1 00:00:00,850 --> 00:00:07,470 Goedemiddag. We moesten wel wat terugdenken nu vandaag, 2 00:00:07,570 --> 00:00:10,119 bij deze laatste ministerraad voor de zomervakantie, 3 00:00:10,840 --> 00:00:12,750 aan de eerste ministerraad van het kabinet, 4 00:00:12,850 --> 00:00:14,850 dat was afgelopen januari. 5 00:00:16,139 --> 00:00:18,840 Je kon eigenlijk niet een voorstelling maken 6 00:00:19,020 --> 00:00:21,199 of een voorspelling doen over onder welke omstandigheden 7 00:00:21,299 --> 00:00:25,260 we nu met elkaar als wereld het zomerreces inluiden. 8 00:00:28,079 --> 00:00:31,699 Want wie had toen kunnen geloven dat een paar weken 9 00:00:31,799 --> 00:00:33,409 na de start van het kabinet, eind februari, 10 00:00:33,509 --> 00:00:37,409 de verschrikkelijke Russische inval plaatsvond in Oekraïne. 11 00:00:38,310 --> 00:00:40,470 Een meedogenloze oorlog. 12 00:00:41,520 --> 00:00:44,549 Ik heb het begin deze week zelf kunnen zien, 13 00:00:44,970 --> 00:00:50,189 met eigen ogen, in Borodyanka, in Irpin en Bucha, 14 00:00:51,360 --> 00:00:55,740 welk leed Poetin inmiddels in Oekraïne heeft aangericht. 15 00:00:57,240 --> 00:00:59,600 Daar wordt ik in ieder geval stil van, ik denk, iedereen wordt daar stil van. 16 00:00:59,700 --> 00:01:01,430 Het is echt verschrikkelijk. 17 00:01:01,529 --> 00:01:04,889 Totaal het tegenovergestelde van beschaving, van fatsoen, 18 00:01:05,489 --> 00:01:07,489 en dat maakt enorme indruk. 19 00:01:08,180 --> 00:01:12,099 En juist daarom is het ook zo belangrijk om ook aan de vooravond 20 00:01:12,199 --> 00:01:14,380 van zo'n zomerreces nog maar eens met elkaar te onderstrepen 21 00:01:14,480 --> 00:01:16,879 hoe belangrijk het is dat wij Oekraïne en de Oekraïners 22 00:01:17,330 --> 00:01:19,330 niet in de steek laten. 23 00:01:19,919 --> 00:01:22,169 En daarom is er ook vandaag weer lang in de ministerraad gesproken 24 00:01:22,440 --> 00:01:26,129 over die oorlog en over onze steun voor Oekraïne. 25 00:01:27,089 --> 00:01:29,270 Ik heb dat ook Maandag in Kiev weer overgebracht 26 00:01:29,370 --> 00:01:31,830 aan Voldymyr Zelenski, de president en de premier 27 00:01:32,370 --> 00:01:34,370 en alle anderen die we gesproken hebben. 28 00:01:35,099 --> 00:01:38,989 Oekraïne moet en kan blijven rekenen op onze steun, 29 00:01:39,089 --> 00:01:41,099 de steun ook van heel veel andere landen. 30 00:01:41,580 --> 00:01:44,849 Bijvoorbeeld op het gebied van de levering van zware wapens. 31 00:01:45,809 --> 00:01:49,199 Maar ook later, als het land weer heropgebouwd kan worden. 32 00:01:49,589 --> 00:01:51,720 Hopelijk, als deze oorlog voorbij is. 33 00:01:53,220 --> 00:01:55,700 En daarbij realiseer ik me natuurlijk dat die gevolgen van die oorlog 34 00:01:55,800 --> 00:01:58,050 ook in Nederland voelbaar en zichtbaar zijn. 35 00:01:59,059 --> 00:02:02,690 Maar we doen het wel voor een reden, die steun. Die is er omdat 36 00:02:03,319 --> 00:02:06,379 als we met elkaar zouden accepteren dat het ene land 37 00:02:07,010 --> 00:02:12,440 het andere land kan binnenvallen met deze vormen van geweld 38 00:02:13,070 --> 00:02:17,919 en we zouden niet bereid zijn om dan in actie te komen, dan accepteren 39 00:02:18,020 --> 00:02:20,020 we dat zoiets gebeurt. 