1 00:00:00,341 --> 00:00:03,960 SAMEN ZORGEN VOOR PRETTIG WONEN Deep dive Betaalbaarheid, locatie Amsterdam 2 00:00:05,000 --> 00:00:12,800 Het Nibud concludeerde in 2019 dat 800.000 huurders in de knel komen doordat zij de minimale bedragen voor levensonderhoud niet kunnen betalen. 3 00:00:13,000 --> 00:00:20,000 Mede naar aanleiding van die uitkomsten hebben Aedes en Woonbond het Nibud gevraagd om uitgebreid te kijken naar de financiële positie van de kwetsbare huurders. 4 00:00:21,000 --> 00:00:29,640 Uit de begrotingen die zijn opgesteld voor huurders met een laag inkomen blijkt dat alleenstaande huurders met een bijstandsuitkering elke maand weinig overhouden. 5 00:00:30,640 --> 00:00:34,640 Arjen Vliegenthart, directeur-bestuurder Nibud: Ik loop hier in de Spaarndammerbuurt in het museum Het Schip. 6 00:00:35,640 --> 00:00:39,010 Het voorbeeld van sociale woningbouw van het begin van de 20e eeuw. 7 00:00:39,010 --> 00:00:43,890 Betaalbaar en van goede kwaliteit, voor alle werkenden in Amsterdam. 8 00:00:43,890 --> 00:00:50,200 HOE KIJKT HET NIBUD AAN TEGEN DE FINANCIËLE SITUATIE VAN HUURDERS EN DE ONTWIKKELING HIERVAN? 9 00:00:51,200 --> 00:00:56,060 We zien dat veel huurders het zwaar hebben. Eén op de vier huurders in Nederland heeft een huur die eigenlijk te hoog is voor het inkomen. 10 00:00:56,060 --> 00:01:00,010 En dat betekent dat mensen echt moeten puzzelen om aan het eind van de maand nog een beetje 11 00:01:00,010 --> 00:01:04,200 geld over te hebben in plaats van aan het eind van het geld nog een heel stuk maand te moeten overbruggen. 12 00:01:04,440 --> 00:01:08,060 WAT IS DE OMVANG VAN DE GROEP MET BETAALRISICO'S? 13 00:01:08,060 --> 00:01:12,590 Eén op de vier huurders heeft een te hoge huur voor het inkomen dat ze hebben. 14 00:01:12,590 --> 00:01:15,740 En dat betekent eigenlijk dat ze op andere dingen moeten bezuinigen. 15 00:01:15,740 --> 00:01:19,100 En dat gaat soms goed maar dat is natuurlijk niet zonder risico. 16 00:01:19,100 --> 00:01:24,670 Want als de wasmachine kapot gaat en de auto, kan een kleine betaalachterstand ook een grote 17 00:01:24,670 --> 00:01:27,210 schuld worden als je niet genoeg hebt om dat dicht te lopen. 18 00:01:27,210 --> 00:01:31,890 WELKE OPLOSSINGEN ZIET HET NIBUD OM DE FINANCIËLE POSITIE VAN DE HUURDERS TE VERBETEREN? 19 00:01:31,890 --> 00:01:35,900 Wij denken dat voor veel huurders eigenlijk het inkomen omhoog moet. 20 00:01:35,900 --> 00:01:41,200 En dat betekent dat het minimumloon en de bijstandsuitkering hoger zullen moeten worden. 21 00:01:41,200 --> 00:01:46,350 Maar tegelijkertijd is het ook goed wanneer we kijken wat een maximale betaalbare huur is voor huurders. 22 00:01:47,350 --> 00:01:51,170 Zodat ze niet geconfronteerd worden met vaste woonlasten waar ze eigenlijk niet onderuit 23 00:01:51,170 --> 00:01:53,260 kunnen, maar die ze wel elke maand moeten betalen. 24 00:01:53,260 --> 00:01:58,400 Dus zowel aan de inkomenskant, heel belangrijk, maar ook kritisch kijken, past de huur ook 25 00:01:58,400 --> 00:02:02,840 bij het inkomen dat mensen hebben, zodat ook de uitgavenkant op orde blijft. 26 00:02:02,840 --> 00:02:06,960 WAT WIL DE WOONBOND DAT ER NATIONAAL VERANDERT OM HUREN MEER BETAALBAAR TE MAKEN? 