties... 18 00:01:10,650 --> 00:01:13,049 ...die we we willen gaan revitaliseren. 19 00:01:13,049 --> 00:01:15,720 RONNIE OVERGOOR: Ok, heel goed. Jille? 20 00:01:15,720 --> 00:01:18,509 JILLE KOOP: Ik ben Jille Koop en ik werk bij het Rijksvastgoedbedrijf aan... 21 00:01:18,509 --> 00:01:21,960 ...het verduurzamen van de gebouwenvoorraad en in dit programma ben ik... 22 00:01:21,960 --> 00:01:24,440 ...betrokken als adviseur circulair bouwen. 23 00:01:24,440 --> 00:01:26,580 RONNIE OVERGOOR: Ja, want dank je wel voor het bruggetje... 24 00:01:26,580 --> 00:01:31,079 Rini leg eens even in het kort... 25 00:01:31,079 --> 00:01:35,220 IFR bouwen wordt het wel genoemd en de r staat voor remontabel, kun je in het kort eens 26 00:01:35,220 --> 00:01:38,341 even duiden waar die term voor staat wat jou betreft? 27 00:01:39,760 --> 00:01:40,619 RINIE HILHORST: Remontabel is eigenlijk Lego voor grote mensen. 28 00:01:40,619 --> 00:01:44,369 We pakken een gebouw die... 29 00:01:44,369 --> 00:01:48,030 ...demonteren we, dus die halen we uit elkaar tot elementen en die elementen kun je... 30 00:01:48,030 --> 00:01:51,060 ...vervolgens weer in een andere vorm en op een andere locatie in elkaar... 31 00:01:51,060 --> 00:01:55,710 ...zetten, maar onder remontabel verstaan we ook duurzaamheid, dus zaken als mileu-diversiteit... 32 00:01:55,710 --> 00:02:02,160 ...klimaatadaptatie, energie, maar ook circulariteit en... 33 00:02:02,160 --> 00:02:04,320 ...in dit gesprek willen we eigenlijk heel graag de vragen die we aan de markt... 34 00:02:04,320 --> 00:02:07,680 ...hebben op het gebied van circulariteit toelichten. 35 00:02:07,680 --> 00:02:11,600 RONNIE OVERGOOR: En circulariteit even voor de wat eenvoudiger interviewer als ik ben. 36 00:02:12,360 --> 00:02:16,880 Wat versta je daaronder? RINIE HILHORST: We hebben de doelstelling als Nederland om in 2050... 37 00:02:16,880 --> 00:02:18,720 geen primaire grondstoffen meer toe te voegen... 38 00:02:18,720 --> 00:02:22,440 ...dus als we een gebouw willen bouwen, dan moeten we dat dus eigenlijk doen zonder... 39 00:02:22,440 --> 00:02:24,930 primaire grondstoffen. Dus we moeten zo veel mogelijk uit de... 40 00:02:24,930 --> 00:02:31,260 ...kringloop halen. RONNIE OVERGOOR: Hergebruiken. Geen afval meer. Rinie Hilhorst: Precies. 41 00:02:31,260 --> 00:02:35,250 RONNIE OVERGOOR; Hoe urgent is dit? Want jij bent specialist ophef gebied van duurzaamheid... 42 00:02:35,250 --> 00:02:39,840 ...als je adviseur bent, dan weet je er alles van. Hoe urgent is het? 43 00:02:39,840 --> 00:02:44,220 Jille Koop: Ja dat is denk ik goed uit te leggen aan de hand van een aantal voorbeelden. 44 00:02:44,220 --> 00:02:50,099 Circulair bouwenen dat is een middel om bij te dragen aan het tegengaan van... 45 00:02:50,099 --> 00:02:54,989 ontwrichtingen, die gaande zijn, ecologisch ontwrichtingen. 46 00:02:54,989 --> 00:02:58,950 Een aantal voorbeelden die dat goed aantonen denk ik en die ook de... 47 00:02:58,950 --> 00:03:03,390 ...koppeling laten zien met bouwen. Ik zag laatst een plaatje en daar schrok ik... 48 00:03:03,390 --> 00:03:06,930 ...heel erg van. Dat was een shot van bovenaf genomen... 49 00:03:06,930 --> 00:03:12,090 ...van een gebied in Siberiƫ, waarbij eigenlijk een heel stuk bos... 50 00:03:12,090 --> 00:03:19,230 ...ingestort is in een grote krater van een kilometer doorsnee. 51 00:03:19,230 --> 00:03:24,389 Wat is er gebeurd? Wat gebeurt daar nu, terwijl we dit gesprek voeren dooit... 