1 00:00:00,920 --> 00:00:04,360 Goedemiddag. Veel aan de hand op dit moment 2 00:00:04,460 --> 00:00:08,589 natuurlijk in Nederland, maar helaas ook in de wereld. 3 00:00:08,689 --> 00:00:11,019 En dat werd gisteren nog eens heel voelbaar, denk ik, 4 00:00:11,119 --> 00:00:15,560 met de indrukwekkende toespraak van president Volodymyr Zelensky 5 00:00:16,040 --> 00:00:18,040 in de Tweede Kamer. 6 00:00:18,680 --> 00:00:22,489 Hij vertelde daar over de verschrikkingen van de oorlog in Oekraïne. 7 00:00:23,809 --> 00:00:26,059 Een oorlog die inmiddels al meer dan een maand duurt, 8 00:00:26,329 --> 00:00:30,079 ruim een maand, vijf weken, meer dan vijf weken. 9 00:00:30,399 --> 00:00:35,080 Hij benadrukte dat we het meedogenloze geweld van Rusland 10 00:00:35,380 --> 00:00:38,799 tegen Oekraïners, dat we dat nooit normaal mogen gaan vinden 11 00:00:39,159 --> 00:00:43,409 en dat er altijd het risico is dat zelfs na 4, 5, 6, 37 dagen 12 00:00:43,509 --> 00:00:46,509 we denken: ja, inderdaad, dat hebben we nu al een tijdje. 13 00:00:46,810 --> 00:00:49,150 We mogen dat inderdaad nooit normaal gaan vinden 14 00:00:49,720 --> 00:00:51,180 en ik denk dat dat voor ons allemaal geldt. 15 00:00:51,279 --> 00:00:53,430 We voelen inderdaad allemaal, als we 's morgens wakker worden 16 00:00:53,529 --> 00:00:57,310 de behoefte om eerst te kijken, wat is er afgelopen nacht weer gebeurt 17 00:00:57,819 --> 00:00:59,819 in Kyiv, in Oekraïne. 18 00:01:01,779 --> 00:01:04,230 En dat is ook iets waar, denk ik, in Nederland 19 00:01:04,330 --> 00:01:08,919 de bevolking, Tweede Kamer, kabinet met elkaar het volstrekt over eens zijn. 20 00:01:09,910 --> 00:01:12,419 Daarom ook belangrijk dat we doorgaan met steun geven 21 00:01:12,519 --> 00:01:16,410 militair, steun geven humanitair met medicijnen, 22 00:01:16,510 --> 00:01:21,279 blijven werken aan wat we kunnen doen aan toekomstige sanctiespakketten 23 00:01:21,819 --> 00:01:23,819 samen met onze partners in Europa. 24 00:01:24,370 --> 00:01:27,480 Met Amerika, Canada, uiteraard in NAVO-verband, 25 00:01:27,580 --> 00:01:29,580 maar vooral ook in EU-verband. 26 00:01:31,180 --> 00:01:33,120 Gisteren was daar ook een debat over in de Tweede Kamer. 27 00:01:33,220 --> 00:01:35,889 Dat ging in belangrijke mate ook over het sanctiebeleid. 28 00:01:36,489 --> 00:01:40,860 En en we hebben afgesproken om op dat punt zaken 29 00:01:40,959 --> 00:01:42,480 verder strak te trekken. 30 00:01:42,580 --> 00:01:44,790 Er gebeurt overigens wel degelijk heel veel, als u daar vragen over hebt, 31 00:01:44,889 --> 00:01:46,080 kan ik er zo op ingaan. 32 00:01:46,180 --> 00:01:49,230 Maar ik denk ook dat tegelijkertijd gewoon eerlijk toegegeven moet worden 33 00:01:49,330 --> 00:01:50,790 dat dingen strakker kunnen. 34 00:01:50,889 --> 00:01:54,069 Dus we hebben afgesproken dat ook te doen, boven op wat er al gebeurd 35 00:01:54,489 --> 00:01:56,790 en ervoor te zorgen dat er nog precieser wordt samengewerkt 36 00:01:56,889 --> 00:02:01,139 tussen alle betrokken departementen en alle autoriteiten 37 00:02:01,239 --> 00:02:03,309 die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van die sancties. 38 00:02:05,589 --> 00:02:07,739 Dan wil ik ook wel iets zeggen dat het denk ik positief is 39 00:02:07,839 --> 00:02:11,320 dat Oekraïne en Rusland op dit moment de onderhandelingen hebben voortgezet. 40 00:02:11,889 --> 00:02:13,889 We moeten natuurlijk kijken wat daar uitkomt. 41 00:02:14,259 --> 00:02:18,720 Tot nu toe nog niet heel veel hoopvols en we hebben als Nederland 42 00:02:18,820 --> 00:02:21,179 en veel andere landen gezegd dat het niet zo is 43 00:02:21,279 --> 00:02:24,669 dat als er een uitkomst is, dat dan automatisch de sancties vervallen. 