27 00:02:07,000 --> 00:02:11,000 Zeno Winkels, algemeen directeur Woonbond: Als we kijken naar de dingen die nodig zijn 28 00:02:11,000 --> 00:02:14,319 om huren weer betaalbaar te maken, dan gaat het in ieder geval om het doortrekken van 29 00:02:14,319 --> 00:02:19,669 het puntensysteem, want in de middenhuur zien we nu dat voor woningen die weinig waard zijn 30 00:02:19,669 --> 00:02:21,859 hoge huur betaald wordt. 31 00:02:21,859 --> 00:02:28,420 Aan de andere kant, bij het nationaal beleid, gaat het om de verhuurdersheffing, want er 32 00:02:28,420 --> 00:02:32,629 kan maar weinig gebeuren met de huurhoogte zolang er extra belasting geheven wordt in 33 00:02:32,629 --> 00:02:34,510 de sociale sector. 34 00:02:34,510 --> 00:02:39,790 En als je 'm ietsje breder oppakt dan wil je eigenlijk ook dat bewoners hogere inkomens 35 00:02:39,790 --> 00:02:43,730 hebben, dus wij zijn voor verhoging van het minimumloon, zodat huren betaalbaarder worden. 36 00:02:43,730 --> 00:02:48,280 WAT IS DE BIJDRAGE VAN LOKALE HUURDERSORGANISATIES OM VOOR BETAALBARE WOONLASTEN TE ZORGEN? 37 00:02:48,280 --> 00:02:53,260 De kracht van lokale huurdersorganisaties is dat zij meedoen in het tripartite overleg, 38 00:02:53,260 --> 00:02:58,909 dus dat zij samen met de gemeente en de corporatie bepalen waar de inspanningen zijn de komende jaren. 39 00:02:58,909 --> 00:03:03,760 En dat kan zijn op huurverlaging, dat kan zijn op huurbevriezing, dat kan zijn op nieuwbouw 40 00:03:03,760 --> 00:03:04,879 en dat kan zijn op renovatie. 41 00:03:04,879 --> 00:03:10,349 Dus daar hebben ze een rol, maar ze hebben ook een rol in het toegankelijk zijn voor 42 00:03:10,349 --> 00:03:12,319 mensen met een superlaag inkomen. 43 00:03:12,319 --> 00:03:16,999 Het is altijd moeilijk om daarover te praten en om de juiste voorzieningen te gebruiken en 44 00:03:16,999 --> 00:03:21,579 de huurdersorganisatie kan een poort zijn naar gebruikmaken van de regelingen die 45 00:03:21,579 --> 00:03:23,439 er gemeentelijk zijn, bijvoorbeeld. 46 00:03:23,439 --> 00:03:27,359 HOE KUNNEN HUURDERSORGANISATIES ERVOOR ZORGEN DAT HUURDERS MET BETAALPROBLEMEN BETER IN BEELD KOMEN? 47 00:03:28,359 --> 00:03:32,680 De huurdersorganisaties kunnen helpen voor huurders met betaalproblemen door contact 48 00:03:32,680 --> 00:03:38,010 te leggen met de corporatie, contact te leggen met de huurders, ze te kennen, te herkennen, 49 00:03:38,010 --> 00:03:42,339 hoewel veel corporaties natuurlijk al anti-uitzettingsbeleid en dat soort zaken hebben. 50 00:03:42,339 --> 00:03:47,930 Maar huurdersorganisaties kunnen ook in hun prestatieafspraken bijvoorbeeld vragen om 51 00:03:47,930 --> 00:03:54,180 de voorzieningenwijzer, en dat is een model waarin mensen aan de keukentafel geholpen 52 00:03:54,180 --> 00:03:57,639 worden om van alle voorzieningen die een gemeente heeft gebruik te maken. 53 00:03:57,639 --> 00:04:00,749 En juist in situaties van armoede kan dat echt super helpen. 54 00:04:00,749 --> 00:04:06,200 WELKE ONDERSTEUNING HEBBEN HUURDERSORGANISATIES NODIG OM TOT GOEDE LOKALE SAMENWERKING TE KOMEN? 55 00:04:06,000 --> 00:04:09,540 Het is voor huurdersorganisaties heel belangrijk dat ze voldoende middelen hebben om zichzelf 56 00:04:09,540 --> 00:04:13,980 van goed advies te laten voorzien, hetzij op inhoud, hetzij organisatorisch, het is 57 00:04:13,980 --> 00:04:15,909 maar net waar hun eigen kunde ligt. 58 00:04:15,909 --> 00:04:21,160 En het is onhandig voor huurdersorganisaties om bij elke euro die extra nodig is, daarvoor 59 00:04:21,160 --> 00:04:23,030 weer een ja te moeten gaan halen ergens. 