52 00:03:24,389 --> 00:03:28,079 ...de permafrost daar. Die enorme hoeveelheid CO2 die opgeslagen 53 00:03:28,079 --> 00:03:34,950 zit in permafrost die komt vrij als gevolg van die dooi. Dat noemen ze... 54 00:03:34,950 --> 00:03:38,699 ...ook wel een feedbackloop, dus door die opwarming smelt permafrost en daardoor komt 55 00:03:38,699 --> 00:03:42,060 extra CO2 vrij, dus dat is een heel groot probleem want... 56 00:03:42,060 --> 00:03:45,780 het gebeurt ook sneller dan we hadden verwacht. 57 00:03:45,780 --> 00:03:50,879 RONNIE OVERGOOR: Dus het is vrij urgent? HILLE KOOP: Dus het is enorme urgent en wat is nou... 58 00:03:50,879 --> 00:03:54,199 de koppeling met circulair bouwen... 59 00:03:54,410 --> 00:04:02,459 ...30 of meer dan een derde van de huidige CO2 uitstoot komt uit de bouwsector... 60 00:04:02,459 --> 00:04:06,870 ...dus we kunnen door de manier waarop we bouwen, de manier of de keuzes die we... 61 00:04:06,870 --> 00:04:10,769 ...maken in materialen, maar ook hoe we gebouwen gebruiken dus het... 62 00:04:10,769 --> 00:04:16,100 ...energieverbruik daarin, die dragen samen bij aan die uitstoot, dus daar zit een opgave. 63 00:04:16,440 --> 00:04:17,900 RONNIE OVERGOOR: EN binnen die 30 procent, wat een... 64 00:04:17,909 --> 00:04:20,850 ...giga percentage is, en als je het dan vertaalt naar Nederlands... 65 00:04:20,850 --> 00:04:24,660 vastgoed, dan is jullie rol van uit het Rijksvastgoedbedrijf natuurlijk geen kleine... 66 00:04:24,660 --> 00:04:26,640 ...want jullie hebben heel veel vastgoed. 67 00:04:26,960 --> 00:04:28,860 JILLE KOOP: Ja, het Rijksvastgoedbedrijf beheert de... 68 00:04:28,860 --> 00:04:31,590 ...grootste vastgoedportefeuille van Nederland. 69 00:04:31,590 --> 00:04:34,950 Dus daar zit een opgave voor ons. En die zien wij ook. 70 00:04:34,950 --> 00:04:37,860 RONNIE OVERGOOR: Ja en een duidelijk commitment van de overheid ook om dit te doen. 71 00:04:37,860 --> 00:04:41,040 Er zijn duidelijke regels afgesproken waar we echt mee aan de slag moeten, dus... 72 00:04:41,040 --> 00:04:43,720 ook daar komt druk op de ketel zeg maar. JILLE KOOP: Ja. 73 00:04:44,760 --> 00:04:50,040 RONNIE OVERGOOR: Nou kunnen we dit zien als een probleem en als een doemscenario.... 74 00:04:50,380 --> 00:04:56,660 ...maar biedt het ook kansen? JILLE KOOP: Ik denk het wel. Kijk, volgens mij, ik denk dat het ook nog... 75 00:04:56,670 --> 00:04:59,520 ...goed is om nog een ander voorbeeld aan toe te voegen. Ik had het net over... 76 00:04:59,520 --> 00:05:04,110 ...de emissie, die dus zorgt voor ontwrichting, maar er is nog een... 77 00:05:04,110 --> 00:05:07,710 ...aspect, dat gaat om de grondstoffenuitputting. 78 00:05:07,710 --> 00:05:13,950 We lezen ook uit onderzoek dat de verwachting is dat deze eeuw de... 79 00:05:13,950 --> 00:05:17,760 grondstoffen een piek gaan bereiken in de winning ervan... 80 00:05:17,760 --> 00:05:22,140 ...dus dat betekent dat daarna grondstoffen schaarser worden natuurlijk, maar ook... 81 00:05:22,140 --> 00:05:25,260 duurder, maar ook slechter van kwaliteit, de... 82 00:05:25,260 --> 00:05:30,210 ...primaire grondstoffen. Het is dus heel slim om nu... 83 00:05:30,210 --> 00:05:34,790 na te denken over hoe gaan we om met onze materialen, juist in deze grote... 84 00:05:34,790 --> 00:05:39,900 ...revitaliseringsopgave, die meerdere jaren gaat duren, zodat we straks op het... 85 00:05:39,900 --> 00:05:45,300 ...moment dat die grondstoffen die schaarste bereiken, dat we een voorraad... 86 00:05:45,300 --> 00:05:48,390 ...grondstoffen hebben, materialen in onze voorraad... 