44 00:02:25,809 --> 00:02:27,239 Als er een uitkomst is van onderhandelingen 45 00:02:27,339 --> 00:02:29,619 dan zullen we eerst met elkaar moeten bekijken 46 00:02:29,740 --> 00:02:33,389 wat die uitkomst is, of die ook voldoet aan onze eisen 47 00:02:33,490 --> 00:02:34,769 als westerse wereld. 48 00:02:34,869 --> 00:02:39,699 Waar het betreft soevereiniteit, territoriale integriteit, mensenrechten, 49 00:02:40,539 --> 00:02:43,949 en alleen op basis daarvan kan worden besloten tot een verlichting 50 00:02:44,050 --> 00:02:45,929 of het eventueel opheffen van sancties. 51 00:02:46,029 --> 00:02:47,610 Maar niet omdat er een vredesakkoord ligt. 52 00:02:47,710 --> 00:02:50,229 En zou er dus een vredesakkoord tot stand komen 53 00:02:50,619 --> 00:02:51,929 met het pistool tegen het hoofd. 54 00:02:52,029 --> 00:02:54,539 Nou, dat pistool staat nu tegen het hoofd, maar stel dat dat ook zou leiden 55 00:02:54,639 --> 00:02:57,569 tot een een vredesakkoord, dan zal het uiteraard 56 00:02:57,669 --> 00:02:59,669 ook in die context moeten worden bekeken. 57 00:03:00,610 --> 00:03:03,869 Gelukkig hebben te maken met een president en een regering in Oekraïne 58 00:03:03,970 --> 00:03:07,300 die uitermate gemotiveerd is om een vredesakkoord 59 00:03:07,809 --> 00:03:11,289 wat beneden de norm zou zakken te voorkomen. En 60 00:03:11,529 --> 00:03:13,529 wij zullen er ook alles aan doen om hen daarin te ondersteunen. 61 00:03:14,470 --> 00:03:17,939 Dan hebben we vandaag ook als ministerraad voor het eerst weer vergadert 62 00:03:18,039 --> 00:03:19,409 in de Trêveszaal. 63 00:03:19,509 --> 00:03:21,449 Dat betekent ook wel dat we wat dat betreft na twee jaar 64 00:03:21,550 --> 00:03:23,979 weer in een andere fase zitten van de coronapandemie. 65 00:03:25,690 --> 00:03:27,940 En daarmee sluiten we ook een hele intensieve periode, 66 00:03:28,059 --> 00:03:29,729 denk ik, ook symbolisch weer af. 67 00:03:29,830 --> 00:03:32,069 Alleen is het niet weg, corona is er nog steeds. 68 00:03:32,169 --> 00:03:34,110 Je ziet het vandaag ook: meer dan 20.000 besmettingen 69 00:03:34,210 --> 00:03:35,759 en nog steeds heel veel mensen in de ziekenhuizen. 70 00:03:35,860 --> 00:03:41,009 Maar toch een hele andere orde dan nog maar begin december het geval was, 71 00:03:41,110 --> 00:03:44,830 toen nog volop in de deltavariant zaten en de opkomende omikronvariant. 72 00:03:46,119 --> 00:03:48,490 Er is in de afgelopen twee jaar natuurlijk met man en macht gewerkt 73 00:03:48,940 --> 00:03:50,279 aan het beheersbaar houden van de crisis. 74 00:03:50,380 --> 00:03:52,380 Daar is ook een goed onderzoek over verschenen 75 00:03:52,809 --> 00:03:55,360 door de OVV: de Onderzoeksraad voor Veiligheid. 76 00:03:55,479 --> 00:03:57,839 En die stelt ook terecht vast dat natuurlijk 77 00:03:57,940 --> 00:03:59,940 een aantal zaken beter en anders had gekund. 78 00:04:00,190 --> 00:04:01,889 We hebben vandaag besloten al die aanbevelingen 79 00:04:01,990 --> 00:04:04,979 eigenlijk over te nemen en dat het ook belangrijk is 80 00:04:05,080 --> 00:04:07,210 om die lessen te trekken voor de toekomst. 81 00:04:08,110 --> 00:04:09,959 En we gaan die aanbeveling ook verder verwerken 82 00:04:10,059 --> 00:04:12,059 in de langetermijnstrategie van het kabinet. 83 00:04:12,699 --> 00:04:16,119 Die is overigens vandaag op hoofdlijnen ook verstuurd aan de Kamer. 84 00:04:17,410 --> 00:04:21,640 En zoals Ernst Kuipers en Conny Helder ook zojuist aan jullie hebben toegelicht, 85 00:04:22,329 --> 00:04:25,679 kiezen we daarbij expliciet voor een open samenleving 86 00:04:25,779 --> 00:04:27,660 als uitgangspunt. 