60 00:04:23,030 --> 00:04:28,670 Dus wat ze nodig hebben is een robuuste jaarbegroting, die ze de ruimte geeft om te handelen waar 61 00:04:28,670 --> 00:04:29,670 dat nodig is. 62 00:04:29,670 --> 00:04:33,410 WAT IS ER NODIG OM TOT EEN EFFECTIEVERE SAMENWERKING TE KOMEN? 63 00:04:33,410 --> 00:04:38,980 Wat ik zou willen vertellen over het gebied van samenwerking is dat corporaties ook ruimte 64 00:04:38,980 --> 00:04:41,130 moeten krijgen om samen te werken. 65 00:04:41,130 --> 00:04:47,070 Dus dat betekent dat die hele nauwe taakopvatting van alleen maar woonruimte regelen, alleen 66 00:04:47,070 --> 00:04:54,350 maar in woonruimte voorzien voor de allerlaagste inkomens van Nederland, dat dat een te beperkt 67 00:04:54,350 --> 00:05:00,190 mandaat is om de wijken en de leefsituaties van mensen in die wijken te verbeteren. 68 00:05:00,190 --> 00:05:04,340 En dat ze dus een mandaat moeten hebben om samen met andere partners te experimenteren 69 00:05:04,340 --> 00:05:10,010 en de kwaliteit van de buitenruimte, van woningen in de buurt te verbeteren ten behoeve 70 00:05:10,010 --> 00:05:14,100 van alle inwoners in zo'n wijk, niet alleen van de laagste inkomens en zeker niet alleen 71 00:05:14,100 --> 00:05:17,210 van de hoogste, maar gewoon dat er goede, leefbare wijken ontstaan. 72 00:05:17,210 --> 00:05:21,320 En dat kunnen ze niet alleen en dat leidt dus tot samenwerking en daarom is samenwerking nodig. 73 00:05:22,320 --> 00:05:26,000 WAT WIL AEDES DAT ER NATIONAAL VERANDERT OM HUREN MEER BETAALBAAR TE MAKEN? 74 00:05:26,200 --> 00:05:29,200 Martin van Rijn, voorzitter Aedes: In de eerste plaats moeten er gewoon meer woningen komen, 75 00:05:29,000 --> 00:05:31,060 want door de schaarste aan woningen moeten mensen veel te lang wachten op een woning 76 00:05:31,060 --> 00:05:32,470 en is de prijs veel te hoog. 77 00:05:32,470 --> 00:05:37,940 Jonge mensen die op een woning wachten, oudere mensen met een specifieke woonvraag kunnen 78 00:05:37,940 --> 00:05:42,310 we eigenlijk niet helpen en dat is heel slecht voor de sector, heel slecht voor de huurders 79 00:05:42,310 --> 00:05:44,500 en corporaties vinden dat ook verschrikkelijk. 80 00:05:44,500 --> 00:05:48,640 Dus er moeten meer woningen komen, maar vooral moeten er meer betaalbare woningen komen. 81 00:05:48,640 --> 00:05:52,400 Dus door ze sneller te kunnen bouwen, meer woningen te creëren en zorgen dat de prijzen 82 00:05:52,400 --> 00:05:56,360 beheersbaar blijven, maken we ook het wonen betaalbaar voor heel veel mensen, want heel 83 00:05:56,360 --> 00:06:00,380 veel mensen moeten nog elke maand elk dubbeltje opnieuw omdraaien om te kijken of hun woonlasten 84 00:06:00,380 --> 00:06:01,890 nog betaalbaar zijn. 85 00:06:01,890 --> 00:06:03,760 En daar staan corporaties ook voor. 86 00:06:03,760 --> 00:06:07,260 WAT KUNNEN VERHUURDERS (WONINGCORPORATIES) HIER IN BETEKENEN? 87 00:06:07,260 --> 00:06:10,220 Corporaties kunnen twee dingen doen om de huren betaalbaar te houden. 88 00:06:10,220 --> 00:06:14,680 Ten aanzien van de toekomstige huurders gewoon woningen bijbouwen, zorgen dat er voldoende 89 00:06:14,680 --> 00:06:18,200 woningen beschikbaar komen, zodat iedereen straks een betaalbaar dak boven het hoofd heeft. 90 00:06:19,200 --> 00:06:23,360 En voor bestaande huurders ervoor zorgen dat ook de huren betaalbaar blijven. 