1 00:00:08,240 --> 00:00:12,800 Gezond vijftig worden en dat met heel veel mensen samen mogen vieren... 2 00:00:12,960 --> 00:00:14,800 ...is een fantastisch geschenk. 3 00:00:14,960 --> 00:00:18,800 Ik ben dankbaar dat ik dat dit jaar heb mogen beleven. 4 00:00:18,960 --> 00:00:22,280 Net als de meeste mensen kijk ik aan het einde van het jaar terug... 5 00:00:22,440 --> 00:00:24,440 ...op de vele mooie momenten. 6 00:00:24,600 --> 00:00:27,520 En op de momenten van verdriet en gemis. 7 00:00:27,680 --> 00:00:31,680 Want die waren er voor mijn vrouw en mij zeker ook. 8 00:00:31,840 --> 00:00:34,840 Ik denk ook terug aan de ontreddering die ik zag... 9 00:00:35,000 --> 00:00:37,280 ...op Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius... 10 00:00:37,440 --> 00:00:40,320 ...waar natuurgeweld het leven van tienduizenden inwoners... 11 00:00:40,480 --> 00:00:44,080 ...van ons koninkrijk letterlijk overhoop had gegooid. 12 00:00:44,240 --> 00:00:47,720 En aan de moedige aanzetten tot wederopbouw. 13 00:00:47,880 --> 00:00:51,680 Beelden en verhalen die me niet loslaten. 14 00:00:51,840 --> 00:00:54,880 Het kleine en persoonlijke raakt met Kerstmis... 15 00:00:55,040 --> 00:00:57,200 ...aan het grote en gemeenschappelijke. 16 00:00:57,360 --> 00:01:03,040 Dit zijn dagen waarin we beschutting zoeken, thuis of bij familie en vrienden. 17 00:01:03,200 --> 00:01:06,520 Voor even de onzekere wereld buitensluiten. 18 00:01:06,680 --> 00:01:12,400 Even niets anders aan het hoofd dan Stille Nacht of de Top 2000. 19 00:01:12,560 --> 00:01:16,120 Maar hoezeer we ons ook behaaglijk terugtrekken in eigen kring... 20 00:01:16,280 --> 00:01:19,640 ...de buitenwereld roert zich achter de ruiten. 21 00:01:19,800 --> 00:01:24,120 De grote wereld achter de gordijnen is altijd hoorbaar en voelbaar... 22 00:01:24,280 --> 00:01:29,480 ...en dringt zich aan ons op, soms beangstigend, soms uitnodigend. 23 00:01:30,280 --> 00:01:35,000 'Ik verkondig u grote blijdschap die heel het volk ten deel zal vallen'... 24 00:01:35,160 --> 00:01:37,560 ...zegt de engel tegen de herders. 25 00:01:37,720 --> 00:01:40,560 Een verkondiging aan heel het volk. 26 00:01:40,720 --> 00:01:44,680 Kerstmis verbindt ons nadrukkelijk met elkaar. 27 00:01:45,720 --> 00:01:49,720 Dat zet aan tot nadenken over hoe we zelf in het leven staan. 28 00:01:49,880 --> 00:01:52,880 Is het: ieder voor zich en God voor ons allen? 29 00:01:53,040 --> 00:01:56,400 Of hebben we zelf een actieve rol in een groter geheel? 30 00:01:56,560 --> 00:01:59,360 En zo ja: welke dan? 31 00:02:00,600 --> 00:02:03,120 Het valt niet altijd mee om te blijven geloven... 32 00:02:03,280 --> 00:02:05,840 ...in de gemeenschap die we samen vormen. 33 00:02:06,000 --> 00:02:11,000 Helemaal niet in een land met zo veel verscheidenheid als het onze. 34 00:02:11,160 --> 00:02:16,120 Een land van vrije mensen, waarin het antwoord op de vraag 'wie ben ik?'... 35 00:02:16,280 --> 00:02:21,560 ...nooit volledig samenvalt met het antwoord op de vraag 'wie zijn wij?'. 36 00:02:21,720 --> 00:02:26,240 Hoe kunnen we leven met die verschillen zonder onverschilligheid? 37 00:02:26,400 --> 00:02:28,520 Weinig aanlokkelijk is een samenleving... 38 00:02:28,680 --> 00:02:32,040 ...waarin steeds meer mensen zich terugtrekken in een eigen kamer... 39 00:02:32,200 --> 00:02:35,840 ...zonder besef van het huis dat we samen delen. 40 00:02:36,000 --> 00:02:41,000 Het lijkt steeds moeilijker te worden om elkaar in het dagelijks leven te ontmoeten. 41 00:02:41,160 --> 00:02:45,840 De plaatsen waar heel uiteenlopende mensen elkaar van oudsher tegenkomen... 42 00:02:46,000 --> 00:02:49,480 ...kerk, kantoor, café, sportclub, school... 43 00:02:49,640 --> 00:02:52,680 ...verliezen die verbindende functie steeds meer. 44 00:02:52,840 --> 00:02:55,280 Misschien is alleen het ziekenhuis nog een plek... 45 00:02:55,440 --> 00:03:00,520 ...waar je in contact komt met mensen met een andere achtergrond en levensstijl. 46 00:03:00,680 --> 00:03:05,400 Onze communicatie via internet geeft fantastische mogelijkheden... 47 00:03:05,560 --> 00:03:09,080 ...maar biedt niet automatisch een open venster op de wereld. 48 00:03:09,240 --> 00:03:13,560 Het is vaak lastig feiten en verzinsels van elkaar te onderscheiden. 