87 00:05:48,390 --> 00:05:52,050 ...waar we iets mee kunnen. RONNIE OVERGOOR: Dus Rinie, als ik het goed heb, in Jip en Janneke-taal... 88 00:05:52,050 --> 00:05:56,880 ...heel veel van de van het van het materiaal wat nu... 89 00:05:56,880 --> 00:06:01,560 ...waar het vastgoed nu van is gemaakt, wordt hergebruikt om het... 90 00:06:01,560 --> 00:06:04,080 ...te vernieuwen en om het in een nieuwe vorm weer te gebruiken? 91 00:06:04,080 --> 00:06:07,900 RINIE HILHORST: Ja, dat is inderdaad ons doel. Ja, kijk als we kijken naar het revitaliseringprogramma... 92 00:06:08,620 --> 00:06:12,900 ... we zijn van plan om in twintig jaar tijd 50 hele grote defensielocaties... 93 00:06:13,280 --> 00:06:15,240 ...gaan revitaliseren en aan het eind van het programma... 94 00:06:15,240 --> 00:06:20,310 ...dan moeten die kazernes en die havens... 95 00:06:20,310 --> 00:06:27,750 ...moeten toekomstvast, structureel betaalbaar en duurzaam zijn en dat is niet voor... 96 00:06:27,750 --> 00:06:30,479 ...niks, want als ik kijk naar de voorraad van Defensie, dan staan de gebouwen... 97 00:06:30,479 --> 00:06:35,810 er niet zo florissant voor. De gebouwen zijn oud, relatief slecht... 98 00:06:35,810 --> 00:06:38,210 ...onderhouden Ze zijn relatief klein en voldoen eigenlijk niet... 99 00:06:38,210 --> 00:06:41,600 ...meer aan de wensen die Defensie heeft. Kijk, een gemiddeld gebouw van Defensie is... 100 00:06:41,600 --> 00:06:47,260 ...ruim 40 jaar oud, kent energielabel F, is ongeveer 250 vierkante meter groot. 101 00:06:47,260 --> 00:06:51,890 Dus ja dat dat zegt ook al iets genoeg over een ander andere vorm van urgentie... 102 00:06:51,890 --> 00:06:57,200 ...maar de urgentie dan voor defensie. RONNIE OVEROOR: Ja. Rinie Hilhorst: Wat we eigenlijk willen... 103 00:06:57,200 --> 00:07:01,430 ...bereiken met het revitaliseringsprogramma is een omvorming van heel veel... 104 00:07:01,430 --> 00:07:05,330 ...relatief kleine gebouwen naar een beperkt aantal hele grote gebouwen. 105 00:07:05,330 --> 00:07:08,120 Als we kijken naar de huidige voorraad... 106 00:07:08,120 --> 00:07:11,480 ..dan zien we dat ongeveer de helft van de gebouwen geschikt is voor de functie... 107 00:07:11,480 --> 00:07:16,280 ...waarvoor ze gebouwd zijn en de andere helft dus niet. Met name die andere helft... 108 00:07:16,280 --> 00:07:19,460 is natuurlijk interessant en daar hebben al heel goed naar gekeken... 109 00:07:19,460 --> 00:07:22,640 van welke gebouwen kunnen we alsnog geschikt maken, dus bijvoorbeeld door... 110 00:07:22,640 --> 00:07:26,780 ...de casco's te hergebruiken door gebouwen groter te maken, of door er een verdieping op... 111 00:07:26,780 --> 00:07:31,040 ...te zetten, maar vervolgens houden nog heel veel gebouwen over die ofwel echt te... 112 00:07:31,040 --> 00:07:34,580 ...klein zijn, of al zo oud zijn dat we er eigenlijk weinig meer mee kunnen of... 113 00:07:34,580 --> 00:07:39,200 ...gewoonweg op de verkeerde plek staan en dat is een enorme opgave, want we... 114 00:07:39,200 --> 00:07:42,260 verwachten dat we 2,1 miljoen vierkante meter... 115 00:07:42,260 --> 00:07:46,520 ...willen gaan slopen en 1,3 miljoen vierkante volgens IFR willen gaan... 116 00:07:46,520 --> 00:07:50,030 ...bouwen. Inderdaad wat je al aangaf, dus... 117 00:07:50,030 --> 00:07:53,180 ...een van de vragen die we hebben aan der markt: hoe kunnen we er nou voor zorgen... 118 00:07:53,180 --> 00:07:56,600 ...dat we die materialen die vrijkomen bij de sloop... 