91 00:06:23,360 --> 00:06:25,840 Dat betekent dat woningcorporaties maatwerk willen leveren. 92 00:06:25,840 --> 00:06:28,890 Als mensen in de problemen komen dat er specifieke oplossingen worden verzonnen. 93 00:06:28,890 --> 00:06:33,020 Dat er in zijn algemeenheid een gematigd huurbeleid wordt gevolgd. 94 00:06:33,020 --> 00:06:37,200 We zijn erg blij als Aedes dat we samen met de Woonbond afspraken hebben kunnen maken 95 00:06:37,200 --> 00:06:38,570 over dat gematigde huurbeleid. 96 00:06:38,570 --> 00:06:43,110 We zullen met de Woonbond doorgaan om te zorgen dat huren voor de meeste mensen ook betaalbaar blijft. 97 00:06:44,110 --> 00:06:47,080 Daarbij moeten we ook alles uit de kast trekken om dat voor elkaar te krijgen, ook in de toekomst. 98 00:06:47,080 --> 00:06:51,410 WELKE (FINANCIËLE) MIDDELEN HEBBEN ZIJ HIERVOOR NODIG OM DE WOONLASTEN VAN HUURDERS TE VERBETEREN? 99 00:06:51,410 --> 00:06:55,010 De Woonbond en Aedes strijden zij aan zij om de verhuurdersheffing af te schaffen. 100 00:06:55,010 --> 00:06:59,310 Want die verhuurdersheffing belemmert de investeringsruimte voor corporaties, daardoor kunnen ze minder investeren. 101 00:07:00,310 --> 00:07:03,980 Het betekent ook dat de middelen voor betaalbaarheid te krap zijn. 102 00:07:03,980 --> 00:07:07,450 Dus samen strijden voor het afschaffen van die verhuurdersheffing blijft heel erg noodzakelijk. 103 00:07:07,450 --> 00:07:11,010 HOE WERKEN CORPORATIES LOKAAL SAMEN MET GEMEENTEN EN HUURDERSORGANISATIES OM HUURDERS MET FINANCIËLE PROBLEMEN TE HELPEN? 104 00:07:12,100 --> 00:07:15,500 Als het gaat om financiële problemen bij huurders, hebben die vaak meerdere oorzaken. 105 00:07:15,500 --> 00:07:18,800 Het kan zijn dat je een tijdelijk probleem hebt, dat je gewoon onvoldoende inkomen hebt 106 00:07:18,800 --> 00:07:20,139 of dat je veel schulden hebt. 107 00:07:20,139 --> 00:07:24,130 Dat betekent dat huurdersorganisaties, woningcorporaties en gemeenten met elkaar moeten overleggen 108 00:07:24,130 --> 00:07:26,180 hoe ze hun huurders het beste kunnen helpen. 109 00:07:26,180 --> 00:07:30,030 In heel veel gevallen zal dit kunnen door een gematigd huurbeleid in algemene zin, maar 110 00:07:30,030 --> 00:07:34,110 misschien nog belangrijker is dat die partijen in staat zijn om ook individueel maatwerk 111 00:07:34,110 --> 00:07:37,530 te leveren, wat uitermate belangrijk is voor het betaalbaar houden van de lasten. 112 00:07:37,530 --> 00:07:40,220 IN AMSTERDAM & ZAANSTAD ZIJN GEMEENTEN, CORPORATIES EN HUURDERSORGANISATIES EEN SAMENWERKING AANGEGAAN. 113 00:07:40,220 --> 00:07:42,200 WAT ZIJN HIERVAN DE BEVINDINGEN? 114 00:07:43,000 --> 00:07:46,200 Arjen Vliegenthart, directeur-bestuurder Nibud: We hebben samen met de gemeenten, de corporaties en 115 00:07:46,400 --> 00:07:49,780 de huurdersorganisaties hebben we gekeken hoe je op een goede manier zou kunnen berekenen 116 00:07:49,780 --> 00:07:51,530 wat iemand aan huur kan dragen. 117 00:07:51,530 --> 00:07:57,370 En wat betekent dat voor de huurontwikkeling, en voor het toewijzen van woningen. 118 00:07:57,370 --> 00:08:01,830 En doordat al die partijen bij elkaar kwamen en we de cijfers op tafel konden leggen, konden 119 00:08:01,830 --> 00:08:07,650 we goede afspraken maken, huurders, verhuurders en de gemeenten, om ervoor te zorgen dat huren 120 00:08:07,650 --> 00:08:11,650 in Amsterdam en in Zaanstad voor elke huurder betaalbaar bleef. 