40 00:02:20,509 --> 00:02:22,449 En als dat land dan ook nog succesvol zou zijn, 41 00:02:22,550 --> 00:02:25,569 dus in dit geval Rusland in Oekraïne, is dat ook een directe bedreiging 42 00:02:25,669 --> 00:02:26,799 van onze veiligheid hier. 43 00:02:26,899 --> 00:02:30,549 Daarom moeten we bereid zijn met de sancties, met wapenleveranties, 44 00:02:30,649 --> 00:02:32,660 met humanitaire steun en alle andere dingen, 45 00:02:33,080 --> 00:02:35,080 om Oekraïne te blijven steunen. 46 00:02:35,830 --> 00:02:39,899 Die is onmisbaar en gaat uiteindelijk ook over onze manier van leven, 47 00:02:40,000 --> 00:02:42,509 over onze beschaving, over wat we hier hebben opgebouwd 48 00:02:42,610 --> 00:02:45,130 in dit deel van de wereld en over onze veiligheid. 49 00:02:47,610 --> 00:02:51,179 Vandaag ook weer lang gesproken over stikstof in het kabinet. 50 00:02:52,320 --> 00:02:53,989 Ik was zelf afgelopen woensdag op werkbezoek 51 00:02:54,089 --> 00:02:56,779 bij een agrarisch bedrijf in de Gelderse Vallei, 52 00:02:56,880 --> 00:03:00,199 waar ik sprak met een boer en boerin, maar ook met een aantal 53 00:03:00,300 --> 00:03:02,300 andere boeren uit de omgeving van dat bedrijf. 54 00:03:03,429 --> 00:03:06,989 Dat was een goed, maar ook emotioneel en indringend gesprek 55 00:03:07,089 --> 00:03:11,250 met mensen die zeer bezorgd zijn over wat er allemaal staat te gebeuren 56 00:03:11,350 --> 00:03:13,350 in de agrarische sector. 57 00:03:13,720 --> 00:03:16,679 En daarom is het belangrijk om deze gesprekken met elkaar te voeren. 58 00:03:16,779 --> 00:03:19,349 Niet alleen ik daar, ik zal nog een aantal van die gesprekken hebben, 59 00:03:19,449 --> 00:03:21,449 maar ook breder. 60 00:03:22,240 --> 00:03:24,750 De overheid, de provincies, de gemeenten, de boeren, 61 00:03:24,850 --> 00:03:26,129 maar ook alle anderen. 62 00:03:26,229 --> 00:03:27,899 Eén van de dingen die uit zo'n gesprek naar voren komt, 63 00:03:28,000 --> 00:03:30,269 is ook het belang dat in de hele keten gekeken wordt: 64 00:03:30,369 --> 00:03:31,979 hoe wordt nu geld verdient? 65 00:03:32,080 --> 00:03:33,869 En waar wordt die waarde toegevoegd? 66 00:03:33,970 --> 00:03:35,189 Natuurlijk in de eerste plaats door de boeren 67 00:03:35,289 --> 00:03:38,039 zelf, met de mooie producten die ze maken. 68 00:03:38,139 --> 00:03:39,789 Maar vervolgens ook: waar wordt dan dat geld verdiend? 69 00:03:39,889 --> 00:03:40,989 Wat is de rol van de banken? 70 00:03:41,089 --> 00:03:43,479 Wat is de rol van de supermarkten in Nederland? 71 00:03:43,580 --> 00:03:45,710 Wat is de rol van de hele keten? 72 00:03:46,300 --> 00:03:48,299 Al die gesprekken moeten gevoerd worden. 73 00:03:48,399 --> 00:03:52,049 Dit is veel breder dan alleen stikstof, maar stikstof is natuurlijk 74 00:03:52,149 --> 00:03:54,149 wel een groot punt van zorg. 75 00:03:55,330 --> 00:03:56,729 Belangrijk is dat dat perspectief er komt. 76 00:03:56,830 --> 00:03:59,069 We hebben natuurlijk toegezegd dat dat er is voor Prinsjesdag 77 00:03:59,169 --> 00:04:03,629 en vandaag heel praktisch akkoord gegaan met 45, wat dan 78 00:04:03,729 --> 00:04:06,539 in het verschrikkelijk jargon heet, versnellingsvoorstellen, 79 00:04:06,639 --> 00:04:07,559 maar wel heel belangrijk. 