87 00:04:27,760 --> 00:04:28,889 Waarbij je natuurlijk wel rekening moet houden 88 00:04:28,989 --> 00:04:31,209 met alle denkbare scenario's. 89 00:04:32,649 --> 00:04:36,339 En dat betekent dat iedere fase ook vraagt om een eigen strategie 90 00:04:36,459 --> 00:04:39,519 en een eigen aanpak, afhankelijk van en hoe we er dan voorstellen. 91 00:04:40,690 --> 00:04:42,029 Vandaag veel dingen op de agenda. 92 00:04:42,130 --> 00:04:43,799 Ik wil er nog één punt uitlichten en dat is natuurlijk 93 00:04:43,899 --> 00:04:45,910 toch de aanpak van stikstof, een groot onderwerp. 94 00:04:47,589 --> 00:04:49,979 Christianne van der Wal informeert vandaag de Kamer 95 00:04:50,079 --> 00:04:52,660 en ik denk dat ook u bent bijgepraat net in de hal. 96 00:04:54,160 --> 00:04:56,799 Als kabinet gaan we uit van een gebiedsgerichte aanpak. 97 00:04:57,970 --> 00:05:00,899 We willen de bestaande maatregelen intensiveren en waar 98 00:05:01,000 --> 00:05:02,970 dat kan ook versnellen. 99 00:05:03,070 --> 00:05:05,309 We kijken samen met de andere overheden, provincies zijn hier 100 00:05:05,410 --> 00:05:08,320 ook heel belangrijk in, of we de vergunningverlening 101 00:05:08,739 --> 00:05:10,739 juridisch beter houdbaar kunnen maken. 102 00:05:11,109 --> 00:05:13,630 En alle sectoren moeten daaraan een bijdrage leveren 103 00:05:14,350 --> 00:05:16,199 aan onze gezamenlijke opdracht die we hebben 104 00:05:16,299 --> 00:05:19,089 om die stikstofuitstoot naar beneden krijgen. U kent de doelstellingen: 105 00:05:19,809 --> 00:05:24,070 50 procent minder stikstofuitstoot en driekwart minder neerslag in 106 00:05:24,309 --> 00:05:28,450 zeer gevoelige Natura 2000-gebieden en dat dan per 2030. 107 00:05:29,619 --> 00:05:32,529 Dat vraagt overigens ook heel erg veel van één sector in het bijzonder. 108 00:05:32,890 --> 00:05:35,250 Je doet het evenwichtig en evenredig over de sectoren verdeeld, 109 00:05:35,350 --> 00:05:37,320 maar één sector heeft geen het bijzonder echt mee te maken 110 00:05:37,420 --> 00:05:40,000 en dat is de boerenstand, de agrarische sector. 111 00:05:40,630 --> 00:05:43,259 Daar moeten we eerlijk over zijn omdat daar inderdaad 112 00:05:43,359 --> 00:05:45,369 ook dit in het bijzonder speelt. 113 00:05:46,390 --> 00:05:49,079 Daarom kijken we ook, er is gelukkig ook geld voor beschikbaar, 114 00:05:49,179 --> 00:05:51,329 wat we kunnen doen om het mogelijk te maken 115 00:05:51,429 --> 00:05:54,549 dat bedrijven vrijwillig stoppen, agrarische ondernemers. 116 00:05:54,970 --> 00:05:56,699 Wat de mogelijkheden zijn voor verplaatsing 117 00:05:56,799 --> 00:05:58,799 eventueel van bedrijven, innovatie van bedrijven 118 00:05:58,899 --> 00:06:00,899 als mensen door willen. 119 00:06:01,239 --> 00:06:03,239 Dat is zolang mogelijk vrijwillig. 120 00:06:03,679 --> 00:06:06,829 Maar op enig moment kan het ook zo zijn dat dat verplichtend gaat worden 121 00:06:07,130 --> 00:06:09,130 als het niet genoeg oplevert. 122 00:06:09,290 --> 00:06:13,389 Zodat we er voor zorgen, dat we inderdaad die stikstofuitstoot naar beneden brengen 123 00:06:13,489 --> 00:06:16,600 en ook weer als Nederland in staat zijn om voldoende huizen te bouwen, 124 00:06:16,700 --> 00:06:18,910 wegen aan te leggen, maar bijvoorbeeld ook al die projecten te doen 125 00:06:19,010 --> 00:06:22,519 om onze energievoorziening te verduurzamen. 126 00:06:23,809 --> 00:06:27,890 Zo zorgen we voor natuurherstel, dat is heel belangrijk in ons land. 127 00:06:28,579 --> 00:06:30,970 En tegelijkertijd maken we ook onze ambities waar 128 00:06:31,070 --> 00:06:33,470 op het gebied van waterkwaliteit, op het gebied van woningbouw 129 00:06:33,890 --> 00:06:36,890 en zoals ik al noemde, klimaat en duurzame landbouw. 130 00:06:37,790 --> 00:06:40,869 Dat voor mijn kant als aftrap uit de ministerraad 131 00:06:40,970 --> 00:06:42,320 waar heel veel op de agenda stond.