121 00:08:11,650 --> 00:08:16,450 En dan kun je beter maatwerk leveren en je kunt beter kijken wat een passende huurstijging 122 00:08:16,450 --> 00:08:17,850 is of een huurbevriezing. 123 00:08:17,850 --> 00:08:23,330 En op die manier zorg je ervoor dat een huis een plek is om te wonen en geen financiële 124 00:08:23,330 --> 00:08:24,520 molensteen om je nek. 125 00:08:24,520 --> 00:08:28,660 WAT IS DE CONCRETE OUTPUT VAN DE LOKALE SAMENWERKING? 126 00:08:28,660 --> 00:08:34,459 De concrete output, dat zijn nieuwe afspraken die gemaakt zijn door de gemeente, de huurders 127 00:08:34,459 --> 00:08:39,659 en de woningbouwcorporaties om ervoor te zorgen dat huren in de sociale sector voor grote 128 00:08:39,659 --> 00:08:43,149 groepen betaalbaar blijft en dat mensen in hun woning kunnen blijven wonen. 129 00:08:43,149 --> 00:08:47,319 HOE KAN DIT OOK IN ANDERE GEMEENTEN WORDEN TOEGEPAST? 130 00:08:47,319 --> 00:08:50,420 Wat we in Amsterdam en in Zaanstad hebben gedaan, kan ook in andere gemeenten. 131 00:08:50,420 --> 00:08:56,129 Gemeenten waar woningbouwcorporaties, huurders en de gemeente rond de tafel gaan en kijken 132 00:08:56,129 --> 00:09:01,110 wat is hier op mijn plek nou de beste manier om ervoor te zorgen dat huren betaalbaar blijft. 133 00:09:01,110 --> 00:09:06,300 Voor welke groepen moeten we maatwerk leveren, welke groepen moeten gepaste huurstijging 134 00:09:06,300 --> 00:09:09,860 hebben, en voor welke groepen moet de huur bevroren of misschien wel verlaagd worden. 135 00:09:09,860 --> 00:09:15,170 Met cijfers van het Nibud en de input van gemeenten, verhuurders en huurders kun je 136 00:09:15,170 --> 00:09:18,779 dat goed in kaart brengen en kun je afspraken maken waar iedereen baat bij heeft. 137 00:09:18,779 --> 00:09:22,640 WELKE LESSEN ZIJN ER GELEERD, HOE DIT PROCES IN DE TOEKOMST WELLICHT BETER KAN? 138 00:09:22,640 --> 00:09:27,129 Ik denk dat het heel belangrijk is dat je op basis van de cijfers en met vertrouwen 139 00:09:27,129 --> 00:09:30,680 in de goede wil van elkaar rond die tafel gaat zitten. 140 00:09:30,680 --> 00:09:34,430 En dat hebben we in Amsterdam en in Zaanstad gezien, partijen die elkaar vertrouwden en 141 00:09:34,430 --> 00:09:40,139 die echt gingen kijken wat gebeurt er nu in die portemonnee van de huurder, wat is draagbaar 142 00:09:40,139 --> 00:09:44,190 en wat is realistisch, als je dat vanuit vertrouwen doet, dan lukt het altijd. 143 00:09:44,190 --> 00:09:48,420 WELKE TIP ZOU JE DE KIJKER NOG MEE WILLEN GEVEN? 144 00:09:48,420 --> 00:09:51,759 Ik denk dat je uiteindelijk met elkaar naar hetzelfde probleem moet willen kijken. 145 00:09:51,759 --> 00:09:55,470 En dat betekent dat je gewoon begint bij de feiten en bij de huishoudportemonnee van de huurders. 146 00:09:56,000 --> 00:10:00,509 Erken dat veel huurders het lastig hebben, het al lastig hadden voor corona, maar misschien 147 00:10:00,509 --> 00:10:01,860 nog wel lastiger hebben gekregen. 148 00:10:01,860 --> 00:10:06,959 En als je van elkaars goede wil uitgaat, en dat je in dat vertrouwen en met die cijfers 149 00:10:06,959 --> 00:10:12,589 gaat praten over wat werkt er nu en voor wie is er een andere oplossing nodig dan de standaard 150 00:10:12,589 --> 00:10:14,780 oplossing, waar moet ik maatwerk doen en waar werkt het. 151 00:10:15,000 --> 00:10:19,200 SAMEN ZORGEN VOOR PRETTIG WONEN Deep dive Betaalbaarheid, locatie Amsterdam