80 00:04:07,660 --> 00:04:09,899 Het zijn allemaal voorstellen vanuit de provincies 81 00:04:10,000 --> 00:04:13,929 om snel te komen tot een verdere stikstofreductie 82 00:04:14,589 --> 00:04:17,529 en daarbij ook de kwaliteit van natuur en water te verbeteren, 83 00:04:18,640 --> 00:04:21,779 en daarnaast ook nog een fors bedrag uitgetrokken om ervoor te zorgen 84 00:04:21,880 --> 00:04:24,720 dat de PAS-melders, dat staat dus voor de mensen die dachten 85 00:04:24,820 --> 00:04:28,380 dat ze, de boeren die dachten dat ze onder die programmatische aanpak 86 00:04:28,480 --> 00:04:30,929 door konden, maar dat is natuurlijk door de rechter 87 00:04:31,029 --> 00:04:32,519 naar de prullenmand verwezen. 88 00:04:32,619 --> 00:04:37,600 Dat zijn dus meldingen uit de periode 2015 tot 2019, 89 00:04:38,200 --> 00:04:39,529 dat ook die weer perspectief krijgen. 90 00:04:39,630 --> 00:04:42,630 Dus dat is in ieder geval een paar stappen die we vandaag konden zetten 91 00:04:42,839 --> 00:04:47,299 wat in dat hele programma op gaat tellen tot bijna 25 miljard euro 92 00:04:47,399 --> 00:04:49,399 om een aantal dingen snel te kunnen doen. 93 00:04:50,160 --> 00:04:52,130 Zoals gezegd, dit was de laatste ministerraad 94 00:04:52,230 --> 00:04:54,440 voor de zomer en dit is ook de laatste persconferentie 95 00:04:54,540 --> 00:04:56,540 voor het reces. 96 00:04:56,760 --> 00:04:59,989 Uiteraard deze zomer, er spelen zoveel dingen rond energie, 97 00:05:00,089 --> 00:05:03,570 rond stikstof, koopkracht, uiteraard Oekraïne, 98 00:05:04,529 --> 00:05:07,070 dus echt vakantie zal dat voor velen niet zijn. 99 00:05:07,170 --> 00:05:09,959 Maar velen, ikzelf ook, zullen niet iedere dag op kantoor zitten, 100 00:05:10,500 --> 00:05:13,549 maar blijft wel in nauw contact met de departementen, met elkaar 101 00:05:13,649 --> 00:05:15,899 en met iedereen die daarbij nodig is. 102 00:05:17,589 --> 00:05:20,920 En ook zullen we direct actie ondernemen als dat geroepen is. 103 00:05:21,519 --> 00:05:23,609 Maar vandaag ook de laatste keer dat wij elkaar hier treffen, 104 00:05:23,709 --> 00:05:26,609 op deze locatie, waar we zoveel jaar elkaar hebben gezien 105 00:05:26,709 --> 00:05:28,709 en ook mijn voorgangers jullie hebben gezien. 106 00:05:30,459 --> 00:05:35,009 Nieuwspoort verhuist na de zomer naar het tijdelijk gebouw 107 00:05:35,109 --> 00:05:37,480 van de Tweede Kamer, het oude ministerie van Buitenlandse Zaken. 108 00:05:38,109 --> 00:05:41,009 Ik hoop jullie daar na het reces in goede gezondheid aan te treffen. 109 00:05:41,109 --> 00:05:43,559 Ook jullie zullen ongetwijfeld niet helemaal uit gaan deze zomer. 110 00:05:43,660 --> 00:05:46,919 Want als de politiek niet in de waakstand kan, 111 00:05:47,019 --> 00:05:48,179 kan de journalistiek dat ook niet. 112 00:05:48,279 --> 00:05:49,859 Maar ik hoop niettemin dat ook voor jullie geldt 113 00:05:49,959 --> 00:05:52,359 dat er wel sprake is van enige ontspanning en een goede zomer.