49 00:03:13,720 --> 00:03:18,120 Nuance en inlevingsvermogen lijken bij voorbaat het onderspit te delven... 50 00:03:18,280 --> 00:03:21,480 ...en Twitter maakt het debat soms bitter. 51 00:03:21,640 --> 00:03:24,760 Steeds meer mensen houden hun digitale deur het liefst dicht... 52 00:03:24,920 --> 00:03:27,320 ...en nemen alleen nog kennis van ideeën... 53 00:03:27,480 --> 00:03:30,480 ...die hun groepsgevoel en mening bevestigen. 54 00:03:31,280 --> 00:03:35,240 Met dit alles kan iets essentieels verloren gaan. 55 00:03:35,400 --> 00:03:39,280 Drie maanden geleden waren mijn vrouw en ik bij een dansvoorstelling... 56 00:03:39,440 --> 00:03:43,760 ...van een van de grootste kunstenaars van ons land: Hans van Manen. 57 00:03:43,920 --> 00:03:47,240 Hij werd dit jaar 85 jaar jong. 58 00:03:47,400 --> 00:03:53,520 Van hem is de uitspraak: voor de mensheid is nieuwsgierigheid buitengewoon belangrijk. 59 00:03:53,680 --> 00:03:57,640 Nieuwsgierigheid naar de wereld achter de gordijnen. 60 00:03:57,800 --> 00:04:01,360 Het is iets wat ik ook veel hoor in gesprekken met mensen... 61 00:04:01,520 --> 00:04:03,960 ...die actief zijn in vrijwilligerswerk. 62 00:04:04,120 --> 00:04:07,680 Zij zien hun wereld groter worden in contact met vreemden. 63 00:04:07,840 --> 00:04:10,800 Vaak blijkt er veel gemeenschappelijks te zijn. 64 00:04:10,960 --> 00:04:13,640 Misschien is dit een begin van een antwoord. 65 00:04:13,800 --> 00:04:18,080 Niet zoeken naar een breder ik, maar naar een groter wij. 66 00:04:18,240 --> 00:04:22,120 Dat zoeken naar een groter wij is altijd een drijvende kracht geweest... 67 00:04:22,280 --> 00:04:25,600 ...in de geschiedenis van ons land en onze democratie. 68 00:04:25,760 --> 00:04:29,800 Eenvoudig is het niet. Het gaat vaak met horten en stoten... 69 00:04:29,960 --> 00:04:34,520 ...en het vereist volhouders die doorgaan tegen de verdrukking in. 70 00:04:35,240 --> 00:04:40,000 Honderd jaar geleden, in 1917, kwam er een doorbraak in een strijd... 71 00:04:40,160 --> 00:04:43,240 ...die ons land lang verdeeld had gehouden. 72 00:04:43,400 --> 00:04:46,440 Het bijzonder onderwijs kreeg een gelijkwaardige positie... 73 00:04:46,600 --> 00:04:49,560 ...en het kiesrecht werd uitgebreid naar alle mannen. 74 00:04:49,720 --> 00:04:54,200 Vrouwen moesten nog twee jaar wachten voordat ze konden stemmen. 75 00:04:54,360 --> 00:04:59,000 Dat het uiteindelijk zover kwam, was mede te danken aan Aletta Jacobs. 76 00:04:59,160 --> 00:05:05,360 Meer dan 35 jaar lang, een half mensenleven, had zij zich daarvoor ingezet. 77 00:05:05,520 --> 00:05:09,200 Zij vierde de overwinning met verzoenende woorden. 78 00:05:09,360 --> 00:05:14,160 Alleen door overreding hebben we, voetje voor voetje, terrein gewonnen... 79 00:05:14,320 --> 00:05:18,840 ...totdat uiteindelijk de angst voor het nieuwe zich heeft moeten overgeven. 80 00:05:19,000 --> 00:05:20,520 Voetje voor voetje. 81 00:05:20,680 --> 00:05:23,240 Zo komen verbeteringen tot stand. 82 00:05:23,400 --> 00:05:26,200 Zo kan een groter wij ontstaan. 83 00:05:26,360 --> 00:05:32,120 Niet alleen in de wereld en in ons land, maar ook heel dichtbij, in de eigen buurt. 84 00:05:32,280 --> 00:05:35,800 Het oude kerstlied laat er geen misverstand over bestaan... 85 00:05:35,960 --> 00:05:39,960 ...dat wij bij elkaar horen en met elkaar verbonden zijn. 86 00:05:40,120 --> 00:05:45,200 Er is een kindeke geboren op aard. Het kwam op de aarde voor ons allemaal. 87 00:05:45,840 --> 00:05:50,560 Met Kerstmis verschijnt ons iets heel groots als iets heel kleins. 88 00:05:50,720 --> 00:05:54,720 Er wordt een kind geboren. Een kind, nog zonder woorden... 89 00:05:54,880 --> 00:05:58,680 ...zonder schuld, zonder boosheid en zonder wantrouwen. 90 00:05:58,840 --> 00:06:01,360 Het biedt ons een nieuw begin. 91 00:06:01,520 --> 00:06:06,400 Ons eigen leven wordt opgenomen in een groter verband van hoop en vrede... 92 00:06:06,560 --> 00:06:10,440 ...waarin we zelf een rol, hoe klein ook, te spelen hebben. 93 00:06:11,080 --> 00:06:14,200 Ik wens u allen, waar u zich ook bevindt... 94 00:06:14,360 --> 00:06:19,360 ...en hoe uw persoonlijke omstandigheden ook zijn, een gezegend kerstfeest.