119 00:07:56,600 --> 00:08:00,590 ...van die 2,1 miljoen vierkante meter, wat echt enorm veel is, hoe kunnen we die... 120 00:08:00,590 --> 00:08:05,900 ...nou gebruiken bij de bouw van die 1,3 miljoen vierkante meter nieuwbouw? 121 00:08:05,900 --> 00:08:09,140 RONNIE OVERGOOR: Dat is de vraag die je aan de markt stelt? Is daar veel kennis... 122 00:08:09,140 --> 00:08:13,010 al aanwezig in de markt? RINIE HILHORST: Ik ben heel benieuwd, ik weet het niet. 123 00:08:13,010 --> 00:08:15,530 Het beeld wat je natuurlijk hebt is... 124 00:08:15,530 --> 00:08:20,330 ... bij prefab-elementen, dat dat veel beton is en daar gaan over het algemeen... 125 00:08:20,330 --> 00:08:23,720 ...natuurlijk primaire grondstoffen in, maar wat Jille terecht aangeeft... 126 00:08:23,720 --> 00:08:27,710 ...dat moet natuurlijk op een andere manier en het lijkt zo logisch dat... 127 00:08:27,710 --> 00:08:31,910 als er zo veel materialen vrijkomen, dat je die probeert in te zetten in... 128 00:08:31,910 --> 00:08:36,050 ...hetzelfde programma. RONNIE OVERGOOR: Jullie heb veel meer vragen aan de markt en wat zich de... 129 00:08:36,050 --> 00:08:39,590 ...komende maanden, dat zal vorm krijgen om al die vragen te... 130 00:08:39,590 --> 00:08:42,590 ...stellen, maar kun je in het kader van dit interview nu nog een punt eruit halen... 131 00:08:42,590 --> 00:08:44,900 waarvan je zegt, dat is een vraag die ik absoluut wil stellen... 132 00:08:44,900 --> 00:08:47,540 RINIE HILHOTST: Ja dan zou ik graag de vraag over een vergezicht willen doen. 133 00:08:47,540 --> 00:08:51,200 Kijk, we gaan nu bouwen volgens IFR, maar op een geven moment zijn die... 134 00:08:51,200 --> 00:08:54,470 ...gebouwen natuurlijk ook eindig technische levensduur en wat Jille al... 135 00:08:54,470 --> 00:08:57,320 ...aangeeft, de piek komt er aan van het delven van grondstoffen... 136 00:08:57,320 --> 00:09:02,960 ...dus juist in die periode is het heel erg waardevol dat we dan die gebouwen weer... 137 00:09:02,960 --> 00:09:05,240 ...of eigenlijk de materialen die vrijkomen... 138 00:09:05,240 --> 00:09:10,280 ...uit die gebouw uit, dat we die weer kunnen inzetten bij de bouw van... 139 00:09:10,280 --> 00:09:13,520 ...nieuwe gebouwen en dan heb ik het echt wel over een halve eeuw verder, maar het is... 140 00:09:13,520 --> 00:09:17,150 ...hartstikke goed, of hartstikke waardevol als we er nu alvast rekening mee kunnen... 141 00:09:17,150 --> 00:09:19,300 houden. Dat is een hele specifieke vraag aan de... 142 00:09:19,300 --> 00:09:23,640 ...markt, hoe we dat kunnen doen. RONNIE OVERGOOR: Nog iets aan toe te voegen? 143 00:09:23,840 --> 00:09:28,120 JILLE KOOP: Ik kan me daar alleen maar volmondig bij aansluiten. Die herbruikbaarheid... 144 00:09:28,130 --> 00:09:32,210 ...later, is ontzettend belangrijk. Dus vooruit denken... 145 00:09:32,210 --> 00:09:35,810 ...dat is waar we voor staan denk ik. 146 00:09:35,810 --> 00:09:40,550 RONNIE OVERGOOR: Ja, het is inderdaad een opgave, een uitdaging, maar ook wat een kansen liggen er... 147 00:09:40,550 --> 00:09:43,220 volgens mij voor jullie. Ik wens jullie daar heel veel succes mee en dankjewel voor de toelichting. 148 00:09:43,220 --> 00:09:48,020 Dank je wel voor het kijken, wil je meer weten over het... 149 00:09:48,020 --> 00:09:51,410 ...revitaliseringsprogramma, over de marktconsultatie... 150 00:09:51,410 --> 00:09:54,200 ...kkijk dan op de website van het Rijksvastgoedbedrijf, zoek onder het... 151 00:09:54,200 --> 00:10:00,929 ...kopje actueel en je vindt daar alles. Voor nu dank je wel voor het kijken. Dag